BRICS အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်အသစ်များ လက်ခံခဲ့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

BRICS အဖွဲ့အနေဖြင့် အဖွဲ့ဝင်အသစ် ၆ နိုင်ငံအား ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အနောက်နိုင်ငံများ၏သဘောထားအမြင်နှင့် BRICS အဖွဲ့တွင် နိုင်ငံအသစ်များ တိုးချဲ့ပါဝင်လာမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အလားအလာကောင်းများအား Global Times သတင်းစာမှ အယ်ဒီတာ့အာဘော်အခန်းကဏ္ဍကို သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ သမ္မတ Cyril Ramaphosa က ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့၌ ကျင်းပသည့် BRICS အဖွဲ့ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အာဂျင်တီးနား၊ အီဂျစ်၊ အီသီယိုးပီးယား၊ အီရန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတို့ကို အဖွဲ့ဝင်အသစ် အဖြစ် ဖိတ်ခေါ်သွားမည်ဖြစ်သောကြောင့် ယခင်အဖွဲ့ဝင် ၅ နိုင်ငံမှ ၁၁ နိုင်ငံသို့ တိုးလာတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကိစ္စသည် BRICS အဖွဲ့၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲရေး အတွက် အဓိကကျသောခြေလှမ်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။

နိုင်ငံအများအပြားသည် BRICS အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ရန် လိုလားခဲ့ကြပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၂၃ နိုင်ငံမှ တရားဝင်အဆိုပြုခဲ့ကြပါသည်။ အဖွဲ့ဝင်အသစ်အဖြစ် ပါဝင် လာမည့် ၆ နိုင်ငံသည် အာရှ၊ အာဖရိကနှင့် လက်တင်အမေရိကတို့မှဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ နိုင်ငံများသည် စိတ်ချယုံကြည်ရသည့် အဆင့်အတန်းနှင့် အရေးပါသောလွှမ်းမိုးမှုရှိသည့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများဖြစ်ကြပြီး အဖွဲ့ဝင်အသစ်များ ပူးပေါင်းပါဝင်လာမှုကြောင့် BRICS အဖွဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုယန္တရား၏ ကိုယ်စားပြုမှုနှင့် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုတို့ ပို၍ တိုးမြင့်လာတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ ထွန်းသစ်စဈေးကွက်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် အကြီးမားဆုံး ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များထဲမှတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ပိုမိုတရားမျှတသော ဦးတည်ချက်ဖြင့် မြှင့်တင်ရန် အလားအလာကောင်းများရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အဖွဲ့ဝင်အသစ်တိုးချဲ့ရာတွင် လက်ရှိအဖွဲ့ဝင် ၅ နိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များသည် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ သဘောတူညီခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အဖွဲ့ဝင်အသစ်များ လက်ခံခြင်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အတွင်း သဘောထားများနှင့်ပတ်သက်ပြီး အနောက်တိုင်းမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်သည် လုံးဝမှန်ကန်ခြင်းမရှိဘဲ ၎င်းတို့၏ ဘက်လိုက်သောထင်ကြေးများနှင့် ရန်စခြင်းများသာ ဖြစ်ပါသည်။ အနောက်နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် မီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် အခြားဒေသမှနိုင်ငံများအပေါ်တွင် အကောင်းမြင်မှု နည်းပါးကာ အထင်အမြင်သေးလျက်ရှိသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသမ္မတ Xi Jinping သည် ယခုအကြိမ် ကျင်းပသည့် BRICS အဖွဲ့ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ ၎င်း၏မိန့်ခွန်းများတွင် "စည်းလုံးညီညွတ်မှု" ဟူသည့် စကားလုံးကို အဓိကထား ပြောကြားခဲ့ပြီး ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် BRICS အဖွဲ့ဝင်များအား အတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန်၎င်းက တိုက်တွန်းခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

BRICS အဖွဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုယန္တရားအတွင်း တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ တို့သည် စည်းလုံးညီညွတ်မှုတည်ဆောက်ရန်အတွက် နှစ်နိုင်ငံကွဲပြားမှုများ၊ ကွာဟချက် များနှင့် အငြင်းပွားမှုများကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ ၁၇ နှစ်တာကာလအတွင်း BRICS အဖွဲ့သည် မပြိုကွဲဘဲ ဆက်လက်ကြီးထွား အားကောင်းလာခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် အနောက်နိုင်ငံများမှ ပြင်ဆင်ထားသည့် လှည့်ကွက်အတွင်းသို့ ကျရောက်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး အပြန်အလှန်အကျိုးရှိသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ခြင်းနိုင်ခဲ့ကြကြောင်း ဖော်ပြ ထားပါသည်။

တောင်အာဖရိက BRICS ထိပ်သီးအစည်းအဝေးအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ "Chandrayaan-3" အာကာသယာဉ်သည် လ၏ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းပေါ်သို့ အောင်မြင်စွာ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့မှု၊ တစ်ချိန်တည်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ ဂေဟစနစ်နှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်လျော့ပါးရေးကဲ့သို့သော နယ်ပယ်များတွင် အဆင့်မြင့်နည်းပညာ များကို အသုံးပြုကာ " BRICS ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဝေးထိန်းစနစ်သုံး အာရုံခံဂြိုဟ်တု ဒေတာနှင့် အပလီကေးရှင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပလက်ဖောင်း"ကို တည်ထောင်ရန် စူးစမ်းရှာဖွေလျက်ရှိမှုများကိုဖော်ပြကာ BRICS အဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သမျှ တိုးတက်မှု အခွင့်အလမ်းများကို နေရာတိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည်BRICS အဖွဲ့တွင် ပိုမိုပါဝင်လာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုအားကောင်းသော စုပေါင်းအင်အား တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းကာ ကမ္ဘာကြီးအား ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်ရေးဆီသို့ ဦးတည်မောင်းနှင် ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

သုံးသပ်ချက်

ပူးပေါင်း

တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရ၏ သဘောထားကိုထင်ဟပ်သည့် Global Times သတင်းစာ အယ်ဒီတာအာဘော်တွင် BRICS အဖွဲ့ဝင်တိုးချဲ့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် အနောက်နိုင်ငံ များ၏ ဖျက်လိုဖျက်ဆီးလုပ်မှု၊ အဖွဲ့အတွင်းရှိ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြား ရှိနေသည့် နယ်စပ်ပြဿနာကဲ့သို့ ကိစ္စရပ်များကို ပုံကြီးချဲ့ပြီး အဖွဲ့အတွင်း စည်းလုံး ညီညွတ်မှု ပျက်ပြားစေရန် နှပ်ကြောင်းပေးရေးသားဝေဖန်မှုများနှင့် အနောက်နိုင်ငံ အစိုးရများ၏ အဖွဲ့အပေါ် အထင်အမြင်သေးပြောကြားမှတ်ချက်ပြုမှုများကို ကျော်လွှားပြီး အဖွဲ့ဝင်အသစ်များ လက်ခံရေးကို ညီညီညွတ်ညွတ် ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ခဲ့သည့် BRICS အဖွဲ့၏ အောင်မြင်မှုတစ်ခုအဖြစ် ပုံဖော်ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ BRICS အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရန် နိုင်ငံအများအပြားက အဆိုပြုခဲ့သော်လည်း စီးပွားရေးတိုးတက် အားကောင်းနိုင်သောနိုင်ငံများကို အဓိကထားဖိတ်ခေါ်ခဲ့ခြင်းနှင့် BRICS အဖွဲ့အတွင်း ငွေကြေးဆိုင်ရာပြုပြင်မှုများကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နေခြင်းတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ပြောင်းလဲပုံဖော်လာနိုင်သည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်လာနိုင်သည့် အလားအလာရှိသည်ဟု ဆိုရပါမည်။

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို လွှမ်းမိုးနေသော အနောက်အုပ်စု၏ G-7 အဖွဲ့နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် စီစဉ်လာမည်သာဖြစ်ပြီး ယခုအကြိမ်တွင်လည်း အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံအချို့အပါအဝင် ၎င်းတို့ထောက်ပံ့ခံ နိုင်ငံအချို့၏လျှောက်ထားမှုအား ချန်လှပ်ထားခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ယနေ့ ကမ္ဘာကြီးတွင် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ရေးပဋိပက္ခနောက်ပိုင်း အမေရိကန်နိုင်ငံ ဦးဆောင်သည့် အနောက်နိုင်ငံများအုပ်စုနှင့် BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတို့ ဦးဆောင်သည့် တောင်ကမ္ဘာခြမ်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအကြား အကွဲအပြဲများ သိသိသာသာကြီးထွားလာခဲ့ပါသည်။ အနောက် အုပ်စုက လွှမ်းမိုးခြယ်လှယ်အသာစီးရယူထားသည့် လက်ရှိကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ကြိုးစားနေသည့် BRICS နှင့် SCO တို့ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များသည်မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့သော ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုသဟဇာတဖြစ်ကာ ပိုမိုတန်းတူဆက်ဆံ နိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းကို ဖန်တီးပေးနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့နိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားများအလိုက် BRICS နှင့် SCO ကဲ့သို့သောအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်မှာ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများ၏ အမျှော်အမြင်နှင့် ရေရှည်တွက်ချက်မှုပေါ်တွင် မူတည်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

98090123

[1]။ “West Underestimates BRICS’ Resolve for Solidarity, Cooperation: Global Times editorial”. Global Times. 24 August 2023 [https://www.globaltimes.cn/.../1296939.shtml/]-accessed on 26 August 2023.

ဂျပန်နိုင်ငံ၊ဖူကူရှီးမားနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ သန့်စင်ပြီးရေဆိုး စွန့်ပစ်မှုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

ဆောင်းပါးတွင် ဂျပန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဖူကူရှီးမားဒိုင်အိချိနျူကလီးယား ဓာတ်အားပေး စက်ရုံမှ ရေဆိုး ၃၁,၂၀၀ ကုဗမီတာအား သန့်စင်မှုပြုလုပ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ အကုန်တွင် စွန့်ပစ်မှုပြုလုပ်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်နေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ သိသင့်သိထိုက်သည့် အချက် ၅ ချက်အား သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

တိုကျိုလျှပ်စစ်စွမ်းအင်(TEPCO)ကုမ္ပဏီသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် ငလျင်နှင့် ဆူနာမီကြောင့် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည့် ဖူကူရှီးမား ဒိုင်အိချိနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ ရေဆိုးများကို သန့်စင်မှုပြုလုပ်ပြီး ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် စတင်စွန့်ထုတ်ခဲ့ပါသည်။အစိုးရနှင့် ကုမ္ပဏီတို့က သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများ ပင်လယ်အတွင်းသို့ စွန့်ထုတ်မှုအား နှစ်ပေါင်း ၃၀ ခန့် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု မျှော်မှန်းထားပါသည်။ ရေဆိုးများ စွန့်ပစ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သိသင့်သိထိုက်သောအချက် ၅ ချက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ပထမအချက်အနေဖြင့် သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများအား မည်ကဲ့သို့စွန့်ထုတ်မည် ဆိုသည့်အချက်ဖြစ်ကြောင်း၊ TEPCO ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများစွန့်ပစ်မှုကို ပမာဏအနည်းငယ်ဖြင့် စတင်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ပြီး လုပ်ငန်းအဆင့် ၂ ဆင့်ဖြင့် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုဆိုသည်။ ပထမအဆင့်အနေဖြင့် ရေဆိုး ၁ ကုဗမီတာအား ပင်လယ်ရေဖြင့်ရောနှော၍ ဓာတ်ပြယ်အောင်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ပြီး ရေထဲတွင်ပါဝင်သော ရေဒီယိုသတ္တိကြွဓာတ် Tritium ပမာဏကို တိုင်းတာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဒုတိယအဆင့်တွင်ရေထဲ၌ သတ်မှတ်ထားသည့် Tritium ပမာဏအောက်သို့ ရောက်ရှိပါကသန့်စင်ပြီးရေဆိုးများအား ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတွင်းသို့ စနစ်တကျ စွန့်ထုတ်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အကုန်တွင် ဖူကူရှီးမားစက်ရုံရှိ သိုလှောင်ကန် ၁,၀၀၀ ကျော်တွင် သိုလှောင်ထားသော ရေဆိုးအကြမ်းဖျင်း ၁.၃၄ သန်းကုဗမီတာမှ ၂.၃ ရာခိုင်နှုန်း(ရေဆိုး ၃၁၂၀၀ ကုဗမီတာ)ကို စွန့်ထုတ်ရန် စီစဉ် လျက်ရှိပြီး နေ့စဉ်ထုတ်လုပ်ဆဲဖြစ်သည့် ရေဆိုးပမာဏအရ ယခုနှစ်ကုန်တွင် ရေဆိုး သိုလှောင်ကန် ၁၀ ကန်အောက်သာကျန်ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပါသည်။ ကုမ္ပဏီသည် လာမည့်ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မည့် အစီအစဉ်ကို မတ်လတွင် ကြေညာ သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် စွန့်ထုတ်လိုက်သည့်ရေဆိုးများသည် မည်မျှဘေးကင်းမှု ရှိသည်ဟူသောအချက်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါရေများအား ငလျင်နှင့် ဆူနာမီကြောင့် အရည်ပျော်ပျက်စီးသွားသည့်စက်ရုံ၏ နျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖိုများအတွင်း ပိတ်မိ နေသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွမြင့်မားသည့်အပျက်အစီးများကို အအေးခံရန်အတွက် အသုံးပြုထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရေဆိုးများတွင် ပါဝင်သည့် Tritium ဓာတ်မှလွဲ၍ ရေဒီယိုသတ္တိကြွပစ္စည်းများကို အစိုးရမှသတ်မှတ်ပေးထားသော အဆင့်အောက်သို့ ရောက်ရှိအောင် ဖယ်ရှားသန့်စင်ပေးထားပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်အစိုးရအဖွဲ့ အနေဖြင့် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီးနောက် အစိုးရကနိုင်ငံတကာအဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ(IAEA)အား ၎င်းအစီအစဉ်၏ ဘေးကင်းမှုကို အကဲဖြတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ ဇူလိုင်လတွင် IAEA က ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မှုသည်လူသားနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ထိခိုက်နိုင်ခြင်းမရှိဟု ကောက်ချက်ချပြီး ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်ဟု ဆိုပါသည်။

တတိယအချက်အနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသည် မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ဤကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ရသည်ဟူသော အချက်ဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါတွင် ရေဆိုးသိုလှောင်ရန် အသုံးပြုသည့် ရေလှောင်ကန်များ၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းအား အသုံးပြုထားပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ကန့်သတ်ချက်သို့ ရောက်ရှိတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ ရေလှောင်ကန်များသည် နေရာအလွန်အကျွံယူနေသဖြင့် အခြားစက်ရုံများ တည်ဆောက်ရန်၊ဖျက်သိမ်းရေး အစီအစဉ်များကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော စက်ကိရိယာများတပ်ဆင်ရန် နေရာလွတ်မရှိဖြစ်လာနေပါသည်။ အစိုးရသည် ယခုနှစ်နွေဦးရာသီတွင် ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်နိုင်မည်ဟု ကနဦးမျှော်လင့်ထားသော်လည်း နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုရရှိရန် လုပ်ဆောင်နေရသဖြင့် ကြန့်ကြာ နေရခြင်းဖြစ်ပြီးငါးဖမ်းလုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်အောက် ဆွဲပိုက်ချငါးဖမ်းသည့် စက်တင်ဘာလ ကမ်းလွန်ငါးဖမ်းရာသီ စတင်ချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်မှု မရှိစေရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် ပင်လယ်ပြင်မှ ရေထွက်ကုန်လုပ်ငန်းများနှင့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများအနေဖြင့် ဤကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ယုံကြည်လက်ခံခြင်းရှိ/မရှိဟူသည့်အချက်ဖြစ်ပါသည်။ပြည်တွင်းငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများသည် ၎င်းတို့၏ဂုဏ်သတင်းအား ထိခိုက် ပျက်စီးစေနိုင်သည်ဟူသည့်အချက်ဖြင့် ဤအစီအစဉ်ကို ဆက်လက်ဆန့်ကျင်လျက် ရှိကြပါသည်။ အစိုးရနှင့် TEPCOကုမ္ပဏီတို့၏ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် “ပါဝင် ပတ်သက်သည့်အဖွဲ့အားလုံးနှင့် နားလည်မှုမရရှိဘဲ မည်သည့်ကိစ္စမျှဆောင်ရွက်မည် မဟုတ်”ဟု ကတိပေးခဲ့သော်လည်း ဤသို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Fumio Kishida ၏ ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ပြောကြားချက်အရ သက်ဆိုင်ရာ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းများအား ဤအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ အဆင့်တစ်ခုအထိ နားလည်မှုရရှိအောင် ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပြီးဖြစ်ကာ သတင်းအချက်အလက်များအား မျက်ခြည်မပြတ်စေရန် အစိုးရနှင့်ဆက်သွယ်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်နေရန် တိုက်တွန်း ထားပါသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ တုံ့ပြန်မှုများသည် ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိပြီး၊ ဤအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ သိပ္ပံနည်းကျပြဿနာမရှိဟု တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ အစိုးရက အင်္ဂါနေ့တွင် ပြောကြားသော်လည်း ထောက်ခံမှုမရှိခဲ့ပါ။တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Wang Wenbin က တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ဤကိစ္စကို အလွန်အမင်းစိုးရိမ်ပြီး အပြင်းအထန်ကန့်ကွက်ကြောင်းနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံကို နိုင်ငံရေးအရပြင်းထန်သည့်အရေးယူမှု(သံတမန်ရေးအရ ကန့်ကွက်မှုများ) ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ပစိဖိတ် ၁၈ နိုင်ငံ၏ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် Cook Islands ဝန်ကြီးချုပ် Mark Brown က ဒေသတွင်းတွင် သဘောထားကွဲလွဲမှုနှင့်တုံ့ပြန်မှုများ ကျန်ရှိနေပါသေးကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရ၊ IAEAတို့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုဆိုပါသည်။ Solomon Islands ၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှလည်း ၎င်းတို့နိုင်ငံအနေဖြင့် “ဆန့်ကျင်ဆဲဖြစ်သည်”ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ပဉ္စမအချက်အနေဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မည်သည့်အခြေအနေအထိထိခိုက်နိုင်ပြီး မည်ကဲ့သို့လျော်ကြေးပေးမှုများ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟူသည့် အချက် ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းများအား ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရနှင့် IAEA တို့ကအာမခံထားသော်လည်း ဂုဏ်သတင်းပိုင်း ထိခိုက်မှုများရှိနေပြီဖြစ်ပြီး ဖူကူရှီးမား မြောက်ဘက်ရှိ မီယာဂီစီရင်စုတွင် ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန်အချို့ စျေးနှုန်းကျဆင်းလျက်ရှိပါသည်။ တင်သွင်းခွင့်ပိတ်ပင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဟောင်ကောင်တို့က အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင် လာခြင်းကြောင့် ပြည်ပကုန်သွယ်မှုဆုံးရှုံးလျက်ရှိပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရသည် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွင် ထိခိုက်နစ်နာသူများအတွက် ယန်း ၈၀ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာသန်း ၅၅၀) တန်ဖိုးရှိ လျော်ကြေးငွေပေးဆောင်ထားပြီး TEPCO ကုမ္ပဏီသည်လည်း ဒုက္ခရောက် နေသူများအတွက် လျော်ကြေးပေးရန် ကမ်းလှမ်းထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ဖူကူရှီးမားနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ ရေဆိုးများကို ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာထဲသို့စွန့်ထုတ်မှုသည် ဂျပန်၊ တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ အကြား လူထုဆန္ဒပြမှုနှင့် ပဋိပက္ခများပိုမိုဖြစ်ပွားလာနိုင်သည့် အနေအထားဖြစ်ပေါ် လျက်ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန် ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံကျော်ဖိုး တင်သွင်းလျက်ရှိပြီး ယင်းပမာဏသည် ဂျပန်နိုင်ငံ ပင်လယ်စာ တင်ပို့မှု၏ တစ်ဝက်နီးပါးရှိနေပါသည်။[2] ဂျပန်နိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသော ပင်လယ်စာများအားအများဆုံးဝယ်ယူမှု ပြုလုပ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှတင်သွင်းသည့် ပင်လယ်စာများအား ပိတ်ပင်ခဲ့ခြင်းသည် ဂျပန်နိုင်ငံအား စီးပွားရေးအရ ရိုက်ခတ်မှု ရှိစေရန် ဦးတည်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပြီး အနောက်အုပ်စုနှင့်ပေါင်း၍ ၎င်းအပေါ် ဖိအားပေးနေမှုများကို တန်ပြန်ခြင်းလည်းဖြစ်ပါသည်။

ယခုအခါတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေး ရှိပြီး ထိုင်ဝမ်ကိုထောက်ခံကြောင်း ပြသခဲ့ခြင်းကြောင့် ဂျပန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြား ဆက်ဆံရေးသည် ယိုယွင်းလာလျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မှုကိစ္စတွင် အခြားနိုင်ငံများပါဝင်စေရန် ပြင်းထန်သည့် ကန့်ကွက်ချက်များအား နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း(Political Means)ဖြင့် လုပ်ဆောင်နေခြင်းလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်း တောင်ကိုရီးယား၊ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံနှင့် အခြားသော ပစိဖိတ်ကျွန်းနိုင်ငံငယ်များကလည်း ကန့်ကွက် နေကြပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်မှုကြောင့် ဆက်စပ်ပင်လယ်ပြင်များတွင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းနှင့် ရေထွက်ကုန်ထုတ်လုပ်တင်ပို့ခြင်း လုပ်ကိုင်နေသော နိုင်ငံများ၏ ထုတ်ကုန်များအပေါ် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ယုံကြည်မှု ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် ဝယ်လိုအားလည်းကျဆင်းလျက်ရှိပြီး အခြားရေထွက်ပစ္စည်းထွက်ရှိသော နိုင်ငံများ၏ ပြည်ပပို့ကုန်တိုးမြှင့်နိုင်ရန် အချိန်ကိုက်ဆောင်ရွက်နိုင်မှုမှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများ၏ ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

97083123

[1]။ Sayumi Take, Chihiro Ishikawa,“Japan Begins Release of Fukushima Water: 5 Things to Know”. Nikkei Asia. 24 August 2023 [https://asia.nikkei.com/.../Japan-begins.../]-accessed on 25 August 2023.

[2]။ Tessa Wong,“ Fukushima: China retaliates as Japan releases treated nuclear water”. BBC News. 24 August 2023 [https://www.bbc.com/news/world-asia-66577769/]-accessed on 25 August 2023.

ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ Soft Power ကျင့်သုံးမှုများအား အတုယူဆောင်ရွက်လာသည့် အချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင်း ယဉ်ကျေးမှုသည် နိုင်ငံ့အကျိုးစီးပွားအတွက် များစွာ အထောက်အကူပေးလျက်ရှိပြီး တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ အနုပညာနှင့် အစားအသောက်များကိုအသုံးပြု၍ နိုင်ငံ၏ သံတမန်ရေးကို ချဲ့ထွင်နေသည့် နည်းလမ်းများ၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်မှလည်း တောင်ကိုရီယားနိုင်ငံ၏ နည်းလမ်းများအတိုင်း လုပ်ဆောင် လာမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ အချက်များအား သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

အရှေ့တောင်အာရှဒေသအတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးအားပြိုင်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား ယှဉ်ပြိုင်မှုအရှိန်မြင့်တက်နေစဉ်အတွင်း ထိုင်း နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ကြားနေဝါဒကို ဆက်လက်ကျင့်သုံးနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံရေးအလှည့်အပြောင်း တစ်ခုလုပ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် Soft Power ကိုတွင်ကျယ်စွာအသုံးပြုနိုင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတကာသံတမန်ရေးအတွက် အရေးပါလျက် ရှိပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Soft Power ကျင့်သုံးမှုအညွှန်းကိန်းများ အရ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဒေသတွင်းနိုင်ငံဖြစ်သည့် စင်ကာပူနိုင်ငံ၏ နောက်တွင် ရောက်နေပြီး ကမ္ဘာ့ထိပ်ဆုံးနိုင်ငံ ၃၀ တွင်ပါဝင်ခြင်းမရှိပါ။ ထို့နောက် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ Soft Power ကျင့်သုံးမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှတစ်ဆင့် အပြုသဘောဆောင်သည့် နည်းလမ်းများ ကျင့်သုံးလာနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်ကာလများတွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ကျော်ကြား လာသည့် ပေါ့ဂီတယဉ်ကျေးမှုသည် ၎င်းနိုင်ငံ၏ Soft Power အတွက် အကျိုး ကျေးဇူးများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ပေါ့ဂီတ အဆိုတော်အဖွဲ့ BTS နှင့် နာမည်ကြီးရုပ်ရှင် Parasite သည် နိုင်ငံတကာတွင် နာမည်ကျော်ကြားလျက် ရှိပြီး ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုကို လွှမ်းမိုးနိုင်သည့်အပြင် ၎င်းတို့၏ Soft Power ကို အကျိုးဖြစ်စေသည်အထိ လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ လွှမ်းမိုးနိုင်ခြင်းသည် ကံကောင်းထောက်မစွာဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းမဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေးအမြော်အမြင်ဖြင့် အသေးစိတ်ကျကျ စီစဉ်ထားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကိုရီးယားTV ရှိုးများ၊ ရုပ်ရှင်များ၊ ဂီတအနုပညာများသည် တရုတ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့ကဲ့သို့ အခြားအာရှနိုင်ငံများ အကြားတွင် ထင်ပေါ်လာခဲ့ပြီး Korean Wave (Hallyu)ဟူ၍ပင် တင်စားခေါ်ဝေါ် လာခဲ့ကြပါသည်။ ထို့ပြင် ၂၀၀၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ကိုရီးယား Samsung အီလက်ထရောနစ်ကုမ္ပဏီ၏ ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ နိုင်ငံအနှံ့တိုးချဲ့ရောင်းချနိုင်ခြင်း၊ ကမ္ဘာအနှံ့ အင်တာနက် တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာနိုင်ခြင်း၊YouTube Website တွင်ကျယ် လာခြင်းတို့သည် ကိုရီးယား K-pop နှင့် ကမ္ဘာ့လူထုပရိသတ်များအကြား ပေါင်းကူး တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသမ္မတဟောင်း Kim Young-sam လက်ထက် ၁၉၉၃-၁၉၉၈ခုနှစ်မှစ၍ လက်ရှိသမ္မတ Yoon Seok-yeol အထိ ကိုရီးယားနိုင်ငံအစိုးရများ အားလုံးသည် ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုချဲ့ထွင်ခြင်းကို နိုင်ငံရေးမဟာဗျူဟာအဖြစ် အသုံးပြု ခဲ့ပြီး ယဉ်ကျေးမှုမှတစ်ဆင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို တစ်ပြိုင်တည်းအောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။ ကနဦးတွင် အဆိုပါမဟာဗျူဟာကို ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနမှ ဦးစီးဆောင်ရွက်လျက်ရှိခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်း ကာလများတွင် အခြားဝန်ကြီးဌာနများနှင့်အတူ ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်လာခဲ့ပြီး နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေးမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုကို လွှမ်းမိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့ပါသည်။ ကိုရီးယားနိုင်ငံအစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းမှုများသည် ကိုရီးယားနိုင်ငံပုံရိပ်နှင့် လွှမ်းမိုးမှုကိုသာ သက်ရောက်နိုင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင်ကောင်းမွန်သည့် ကိုရီးယားအမျိုးသားရေးပြရုပ်ကို ထင်ဟပ်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ကိုရီးယားပေါ့ဂီတယဉ်ကျေးမှုနှင့် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအနုအပညာများ တိုးချဲ့ခြင်းအပြင် Kimchi Diplomacy ဟု အမည်တွင်သည့် ကိုရီးယားအစားအစာများ၊ ချက်ပြုတ်မှု ပုံစံများ လွှမ်းမိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ကိုရီးယားဘာသာစကားများကိုပါ ချဲ့ထွင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြပါသည်။ ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာရှုထောင့်နှင့် သံတမန်ရေး ချဉ်းကပ်မှုများအတွက် နိုင်ငံကို ပုံစံသွင်းဖော်ပြနေခြင်းဖြစ်ပြီး ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးနိုင်ခြင်းသည် Soft Power အယူအဆအတွက် စံနမူကောင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသည် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ အောင်မြင်နေသည့် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းများအတိုင်း ကျင့်သုံးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် မသေချာမရေရာသည့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးများအကြားတွင် ၎င်း၏ ယဉ်ကျေးမှု မူဝါဒများမှတစ်ဆင့် Soft Power ကို တိုးချဲ့အသုံးပြုနိုင်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ Kimchi Diplomacy ကဲ့သို့ နိုင်ငံ့အစားအစာကို မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာသို့ထိုးဖောက်သော သံခင်းတမန်ခင်း(Gastro-diplomacy)ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် မှစတင်၍ အသုံးပြုလာခဲ့ပါသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ထိုင်းစားသောက်ဆိုင်များ ဖွင့်လှစ်၍ အစားအသောက်နှင့် အဖျော်ယမကာလုပ်ငန်းမှတစ်ဆင့် စီးပွားရေး အခွင့် အလမ်းများ တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး LGBTQ အခွင့်အရေးကို ဦးစားပေးလာကာ လိင်တူကြိုက်နှစ်သက်မှု ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကား(BL)များကို နိုင်ငံတကာသို့ ပြသခြင်းဖြင့် Soft Power ကို တိုးချဲ့လာခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ BL ဇာတ်ကားများသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသများအပြင် နိုင်ငံတကာတွင် ထင်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အာရှနိုင်ငံများအကြား ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုစံနှုန်း ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများဖြစ်ပွားလျက်ရှိကြပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရသည် BL ရုပ်ရှင်များကိုအသုံးချ၍ နိုင်ငံအတွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ တိုးချဲ့လျက်ရှိပြီး အနောက်နိုင်ငံအဖွဲ့အစည်းများအကြားတွင် LGBTQ အခွင့်အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ပြောဆိုဆွေးနွေးနေကြချိန်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်းအခွင့်အရေးများအား တရားဝင်လက်ခံခဲ့ကြောင် ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့နောက် ထိုင်းနိုင်ငံသည် မွေထိုင်း(ထိုင်းလက်ဝှေ့)ကို နိုင်ငံတကာသို့ ချပြ ခဲ့ပြီး ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများဖြင့် ပေါင်းစပ်၍ နိုင်ငံ၏ပုံရိပ်ကို ဖော်ပြလျက်ရှိပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ၊ ကုမ္ပဏီများ၊ ပြည်သူလူထုများနှင့် ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံကဲ့သို့ ထိုင်းနိုင်ငံယဉ်ကျေးမှုကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလွှမ်းမိုးရန် အလားအလာကောင်းများရှိနေပါသည်။ ထိုင်းအစားအစာများနှင့် BL ရုပ်ရှင်ကားများသည် ထိုင်းယဉ်ကျေးမှုချဲ့ထွင်ရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်နေပြီး အဆိုပါ အခွင့်အလမ်းများအတွက် ထိုင်းအစိုးရက ရင်းနှီး မြှုပ်နှံသွားနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

အသုံးချတက်ပါက အနုပညာလုပ်ငန်းများသည်လည်း နိုင်ငံရေးနှင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးပါသည့် Soft Power ဖြစ်လာနိုင်ပြီး အစိုးရများအနေဖြင့် အမြော်အမြင်ရှိရှိ မဟာဗျူဟာချမှတ်၍ ဆောင်ရွက်ပါက ပိုမို ထိရောက်မှုရှိပါသည်။ နိုင်ငံရေး အယူအဆများတွင် Soft Power သည် လူတစ်ယောက်၏ စိတ်၊ အတွေးအခေါ်နှင့် အမြင်ကို အပျော့ဆွဲနည်းလမ်းဖြင့်သာ ဖမ်းယူပုံဖော်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်းပင်ဖြစ်ပြီး မိမိ အလိုရှိသည်ကို အင်အားသုံးအတင်းအကျပ်လုပ်ဆောင်ရန် မလိုအပ်ဘဲ လိုလိုလားလား လိုက်ပါလုပ်ဆောင်စေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါ Soft Power နည်းလမ်းအား ကမ္ဘာ့နိုင်ငံကြီးများက ထိရောက်စွာအသုံးချနေသကဲ့သို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့် နိုင်ငံများကလည်း တွင်ကျယ်စွာ အသုံးချနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်လာကြပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ အောင်မြင် လာသည့် တီဗီရှိုး၊ ရုပ်ရှင်၊ ဂီတ၊ အစားအစာနှင့် ဖက်ရှင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အနုပညာများကို အသုံးချ၍ ၎င်း၏ ခေတ်ပေါ်ယဉ်ကျေးမှု၊ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများအား ချဲ့ထွင်အသုံးပြု လာခဲ့ကြပါသည်။

ထိုအချိန်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည်လည်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံကဲ့သို့ ၎င်း၏ ယဉ်ကျေးမှုများနှင့်ပေါင်းစပ်၍ ထိုးဖောက်ရန်ကြိုးစားလာပြီး ၎င်းနိုင်ငံ၏ မျက်နှာဖုံးအက၊ ထိုင်းရိုးရာအနှိပ်ပညာ၊ နိုရာပြဇာတ်အကတို့ကို ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့(UNESCO)မှ ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်း သွင်းခဲ့ကြပါသည်။ ထို့နောက် မွေထိုင်း၊ ဖိတခွန်နှင့် သရက်ကောက်ညှင်းအစားအစာများ၊ ဖိတခွန်အကများကို အမွေအနှစ်အဖြစ် စာရင်းတင်သွင်းနိုင်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်လည်း ဆုန်ခရန်သင်္ကြန်ကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၄ ခုမြောက် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ရန် ပဏာမစာရင်းသွင်းခံခဲ့ရ ပါသည်။[2] အဆိုပါကိစ္စရပ်နှင့်ပတ်သက်၍လည်း သင်္ကြန်ပွဲယဉ်ကျေးမှုရှိကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံများက ကန့်ကွက်မှုများလည်း ရှိနေပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံကျင့်သုံးနေသည့် LGBTQ ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အငြင်းပွားမှုများလည်းရှိနေပြီး နည်းလမ်းရွေးချယ်မှု၏ အကောင်း/အဆိုးကို သက်ဆိုင်ရာ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှ ရေရှည်ခံစားရမည်ဖြစ်ပါသည်။

အခြားတစ်ဖက်မှ ဆိုရပါသော် မိမိတို့ သက်ဆိုင်ရာလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ကိုယ်ပိုင်စရိုက်လက္ခဏာများ၊ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုသည်မှာ အခြားလူ့အဖွဲ့အစည်းများမှ အပြုသဘောမှ လက်ခံလာအောင် စည်းရုံးနေရခြင်းကိုဆိုလိုပါသည်။ ထိန်းသိမ်းသည်ဟု ဆိုခြင်းသည် သေတ္တာထဲသော့ခတ်သိမ်းထားခြင်းနှင့် မိမိလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းတွင်ပင် ထိန်းသိမ်းပြနေခြင်းကို မဆိုလိုပါ။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်စရိုက်လက္ခဏာများအား Soft Power အဖြစ်ပြောင်းလဲကာ ဘက်ပေါင်းစုံနဲ့ အသုံးပြုတတ်ခြင်းသည် သက်ဆိုင်ရာ လူ့အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဦးဆောင်သူများ၏ ပညာခန်းဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

96083023

[1]။ Tim Hildebrandt,“What the ‘Korean Wave’ Can Teach Thailand About Soft Power”. The Diplomat. August 23, 2023 [https://thediplomat.com/.../what-the-korean.../]-accessed on August 24, 2023.

[2]။ MONGKOL BANGPRAPA,“ Unesco to consider Songkran's status”. Bangkok Post. January 29, 2023 [https://www.bangkokpost.com/.../unesco-to-consider... on August 24, 2023.

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရသစ်တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် Pheu Thai ပါတီမှ Srettha Thavisin ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ညွန့်ပေါင်းအစိုးရသစ်တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ Pheu Thai ပါတီသည် ယခင်က MFP ပါတီနှင့် ပူးပေါင်း၍ အစိုးရသစ် တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းရန်ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ စစ်ဘက်လိုလားသည့် နိုင်ငံရေး ပါတီများနှင့်ပူးပေါင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

Pheu Thai ပါတီ၏ ဝန်ကြီးချုပ်လောင်း Srettha Thavisin သည် ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ပါလီမန်၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၃၀ ဆက်မြောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကွဲပြားလျက်သည့် နိုင်ငံရေး ကွဲပြားမှု အဆုံးသတ်မည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိလျက်ရှိပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရေးသည် ကဏ္ဍသစ်တစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်နေပြီဖြစ်ပါသည်။ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် Pheu Thai ပါတီနှင့် စစ်ဘက်အားလိုလားသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများသည် ၎င်းတို့၏တင်းမာမှုများကို အဆုံးသတ်ကာ နားလည်မှုရယူခဲ့ပြီး အဓိကပြိုင်ဘက်ဖြစ်သည့် Move Forward ပါတီ(MFP)အား ပူးပေါင်းရင်ဆိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ ယခုအခါ Pheu Thai ပါတီသည် United Thai Nation (UTN) ပါတီနှင့် Palang Pracharath ပါတီ(PPRP) တို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားပြီး နောက်ထပ်ပါတီ ၈ ခုနှင့် အစိုးရဖွဲ့ရန် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

UTN ပါတီတွင် ဝန်ကြီးချုပ် Prayut Chan-o-cha ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး PPRP ပါတီတွင် ပါတီခေါင်းဆောင်နှင့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် Prawit Wongsuwon တို့အား ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန် ရွေးချယ်ထားခဲ့ပါသည်။ Rangsit တက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပံ္ပကထိက Wanwichit Boonprong ၏ ပြောကြားချက်အရ ပြည်ပြေးဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်ထရာသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဝန်ကြီးချုပ်သစ် ရွေးချယ်မည့်နေ့၌ ၁၅ နှစ်ကြာ ပြည်ပတွင် တိမ်းရှောင်နေရာမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာခြင်း[2]သည် Pheu Thai ပါတီ၊ UTN ပါတီနှင့် PPRP ပါတီတို့အကြား မဟာမိတ်အဖွဲ့များအဖြစ်သို့ ပေါင်းစည်းမည့်အခြေအနေကို ရောက်ရှိစေနိုင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့၏ ပြိုင်ဘက်ပါတီဖြစ်သည့် MFP ပါတီနှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများ ပြုလုပ် သွားနိုင်ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြောင်းလဲလျက်ရှိသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများသည် အဆိုပါ ပါတီ ၃ ခုအား ပေါင်းစည်းစေသည့်အနေထားသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ၎င်းတို့ဖွဲ့စည်းသည့် အစိုးရသစ်အနေဖြင့် ရေရှည်တည်တံ့နိုင်သည့် အလားအလာတွင်ရှိနေပြီး Pheu Thai ပါတီအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒများအား UTN ပါတီနှင့် PPRP ပါတီတို့ လက်ခံမှုရှိစေရေးအတွက် အသစ်ပြင်ဆင် ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးအား လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင် ခြယ်လှယ်လျက်ရှိသော "Three Por" ဟုသိကြသည့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut ၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prawit နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး Anupong Paojinda တို့၏ အခန်းကဏ္ဍသည်လည်း မထင်မရှားသာရှိနေပြီး၎င်းတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေများအား နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အနေအထားတွင်ရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် မစ္စတာ Srettha အား ထောက်ခံမဲပေးခဲ့သည့် အထက်လွှတ်တော် အမတ်အများစုသည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut ၏ အနီးကပ်လူများဖြစ်ကြပြီး UTN ပါတီ အတွက် ခွဲဝေပေးမည့် အစိုးရအဖွဲ့နေရာများတွင် အကြီးပိုင်းရာထူးများ ရရှိရန် မျှော်လင့်လျက်ရှိပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ရွေးချယ်ပွဲတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် တည်ထောင်ခဲ့သည့် Pheu Thai ပါတီသည် အောင်မြင်မှုရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းအနေဖြင့် ပါတီတွင်းရှိ ထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အခက်အခဲများရင်ဆိုင် ရလျက် ရှိပါသည်။ ပါတီသည် မေလ ၁၄ ရက် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီက UTN နှင့် PPRP ပါတီတို့ကို ရည်ညွှန်း၍ ယင်းပါတီများသည် အလုပ်ဖြစ်မည့်အနေအထားတွင် မရှိဟု ပြောဆိုခဲ့ခြင်းကြောင့် ပြင်းထန်စွာဝေဖန်ခံရလျက်ရှိပါသည်။ Pheu Thai ပါတီ အနေဖြင့် အစိုးရသစ်တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းပြီးပါက ၎င်းအားထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှုအား ပြန်လည်ရရှိအောင် ကြိုးစားလုပ်ဆောင်သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

Ubon Ratchathani စီရင်စုမှ Pheu Thai ပါတီအမတ်ဟောင်း Somkid Chueakhong က နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ အဆုံးသတ်ရန်အတွက် နောက်ဆုံးနိုင်ငံရေး အလှည့်အပြောင်းတွင် Pheu Thai ပါတီနှင့် စစ်ဘက်အား လိုလားသည့် နိုင်ငံရေး ပါတီအင်အားစုများသည် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရေးအတွက် အပေးအယူ ပြုလုပ်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ Pheu Thai ပါတီသည် ယခုအချိန်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်၏ ဩဝါဒညွှန်ကြားချက်များအား လိုက်နာလျက်ရှိခြင်းကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut ထက် ပိုမိုအရေးပါသည်ဟု ယူဆရကြောင်း၊ UTN ပါတီသည် Pheu Thai ပါတီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရန် ဦးစွာဖိတ်ကြား ခံခဲ့ရပြီး အစိုးရအဖွဲ့နေရာ ခွဲတမ်းအတွက် PPRP ပါတီနှင့် အကြိတ်အနယ်ဆွေးနွေးပြီး ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့တွင်ပါဝင်လာစေရန် ဆွေးနွေး သိမ်းသွင်း နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut သည် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Natthapol Nakpanich ကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ရန် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prawit က PPRP ပါတီ၏ မဟာဗျူဟာဆိုင်ရာ အကြီးအကဲဖြစ်သူ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Vit Thephasdin Na Ayutthaya ၊ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ညီဖြစ်သူ အမျိုးသားရဲချုပ်ဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Patcharawat Wongsuwon တို့ကို ရာထူးရယူစေရေး တိုက်တွန်းလျက်ရှိပါသည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်က ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut အပေါ်တွင်ပိုမိုယုံကြည်မှုရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ခြင်းကြောင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ရာထူးသည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Prayut ၏ အနီးကပ်လူများအတွင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အလားလာ ဖြစ်ပြီး နောက်လာမည့်အာဏာသိမ်းမှုကိုတားဆီးရန်ကြိုးပမ်းမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်အဖြစ်မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာတွင် မေလရွေးကောက်ပွဲ၌ ဒုတိယမဲအများဆုံး ရခဲ့သည့် Pheu Thai ပါတီမှ Srettha Thavisin သည် ပူးတွဲ ပါလီမန်အစည်းအဝေးတွင် ထောက်ခံမဲ ၄၈၂ မဲရရှိခဲ့ပြီး ကန့်ကွက်မဲ ၁၆၅ မဲ၊ ကြားနေမဲ ၈၁ မဲ၊ ပယ်မဲ ၁၉ မဲ ရရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် လိုအပ်သည့် မဲအရေအတွက် ၃၇၄ မဲထက် ကျော်လွန်ရရှိခဲ့ပါသည်။ Srettha သည် အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၅၂ ဦး၏ ထောက်ခံမဲများ ရရှိခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ရွေးချယ်ခြင်းခံခဲ့ရကာ ၎င်းအား ကန့်ကွက်မဲပေးသူအများစုမှာ Move Forward လွှတ်တော်အမတ်များ ဖြစ်ပါသည်။[3] Pheu Thai ပါတီသည် အစိုးရသစ် တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက် စစ်တပ်အားလိုလားသည့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့များနှင့် ညှိနှိုင်း ပေါင်းစပ်ကာ သဘောတူညီချက်များ ရယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

၈။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ပြည်ပြေးထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် သည် ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ဒုတိယအကြိမ်ရွေးချယ်မည့်နေ့တွင် တိုက်ဆိုင်စွာ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့ပါသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်လာခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံရေးအခင်းကျင်းများနှင့် သက်ဆိုင်မှုမရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသော်လည်း သက်ဆင်၏ ဩဇာမကုန်ခန်းသေးသောကြောင့် Pheu Thai ပါတီအား ထောက်ခံမှုပိုမိုများပြားလာသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ Pheu Thai ပါတီ အနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်အဆုံးသတ်ရေး၊ စစ်ဘက်ကြီးစိုးမှုအဆုံးသတ်ရေးကို လိုလားသည့် MFP ပါတီနှင့် ကနဦးတွင် ပူးပေါင်းခဲ့သော်လည်း MFP ပါတီမှ Pita အား ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းရာတွင် အောင်မြင်မှုမရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် MFP နှင့် လက်တွဲဖြုတ်ကာ ပါတီမဟာမိတ်သစ်များဖွဲ့စည်းပြီး အစိုးရဖွဲ့နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ အောင်မြင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

နိုင်ငံရေးဟူသည် ဖြစ်ချင်သည်ထက် ဖြစ်သင့်တာကို ဦးစားပေးရခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ပါတီနိုင်ငံရေးတွင် အမြဲတမ်းရန်သူ အမြဲတမ်းမိတ်ဆွေမရှိခြင်း သဘောတရားမှာ ထိုင်းနိုင်ငံရေးတွင် ထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နေရပါသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ထိုင်းနိုင်ငံရေးပါတီခေါင်းဆောင်များနှင့် အစိုးရခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် တိုင်းပြည်နှင့် ပြည်သူ မနစ်နာစေရန် အကောင်းဆုံးလမ်းကို ရွေးချယ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရပြီး တည်ငြိမ်အောင် ဆက်လက် စွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းရှိဟူသည်မှာ စောင့်ကြည့်သွားရမည့် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာကိစ္စရပ်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

95082923

[1]။ Aekarach Sattaburuth and Wassana Nanuam,“New Govt Forms, but at What Cost?”. Bangkok Post. 24 August 2023 [https://www.bangkokpost.com/.../new-govt-forms.../]-accessed on 23 August 2023.

[2]။ Sebastian Strangio,“Former Thai PM Thaksin Returns From Self-exile as PM Vote Looms”.The Diplomat. 22 August 2023 [https://thediplomat.com/.../former-thai-pm-thaksin.../]- accessed on 23 August 2023.

[3]။ “Pheu Thai’s Srettha Wins PM Post by Large Majority”.The Nation. 22 August 2023 [https://www. nationthailand.com/ thailand/politics/40030422/]-accessed on 23 August 2023.

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှုကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ဈေးကွက်အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

နိဒါန်း

ဆန်စပါးတင်ပို့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံက တားမြစ်ချက်များ ထုတ်ပြန် ခဲ့ခြင်းကြောင့် အခြားသော ဆန်စပါးတင်ပို့မှုပြုလုပ်သည့် နိုင်ငံများတွင် အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် ဆန်စပါးဈေးကွက်တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ရမည့်အချက်များ၊ အလေးထားကြပ်မတ် ရမည့်ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။ [1]

ဖော်ပြချက်

မကြာသေးမီက အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ချက်ကြောင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာဈေးကွက်တွင် ကမောက်ကမဖြစ်သွားခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ စားနပ်ရိက္ခာအကျပ်အတည်းဖြစ်ပွားပြီးနောက် ယခုနှစ်တွင် အာရှဆန်ဈေးကွက်သည် အမြင့်ဆုံးအခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ယူကရိန်းပင်လယ်နက်ဆိပ်ကမ်းမှကောက်ပဲသီးနှံတင်ပို့မှုအစီအစဉ်(Black Sea Grain Initiative)[2]အား ရုရှားနိုင်ငံမှ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ဆန်စပါးထောက်ပံ့မှုတွင် အကျပ်အတည်းဖြစ်ပေါ်နေချိန်၊ တရုတ်နိုင်ငံတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုဖြစ်ပေါ်ချိန်၊ စားသောက်ကုန်အဓိကတင်ပို့သည့် ဘရာဇီးနှင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတို့၌ အယ်လ်နီညိုရာသီဉတုအခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ် နေချိန်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှုတားမြစ်ချက် ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့အနေဖြင့် ဤကိစ္စအတွက် တာဝန်ရသည်ဟု ဖော်ပြထားရှိပါသည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ချက်သည် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအကျပ်အတည်းဖြစ်ပေါ်မှုတွင် သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်တွင် ၎င်း၏အရေးပါမှု ကြီးထွားလာခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဆန်ကွဲတင်ပို့မှုအား တားမြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ်မှီခိုနေရသည့် အာဖရိကရှိ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော နိုင်ငံများတွင် အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Modi အနေဖြင့် ဤကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် အာရှတိုက်အတွင်း စီးပွားရေးမငြိမ်မသက်မှုများကြောင့် ပြည်တွင်း ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ရန် ကိစ္စထက် ပိုနေပါသည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ ဆန်ကွဲတင်ပို့ခွင့်အား ပိတ်ပင်ထားသည့် ဆီနီဂေါနှင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံတို့အား ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးခြင်းဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်မှုမိတ်ဖတ်နိုင်ငံများ ရွေးချယ်၍ သံတမန်ရေးရာချစ်ကြည်ရေးအား ဖော်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တွင် လတ်တလောဖြစ်ပွားနေသည့် အကျပ်အတည်းများအကြား အရေးပါသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေရုံသာမက ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပမည့် G-20 ၏ အိမ်ရှင်နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ကျင်းပခဲ့သည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် သဘာပတိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံသည် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် သဘောထားကွဲလွဲချက်တစ်ရပ် ဖြေရှင်း ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်အစောပိုင်းက ချမှတ်ခဲ့သည့် စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက် များကိုလည်း ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာဈေးကွက် ငြိမ်သက်စေရန်အတွက် မည်သည့်သဘောတူညီချက်မျိုး လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ကို စောင့်ကြည့် ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

စားနပ်ရိက္ခာပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာတွင် မိမိမျှော်လင့်သည့်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ် လာလိမ့်မည်ဟု ယူဆ၍မရနိုင်ဘဲ ပြည်သူများအနေဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ် နိုင်သည်ဟု ယူဆသည့်အခါတွင် ဈေးကွက်မှအမြောက်အမြား ဝယ်ယူသိုလှောင်ခြင်းကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်း ရှားပါးမှုဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါအစောပိုင်းကာလတွင် နိုင်ငံအချို့၌ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မည်ကို စိုးရိမ်ကာ အမြောက်အမြား ဝယ်ယူမှုကြောင့် ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုများဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ ဤပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရန် အဓိကအချက်မှာ စားသုံးသူများအား သင့်လျော်သောစျေးနှုန်းဖြင့် လုံလောက်မှုရှိအောင် ရောင်းချပေးနိုင်ရန်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာစားသောက်ကုန်ဈေးကွက်တွင် အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းသူများ၏ ဈေးကွက်ချုပ်ကိုင်မှုအား ကာကွယ်နိုင်ရန် ခိုင်မာသည့် ဈေးကွက်တစ်ခုဖော်ဆောင်ထားရန် လိုအပ်သည်ဟု ဖော်ပြ ထားပါသည်။

ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်မှ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာစီးပွားရေးပညာရှင် ဂုဏ်ထူးဆောင် ပါမောက္ခ Peter Timmer ၏ ပြောကြားချက်အရ လက်ရှိ ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တွင် အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံသည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာနိုင်ပါသည်။[3] အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်း ဝယ်ယူရန် စာချုပ် ချုပ်ဆိုထားပြီး ယင်းတင်သွင်းမှုတွင် ပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာ ဖြစ်ပေါ် ပါက ကမ္ဘာ့ဆန်စျေးနှုန်းအပေါ် ကြီးမားသည့် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံပြီးလျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆန်ဒုတိယအများဆုံးတင်သွင်းသည့် ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ကိုလည်း အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံသည် မျှော်လင့်ထားသည်ထက် ဆန်ပိုမိုလိုအပ်နေပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည်လည်း စားနပ် ရိက္ခာဖူလုံမှုနှင့်ပတ်သက် ကုန်သွယ်မှုကန့်သတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်လာပါက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် ကြီးမားသော စိန်ခေါ်မှု တစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကကဲ့သို့ မတည်ငြိမ်သည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိခြင်း မရှိသေးဟု ဆိုနိုင်သည်။ ဆန်စပါးဈေးနှုန်းတက်ခြင်းနှေးကွေးစေရန် စားသုံးသူများ အမြောက်အမြား ဝယ်ယူသိုလှောင်ခြင်း၊ ဝယ်ယူမှုနှုန်းမြင့်တက်လာခြင်းတို့အား ထိန်းညှိရန်လိုအပ်လျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဇူလိုင်လတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပြည်ပသို့ဆန်စပါးတင်ပို့မှုတားမြစ်ချက်ကြောင့် ဆန်စပါးဈေးနှုန်း တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာနိုင်သော်လည်း ထိန်းချုပ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားပြီး ဈေးကွက် တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန်အတွက် ဆန်ဈေးကွက်အား ဖွင့်ထားရန် လိုအပ်ပြီး အမြောက်အမြားဝယ်ယူ သိုလှောင်ထားရှိမှုအား တားဆီးရန် လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့သည့် ထိပ်တန်းနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သော အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ထိန်းထားရန်အတွက် ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု အများအပြားကို ကန့်သတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၁၅ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံး အဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဆန်စပါး တင်ပို့မှုအပေါ်တွင် မှီခိုအားထားနေရသည့် နိုင်ငံအများစုတွင်အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့ပြီး ယင်းအခက်အခဲများအား ဖြေလျှော့ပေးခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် အသာစီးရရန် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် အခြားထောက်ပံ့ရေး အရင်းအမြစ်များအားရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဧပြီလမှ ဇူလိုင်လအထိ ဆန်တန်ချိန်၃၂ဝ,ဝဝဝ ခန့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃၈ သန်းရရှိခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါး အသင်းချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်အကြပ်အတည်းတွင် မိမိနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်များကို မြှင့်တင်နိုင်ရေး၊ ဈေးကွက်ထိုးဖောက်ရေး ကိစ္စများ၊ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ဝယ်လိုအားဈေးကွက်ကို ထိန်းကျောင်းနိုင်ပြီး ဈေးကွက်တည်ငြိမ်အောင်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်းများ အချိန်ကိုက် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်မှာ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံမည်ဟု ဆိုသည့် နိုင်ငံများအားလုံးအတွက် ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

94082823

[1]။ Editorial Board, ANU,“Avoiding Populism and Panic to Stabilise World Rice Markets”. East Asia Forum. 21 August 2023 [https://www.eastasiaforum.org/.../avoiding.../]-accessed on 22 August 2023.

[2]။ Joseph Glauber, Brian McNamara, and Elsa Olivetti,“Russia terminates the Black Sea Grain Initiative: What’s next for Ukraine and the world?”. IFPRI Blog. July 20, 2023 [https://www.ifpri.org/.../russia-terminates-black-sea.../] – accessed on 22 August 2023

[3]။ Peter Timmer,“Does India’s disruption of the global rice market pose new threat to food security?” East Asia Forum. 20 August 2023 [https://www.eastasiaforum.org/.../does-indias.../]-accessed on 22 August 2023