မြန်မာနိုင်ငံရှိ တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ချိန်ခွင်လျှာအပြောင်းအလဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ချိန်ခွင်လျှာအပြောင်းအလဲများ၊ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ သာမက ရုရှားနိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများပါ လျော့နည်းသွားနိုင်သည့် အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။ [1]

ဖော်ပြချက်

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲနောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ သံတမန်ရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ အထီးကျန်နေမှုကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး ပိုးလမ်းမစီမံကိန်း (Belt and Road Initiative-BRI)၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည့် တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ(China-Myanmar Economic Corridor-CMEC)အောက်ရှိ အခြေခံ အဆောက်အဦစီမံကိန်းများကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တွန်အားပေးလာခဲ့ပါသည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲများ စတင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် ၃ နှစ်ခန့်နီးပါး အတွင်း စီမံကိန်းအကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှုများ နှေးကွေးခဲ့ပြီး CEMC စီမံကိန်းများ၏ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှု အတိုင်းအတာကို ခိုင်ခိုင်မာမာ သက်သေမပြနိုင်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။

အဆိုပါကာလအတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကျောက်ဖြူအထူးစီးပွားရေးဇုန်နှင့် ရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်းတစ်ခုတည်းကိုသာ ခိုင်ခိုင်မာမာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် အကျိုးတူပူးပေါင်းထားသည့် တရုတ် ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီနှစ်ခုဖြစ်သည့် CITIC Construction နှင့် CCCC FHDI တို့သည် စီမံကိန်းတည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် မြေအနေအထား ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးခြင်း (Geotechnical Investigation)နှင့် စစ်တမ်းကောက်ယူခြင်းများ ဆောင်ရွက်ရန် တင်ဒါ(Tender)အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် Myanmar Survey Research-MSR သည်လည်း ရေနက်ဆိပ်ကမ်း အစိတ်အပိုင်းတည်ဆောက်ခြင်း၊မဒဲကျွန်းနှင့် ရမ်းဗြဲကျွန်းကို ဆက်သွယ်ထားသည့် ၁၅ ကီလိုမီတာအရှည်ရှိလမ်း တည်ဆောက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုရေး အရ ထိခိုက်နိုင်မှုများကို အကဲဖြတ်ခြင်း (Environmental and Social ImpactAssessment-ESIA)များ ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် တင်ဒါကိုရရှိခဲ့ပါသည်။

အစောပိုင်းတွင် MSR အနေဖြင့် ESIA လုပ်ငန်းများကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် ပြီးမြောက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး မြေအနေအထား စစ်တမ်း ကောက်ယူခြင်းနှင့် ESIA လုပ်ငန်းများအပြီးတွင် စီမံကိန်းတည်ဆောက်ခြင်းကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် မျှော်မှန်းထားခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း MSR ၏ ဝက်ဘ်ဆိုက် စာမျက်နှာတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လမှစ၍ ESIA နှင့် ပတ်သက်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်နောက်ဆုံးအခြေအနေများကို ဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိတော့ပါ။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် CITIC Group (မြန်မာ)က စီမံကိန်းအတွက် မြေအနေအထား စစ်တမ်းကောက်ယူမှုများမှာ ပြီးဆုံးသွားပြီဖြစ်ပြီး ESIA လုပ်ငန်းများကို ပုံမှန်လုပ်ဆောင် နေသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း စီမံကိန်းတည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ် များကို ထုတ်ဖော်ထားခြင်းမရှိသေးသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

မြန်မာသတင်းမီဒီယာတစ်ရပ်ဖြစ်သည့် BETV က ယခုနှစ် အောက်တိုဘာလလယ်တွင် တရုတ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့မှ တာဝန်ရှိသူများသည် ကျောက်ဖြူစီမံကိန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြန်လည်လုပ်ဆောင်ရန် မူအားဖြင့် သဘောတူညီ ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရ အနေဖြင့်လည်း သဘောတူညီချက်များကို ဆက်လက်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သွားရန် ဆန္ဒ ရှိနေသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် မူလစီမံကိန်းသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇.၃ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိပြီး CITIC အကျိုးတူလုပ်ငန်းစုမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံငွေ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်များနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရှယ်ယာ ပါဝင်နေမှုများပြားနေသည့်အတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အစိုးရက ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အတွက် စုစုပေါင်း ကုန်ကျစရိတ်သည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၃ ဘီလီယံ လျော့နည်းသွားခဲ့ပြီး တရုတ် နိုင်ငံသားများ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံငွေပါဝင်မှုသည်လည်း ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျော့ကျသွားခဲ့ပါသည်။

ယခုအခါ ထိုစီမံကိန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ပြန်လည်ဆွေးနွေးခြင်းများ လုပ်ဆောင် ခဲ့သည်ဆိုခြင်းကို နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများနှင့် နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများက တရားဝင်အတည်ပြုဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပြန်လည်ညှိနှိုင်းမှုများတွင် နှစ်ဖက်စလုံးမှ ပြောင်းလဲမှုပြုလုပ် လိုသည့် အချက်အလက်များနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်ဖော်ပြထားမှုမရှိခြင်းကြောင့် မကြာမီတွင် စီမံကိန်းစတင်တည်ဆောက်နိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍လည်း သံသယဖြစ်စေပါသည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်က သဘောတူညီခဲ့သည့် စီမံကိန်းတည်ဆောက်မှု ကုန်ကျစရိတ်သည် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းနှင့် စွမ်းအင်ဈေးနှုန်း သိသိသာသာ မြင့်တက်မှုများကြောင့် လက်ရှိအချိန်တွင် ယခင်လျှော့ချခဲ့သည့် ဒေါ်လာ ၁.၃ ဘီလီယံထက် ပိုများနေနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ပြန်လည်ညှိနှိုင်းမှုပြုလုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ဆက်လက်၍ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းက တိုးတက်မှုကို ပြသခဲ့သည့် အဓိက CMEC စီမံကိန်းမှာ မူဆယ်-ကျောက်ဖြူ မီးရထားလမ်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါစီမံကိန်းကိုကဏ္ဍ ၂ ရပ်ဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ထားပါသည်။ မူဆယ်-မန္တလေး လမ်းပိုင်း တည်ဆောက်မှုတစ်ခုတည်းပင်လျှင် ဒေါ်လာ ၈.၉ ဘီလီယံ ကုန်ကျနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်း ထားသော်လည်း ကုန်ကျစရိတ်များသည် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုမတိုင်မီက ခန့်မှန်း ထားသည်ထက် ပိုမိုကုန်ကျနိုင်ပါသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် မြန်မာ့ မီးရထား၊ China Eryuan Engineering Group (CEEG)နှင့် China Railway Group တို့သည် စီမံကိန်းအတွက် ကွင်းဆင်းလေ့လာမှုများပြုလုပ်ရန် နားလည်မှုစာချွန်လွှာတွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကဲဖြတ်မှုများ ပြုလုပ်ရန် အတည်ပြုခဲ့ကြပါသည်။ ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် CEEG ၏ အစီရင်ခံစာ၌ အကြိုလုပ်ငန်းပိုင်းကို ပထမအပိုင်း စတင်တည်ဆောက်ခြင်းနှင့်အတူ ပြန်လည်စတင် တော့မည်ဖြစ်ဟုဆိုသည်။ ပထမအပိုင်းတည်ဆောက်မှုကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စတင်နိုင်ရန် ခန့်မှန်းထားသော်လည်း အဆိုပါစီမံကိန်းနှင့်ပတ်သတ်၍ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာထောက်ပံ့မှုများ မည်ကဲ့သို့လုပ်ဆောင်သွားမည်ဆိုသည့်အချက်က ရှင်းလင်းခြင်းမရှိသေးပါ။ ပို၍ အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ ယခုအခါ အဆိုပါမီးရထားလမ်းသည် လုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှု များဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး မီးရထားလမ်းစီမံကိန်းတည်ဆောက်မှုကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် နောက်ထပ် စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းနှင့် စီမံကိန်းသည် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ စစ်ရေးပစ်မှတ်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

လက်ရှိအခြေအနေများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကထက် ပိုမိုဆိုးရွားလာပါသည်။ မီးရထားလမ်းဖောက်လုပ်ရန်အတွက် ရည်ရွယ်ထားသည့် လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် မြန်မာစစ်တပ်၏ နယ်မြေစိုးမိုးမှုပြုလုပ်နိုင်စွမ်းများ သိသိသာသာ အားနည်း လာပါသည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်တွင် AA ၊ MNDAA နှင့် TNLA တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်ညီနောင်သုံးဖော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့ မြောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပါသည်။ တိုက်ပွဲများသည် တရုတ်နယ်စပ်နှင့် အဓိကကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မြေအနေအထား စစ်တမ်းကောက်ယူမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသကဲ့သို့ တရုတ်အစိုးရနှင့် ကုမ္ပဏီအကြီးအကဲများအနေဖြင့်လည်း မြန်မာစစ်တပ်အနေဖြင့် လုပ်ငန်းပိုင်း ဆောင်ရွက်နေသည့် တရုတ်နိုင်ငံသားများကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိနှင့် ပတ်သက်၍လည်း စိုးရိမ်မှုများဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။

တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် CMEC လုပ်ငန်းများကို အရှိန်မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းသည် ယခုလက်ရှိ မြန်မာစစ်အစိုးရကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုသည်ဟု အချက်ပြနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံပိုင် သတင်းစာများတွင် မြန်မာ-ရုရှား တာဝန်ရှိသူများအကြား ရင်းရင်းနှီးနှီးတွေ့ဆုံနေမှု များကို နေ့စဉ်ဖော်ပြနေပြီး မကြာသေးမီက မြန်မာ-ရုရှား စီမံကိန်းအနည်းငယ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသေးစား မော်ဂျူလာ ဓာတ်ပေါင်းဖိုတည်ဆောက်ရန် Russia’s Rosatom State Atomic Energy Corporation နှင့် သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့်အပြင် Rosatom ၏ လက်ခွဲတစ်ခုဖြစ်သည့် Nova Wind နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဓာတ်အား ၃၇၂ မဂ္ဂါဝပ်ထုတ်လုပ်နိုင်မည့် Wind Firm တည်ဆောက်ရန် ကွင်းဆင်းလေ့လာရေး နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို လက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့ကြပါသည်။ မီဒီယာတစ်ခုတွင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဒေါ်လာ ၁.၅ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည့် ရွှေလီ-၃ ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း တင်ဒါခေါ်ယူမှုကို ရုရှားကုမ္ပဏီ တစ်ခုက ရရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများ၏ တွေ့ဆုံမှုနှင့် နားလည်မှုစာချွန်လွှာ လက်မှတ်ရေးထိုးမှုများအရ ရုရှားနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကာကွယ်ရေးမိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုအဆင့်မှ စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ရေးကို အလေးထားဖော်ဆောင်မည့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံမှု အခင်းအကျင်းအသစ်သို့ ကူးပြောင်းလာသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ အဆိုပါစီမံကိန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ နှစ်နိုင်ငံစလုံးဆီမှ အပြုသဘောဆောင်သည့် လက္ခဏာများ မြင်တွေ့ရ သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများကြောင့် မည်ကဲ့သို့ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုပြုလုပ်မည်၊ လုပ်ငန်းများကို မည်ကဲ့သို့ အကောင်အထည်ဖော်မည်ဆိုသည်ကို အသေးစိတ်ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးသည်ကို တွေ့ရသည်။

မြန်မာနှင့် ရုရှားနိုင်ငံအကြားတွင် နျူကလီးယား အသေးစားစမ်းသပ်မှုစီမံကိန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီကြခြင်းသည် ယခုမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ကိစ္စရပ်မဟုတ်ပါ။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်လည်း နှစ်နိုင်ငံသဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့သည့် ၁၀ မဂ္ဂါဝပ် အပေါ့စားရေအားသုံး နျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖို တည်ဆောက်ရေး သည်လည်း ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် နျူကလီးယားနည်းပညာဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပြုလုပ်ရန် နားလည်မှုစာချွန်လွှာတွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း မရှိသည့်အပြင် အဆိုပါအစီအစဉ် သည်လည်း သိသိသာသာတိုးတက်မှုမရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများထံမှ တင်ဒါခေါ်ယူသည့် ရွှေလီ-၃ ရေအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းနှင့်ပတ်သက်၍ လေ့လာသူများက စိတ်ဝင်စားလျက်ရှိပါသည်။ တင်ဒါ ခေါ်ယူစာများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအနေဖြင့် အများဆုံး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ရှယ်ယာ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားပိုင် ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့်၆၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ခွင့်ပြုသွားမည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။ ယခုအချိန်တွင် မြန်မာ နိုင်ငံရှိ ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံခန့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်ရန်မှာ မလွယ်ကူသည့်အပြင် ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ယူကရိန်းပဋိပက္ခများကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံရှိ စီမံကိန်းတစ်ခုတည်းပေါ်တွင် ဒေါ်လာ ၅ သန်းခန့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်မှုရှိ/မရှိမှာ မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်ရာဖြစ်ပါသည်။ တင်ဒါခေါ်ယူမှုသည် စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့ အထိဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ ရလဒ်များထုတ်ပြန်ထားခြင်းမရှိသေးသည်ကို တွေ့ရသည်။ ယခု မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ အမှန်တကယ် အကောင်အထည်ပေါ်လာရန် ကြီးမားသည့် အတားအဆီးဖြစ်လာကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့ဖြင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်လျက်ရှိသည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သော်လည်း သဘောတူထားသည့် စီးပွားရေးစီမံကိန်းများ အမှန်တကယ်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှုမှာ ထင်သလောက် မအောင်မြင်သည့်အပြင် ယခုဖြစ်ပွားလာသည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း မတည်ငြိမ်မှု များက စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ပိုမိုတွန့်ဆုတ်စေမည်ဖြစ်ကြောင်းသုံးသပ်ရေးသားထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အကျိုးစီးပွားများ ဆက်စပ်လျက်ရှိသော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲကာလ နောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာစစ်အစိုးရကို တိုက်ရိုက်အသိအမှတ်ပြုဆက်ဆံခြင်းထက်မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ၎င်းတို့၏ အကျိုးစီးပွားများ တိုးချဲ့နိုင်ရန်အတွက်သာ အဓိက ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအား ၎င်းတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးရမည့်အဝန်းအဝိုင်း(Sphere of Influence) အဖြစ်သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့် အနောက်အုပ်စုမှ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများကို ၎င်းတို့၏ အကျိုးစီးပွားအရ မလိုလားသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားကို လက်တွေ့ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်မည့် မူဝါဒဖြင့် ချဉ်းကပ်နေခြင်းမဟုတ်သည်ကို ဆိုလိုပါသည်။

ဤသို့သော အခြေအနေကို ထိန်းညှိနိုင်ရန်အတွက် မြန်မာစစ်အစိုးရအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ကဏ္ဍစုံဆက်ဆံရေးတိုးမြှင့်တည်ဆောက်ခဲ့သည့် အခြေအနေကိုလည်း တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် လိုလားခြင်းမရှိဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ ယခုအခါ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အစဉ်အလာ၊ လူမျိုးရေးအရသော်လည်းကောင်း၊ နယ်နိမိတ်အရ သော်လည်းကောင်း ဆက်နွှယ်နေသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ကွက်ဖော်မှုများ၏ နောက်ကွယ်တွင် တရုတ်ဗဟိုအစိုးရ (သို့မဟုတ်) ယူနန်ပြည်နယ်အစိုးရနှင့် အာဏာပိုင်များ ရှိနေသလောဟူသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ မေးခွန်းဖြစ်လာနေပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွန်မြူနစ်လက်နက်ကိုင်များ အမြစ်ပြတ်သွားခဲ့ရသည့် သမိုင်းကြောင်းကို စမ်းစစ်ပါက တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ဆက်ဆံရာတွင် သံတမန်ပညာရပ်ဆန်ဆန် ထိန်းညှိဆောင်ရွက်ခြင်းထက် စီးပွားရေးဆန်ဆန် ပွင့်လင်းစွာ အပေးအယူလုပ်ခြင်းက ပိုမိုထိရောက်သည်ကို တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ ပြဿနာရပ်တစ်ခုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ထိုပြဿနာရပ်၏ အရင်းအမြစ်ကို သိရှိ၊ လက်ခံနိုင်ရန်မှာ ပဓာနကျပြီး မည်သို့ မည်ပုံ ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ကြမည်ဆိုသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

151111523

[1]။ Syah Vaghji.“ The Dwindling Prospects For Russian and Chinese-Backed Infrastructure Projects in Myanmar”.The Diplomat, November 9, 2023 [https://thediplomat.com/.../the-dwindling-prospects-for.../]