နိဒါန်း
တရုတ်နိုင်ငံ၏ အရှေ့တောင်အာရှခြေလှမ်းများနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် သဘောထားများကို သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။ [1]
ဖော်ပြချက်
၂၀၂၂ ခုနှစ်က ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအပေါ်ထားရှိသည့် နိုင်ငံရေးသဘောထားများနှင့် ပတ်သက်သည့် ညီလာခံတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့ပြီး ဗီယက်နိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်မှ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးစနစ်များကို ဆွေးနွေးခြင်းသည် ၎င်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးစနစ်များအတွင်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းနှင့် မတူညီဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံအချို့သည် တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့၏ စစ်ရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များတွင် လိုက်လျောညီထွေဆောင်ရွက်နိုင်မှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး နားလည် သဘောပေါက်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဆွေးနွေးမှုများတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဘက်မှ အရှေ့တောင်ပိုင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အင်အားကြီးထွားလာမှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး အခက်အခဲများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံသမ္မတ Joe Biden သည် လာမည့် သီတင်းပတ်များတွင် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်ရန်နှင့် တရုတ်-ဗီယက်နမ်ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ လာရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ အရှေ့တောင်အာရှဒေသသည် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး အင်အားယှဉ်ပြိုင်မှုများတွင် အဓိကကျသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသကို ၎င်းပိုင်ဒေသအဖြစ်မှတ်ယူထားပြီး အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများက တရုတ်နိုင်ငံ၏ သဘောထားကို ဆန့်ကျင်လျက်ရှိကြပါသည်။ အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သည့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ကိုယ်စီ ရှိနေပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း အဓိက လုပ်ကိုင်နေသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည့်အပြင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အကူအညီများ အများဆုံးထောက်ပံ့ပေးနေသည့် တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ကတည်းက နှစ်စဉ်ထောက်ပံ့ငွေ ဒေါ်လာ ၅.၅ ဘီလီယံ ထောက်ပံ့ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးခိုင်မာအားကောင်းမှုနှင့် Belt and Road Initiative-BRI ခေါင်းစဉ် အောက်မှ အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအများဆုံး ပြုလုပ်နေမှုများက အမေရိကန်နိုင်ငံအလွန် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းများတွင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုကို ခံရမည့်နေရာ ဖြစ်လာနိုင်သလားဟူသည့် မေးခွန်း ထုတ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံများ အနေဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်သင့်သည်ဟူသော ယူဆချက်အပေါ်အခြေခံ၍ ဒေသတွင်း နိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေအရသာမက ခိုင်မာသည့် ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ခြင်းများကိုပါ ဖော်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းက အမေရိကန်နိုင်ငံကဲ့သို့ ဒေသပြင်ပနိုင်ငံများကို ဖယ်ထုတ်ရန် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး Li Shangfu က စင်ကာပူနိုင်ငံတွင် ဇွန်လအစောပိုင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရှန်ဂရီလာ ဆွေးနွေးပွဲတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသည် ခိုင်မာသည့် ဆက်ဆံရေးမျိုး တည်ဆောက်ထားသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ ဆက်ဆံရေးမျက်နှာစာတစ်ခုရှိနေပါသေးသည်။ ၎င်းမှာ တရုတ် နိုင်ငံသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ရေကြောင်းပိုင်ဆိုင်မှုပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည့် အပြင် Xinjiang ပြည်နယ်ရှိ Uyghur မွတ်ဆလင်များနှင့်ပတ်သက်သည့် လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခကိုလည်း ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အရှေ့တောင်အာရှဒေသအနေဖြင့် အိမ်နီးချင်းအင်အားကြီး နိုင်ငံများအပြင် အခြားသောအင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် မည်ကဲ့သို့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရမည် ဆိုသည်ကို ထပ်မံသင်ယူစရာ မလိုတော့ဟု ဆိုသည်။ နိုင်ငံရေးပညာရှင်တစ်ဦး၏ ဖော်ပြချက်အရ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသည် မင်းဆက်များနှင့် အင်ပါယာများတွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် ပဋိပက္ခများဆီမှ နိုင်ငံရေးသင်ခန်းစာများကို ရာစုနှစ်များစွာ ရရှိခဲ့ကြပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုအခါ မတူညီသည့် ဒေသတွင်းအစီအစဉ်နှင့် အစိုးရပုံစံရှိသည့် အင်အားကြီးနိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံအကြားတွင် ဘက်ရွေးချယ်ခြင်း အကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ အကြီးအကဲများနှင့် ပညာရှင်များသည် တရုတ် နိုင်ငံကို နောက်ကွယ်တွင်သာ ဝေဖန်နေကြကြောင်း၊ ခြွင်းချက်အနေဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် Fadinand Marcos “Bongbong” သမ္မတဖြစ်လာသည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကတည်းက တရုတ်နိုင်ငံရေယာဉ်များကျူးကျော်မှုကို အတိအလင်းဝေဖန်နေပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံနှင့်နီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့ကြောင်း၊ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် တရုတ် နိုင်ငံကို ဖိအားပေးရန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံများ၏ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းညှိနိုင်ရန် ၎င်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ပဋိပက္ခများကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်လေ့ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပါတီအကြားဆက်ဆံရေးဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးကို လျှို့ဝှက်လုပ်ဆောင်လေ့ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ အင်အားကြီးနှစ်နိုင်ငံအကြောင်း ပြောကြားချက်များကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းအသစ်များကို ခြေရာခံနိုင်ကြောင်း၊ ဒေသတွင်း နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၊ အရာရှိကြီးများ၊ ပညာရှင်များအနေဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံကဲ့သို့ အနောက်အုပ်စုဝင်နိုင်ငံများကို ဝေဖန်မှုများပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် သံတမန်ရေးနှင့်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ထိခိုက်မှုနည်းသော်လည်း တရုတ် နိုင်ငံကို ဝေဖန်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါက မတူညီသည့် အကျိုးဆက်များကို ရင်ဆိုင်ရကြောင်း၊ အချို့အာဆီယံနိုင်ငံများအနေဖြင့် အမေရိကန်ကို ထုတ်ဖော် ဝေဖန်ခြင်းဖြင့် ပြည်တွင်း အမျိုးသားရေးကဏ္ဍကို ဖော်ထုတ်နေပြီး အနောကအုပ်စု၏ အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိရန် လုပ်ဆောင်မှုများလည်း ရှိကြောင်းနှင့် တရုတ် နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့်ကိစ္စရပ်များကို တိုးတိုးတိတ်တိတ်သာ ဖြေရှင်းလိုကြသည်ဟု ဆိုပါသည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများတွင် အဆိုပါ သဘောထား ရှိနေခြင်းသည် ၁၉၉၀ ခုနှစ်က စင်ကာပူနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Lee Kwan Yew နှင့် မလေးရှားနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Mahathir Mohamed တို့ ချမှတ်ခဲ့သည့် အာရှတန်ဖိုးများ “Asian Values” နှင့် “အာရှဒေသကို အာရှတိုက်သားများဖြင့်သာ တည်ဆောက်ရမည်” “Asai Should be run by Asians” ဆိုသည့်အတွေးအခေါ်သဘောတရားများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပြီး ၎င်းအတွေးအခေါ်များက ကိုလိုနီခေတ်နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ဒေသအတွင်း၌ အမေရိကန်နိုင်ငံ လွှမ်းမိုးမှု အားကောင်းခဲ့သည့် အချိန်ကတည်းက ဖြစ်တည်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
ယခင်က ဂျပန်နိုင်ငံတွင် အဆိုပါအယူအဆမျိုး အခိုင်အမာရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် သဘောထားပြောင်းလဲသွားပြီဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းအစား တရုတ်နိုင်ငံက ထိုအယူအဆကို ကိုင်စွဲ၍ အမေရိကန်နိုင်ငံအား အာရှမှဖယ်ထုတ်ရေး လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့ ပါဝင်သည့် ၃ နိုင်ငံအစည်းအဝေးတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းသံတမန် Wang Yi က လူမျိုးစွဲသဘောတရားများပါဝင်သည့် အာရှစည်းလုံးညီညွတ်ရေး အယူအဆတစ်ရပ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပြီး အာရှဒေသ၏စည်းလုံးညီညွတ်မှုက ပြင်ပမှဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု များကို အဆုံးသတ်စေနိုင်မည့်အပြင် ဒေသတွင်းစဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းတွင် မျှတစွာဆောင်ရွက်ခြင်းထက် အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်ရေးကိုသာ အလေးထား နေသည်ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ ဝေဖန်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ သဘောထားနှင့် မကိုက်ညီသည့် အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံအချို့ကို သံတမန်ရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ ဒဏ်ခတ်လေ့ ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံလျှောက်လှမ်းနေသည့် လမ်းကြောင်းသည် ၎င်းနိုင်ငံကို အကျိုးအမြတ် ဖြစ်ထွန်းစေမည့်လမ်းကြောင်းသာဖြစ်နေပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံအလွန်အာရှဒေသ၏ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်း၌ တရုတ်နိုင်ငံဗဟိုပြု “Sinocentric” စနစ် ဖြစ်လာမလားဟူသည့် မေးခွန်းများလည်းရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ စစ်ရေး၊ သံတမန်ရေးနှင့်စီးပွားရေး ဆောင်ရွက်ချက်များကို အင်အားချိန်ခွင်လျှာညှိကြည့်ရာတွင် ရှုပ်ထွေးမှုများရှိနေပါသည်။ အရှေ့တောင်အာရှ၏ စီးပွားရေး ယှဉ်ပြိုင်မှုများတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးရန်ပုံငွေသာ ဖြစ်ပြီး ဘယ်နိုင်ငံက မည်မျှရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်နိုင်မလဲဟူသည်က အဓိကဖြစ်နေပါသည်။ ထိုကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်နိုင်ငံမှ အသာစီးရလျက်ရှိပါသည်။ ဩစတြေးလျနိုင်ငံအခြေစိုက် Lowy Institude ၏ စစ်တမ်းများအရ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစ၍ ၆ နှစ် အတွင်းတွင် အရှေ့တောင်အာရှကို ရန်ပုံငွေနှင့် အကူအညီပေးခြင်းများတွင် ပြိုင်ဆိုင်မှုများ ပြင်းထန်လျက်ရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် ဒေသတွင်းအတွက် အကောင်းဆုံး အထောက်အပံ့များပေးခဲ့သည့်နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းသော ချေးငွေများသည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အကျိုးအမြတ်များသော ချေးငွေများ(Non- Concessional) ဖြစ်ပြီး အခြေခံအဆောက်အုံကဏ္ဍအတွက် အသုံးပြုထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဂျပန်၊ အမေရိကန်၊ ဂျာမနီနှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ကအုပ်ချုပ်မှုစနစ်အတွက် အလေးထားပြီး ဒေသတွင်းသို့ မျှတသည့် အထောက်အပံ့များ ပေးအပ်လျက်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးကို မေ့လျော့ထားတတ်ပြီး ဒေသတွင်းဆင်းရဲသည့်နိုင်ငံများကို ချေးငွေအများဆုံး ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် World Bank နှင့် ADB တို့သည် တရုတ်နိုင်ငံ နောက်တွင်ကျန်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။
အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတို့သည် ဒေသတွင်းကို အလေးထားသည့် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးအစီအစဉ်သစ်တစ်ရပ်အား စက်တင်ဘာလတွင်စတင်မိတ်ဆက်ရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိနေခြင်းက တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းကို ၎င်းတစ်နိုင်ငံတည်း လွှမ်းမိုး၍ မရနိုင်သည်ကို ပြသနေပါသည်။ သို့သော် တရုတ် နိုင်ငံသည် ဒေသတွင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လိမ့်မည်ဆိုသည့် ဒေသတွင်း နိုင်ငံများ၏ အယူအဆကို ပြောင်းလဲရန် ခက်ခဲနေပြီး အာဆီယံနိုင်ငံအချို့၏ ခေါင်းဆောင်များတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်၍ အပြုသဘောဆောင်သည့် သဘောထားများ ရှိနေခြင်းက တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုအကျိုးဖြစ်ထွန်းနေစေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံကို အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည့် ဝှက်ဖဲများထဲမှ အဓိကအချက်မှာ အမေရိကန်အနေဖြင့်လည်း အရှေ့တောင်အာရှဒေသအတွက် ကတိကဝတ်ထက် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကြောင့် အရင်းအမြစ်များကို ပြည်တွင်းသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံ များနှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာဆောင်ရွက်မှုများတွင် ခိုင်မာအားကောင်းမှုများရှိလာခဲ့သော်လည်း စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်များ ထောက်ပံ့ပေးရန်မှာ အကန့်အသတ်များ ရှိနေသည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။
အချုပ်အားဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံကဲ့သို့ နိုင်ငံများအား တရုတ်နိုင်ငံ လက်အောက်ခံနိုင်ငံများဟု သုံးနှုန်းနေကြပြီး အဆိုပါအခြေအနေမှ ရုန်းထွက်လိမ့်မည်ဟု ထင်မြင်နေကြပါသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်တင်သွင်းနေသည့် သဘောတရားများကို ကြိုက်နှစ်သက်သည့် နိုင်ငံနည်းလှပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒမှာ “Friends to All, Enemies to None” ဖြစ်နေသည်ကပင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ပဋိပက္ခတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကို မလိုလားကြောင်း ပြသနေသည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။
တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်
ဆောင်းပါးတွင် အာဆီယံဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် ပတ်သက်သည့် တရုတ် နိုင်ငံ၏ လက်ရှိဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် အလားအလာများအပြင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံ များ၏ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သည့် သဘောထားများကို ဖော်ပြထားပြီး အဆိုပါ အချက်များအပေါ်တွင် မူတည်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ် အနောက် အုပ်စုဝင်နိုင်ငံများ၏ အရှေ့တောင်အာရှဒေသအတွင်း ဆောင်ရွက်ချက်များအား ဟာကွက်ဖြည့်နိုင်ရန် ထောက်ပြရေးသားထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် သဘောတရားရေး၊ အာရှ၏ တူညီသော တန်ဖိုးများနှင့် စီးပွားရေးအရ အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်း အနောက်အုပ်စုများထက် အားသာချက်ရှိနေသည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအားလုံးလိုလိုသည် ယခင်က ကိုလိုနီပြုကျင့်ခံခဲ့ရသည့် နိုင်ငံများဖြစ်သည့်အတွက် နယ်ချဲ့စနစ်၏ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်များနှင့် ဥရောပသားတို့၏ အထက်စီးမှ ဆက်ဆံရေးအား အသွေးအသားထဲမှ မကြိုက်သည့် သဘောထား ကိန်းအောင်းလျက်ရှိနေပါသည်။ ထို့ပြင် အနောက်အုပ်စု၏ နိုင်ငံငယ်များနှင့် ဆက်ဆံရေးတွင် လိုတစ်မျိုး မလိုတစ်မျိုးမူ (Double-Standard) ဖြင့် ဆက်ဆံခြင်းသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးအတွက် ကြီးစွာသော အဖုအထစ်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း အားကြီးသူတို့၏ ထုံးစံအတိုင်း ၎င်းတို့၏ရည်ရွယ်ချက်ကို အင်အားသုံးဖော်ဆောင်ခြင်းများရှိနေပြီး အာရှနိုင်ငံများအားလုံး၏ အာရှဘုံတန်ဖိုးများကို ဖော်ထုတ်တည်ဆောက်ခြင်းထက်“Asain Values”ကို တရုတ်နိုင်ငံ အကျိုးအမြတ် အတွက် အသုံးချခြင်းက များနေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ပြင် ထောက်ပံ့ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေးတွင်လည်း အာရှနိုင်ငံများ၏ လူသားအရင်းအမြစ်တိုးတက်ရေးကဲ့သို့သော ကဏ္ဍများကို အာရုံစိုက်မှုအလွန်နည်းပြီး ၎င်းတို့အကျိုးအမြတ် (ချက်ခြင်း) ဖြစ်ထွန်းစေမည့် အခြေခံအဆောက်အဦကဏ္ဍများတွင်သာ အဓိကထားကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ဤသည်ကပင် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် ရေရှည်အားနားချက်ဖြစ်နေပြီး အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ အင်အားကောင်းလာပါက ဆန့်ကျင်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်လာရမည်သာဖြစ်ပါသည်။
ယခု တရုတ်နိုင်ငံကျင့်သုံးနေသည့် မဟာဗျူဟာများနှင့် နည်းလမ်းများသည် ၁၈၂၃ ခုနှစ်က အမေရိကန်နိုင်ငံကျင့်သုံးခဲ့သည့် ၎င်း၏ ဒေသတွင်း အကျိုးစီးပွားကို ဥရောပနိုင်ငံများရန်မှ ကာကွယ်သော Monroe Doctrine ကဲ့သို့ ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းအားကြီးလာချိန်တွင် ဒေသတွင်းအကျိုးစီးပွားနှင့် Red Line ကို အရင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်သာဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုမြင်နေရသည့် အင်အားကြီးနိုင်ငံများအကြား ယှဉ်ပြိုင်တွန်းတိုက်မှုများသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးတွင် အလှည့်ကျ ကပြနေကြသည့် ထပ်နေသော်လည်း မရိုးနိုင်သည့် ပြကွက်များသာဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။
Myanmar Aspect
92082423
[1]။ RICHARD MCGREGOR,“ China's grip on Southeast Asia tightens as U.S. influence wanes”.Nikkei Asia. August 16, 2023 [https://asia.nikkei.com/.../China-s-grip-on-Southeast... accessed on August 20, 2023.