နိဒါန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံမှ ဟားမက်စ် သူပုန်အဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်းသို့ သောင်းဂဏန်းခန့်ရှိသည့် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ ဓားစာခံအများအပြားကိုလည်း ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ Foreign Affairs ၏ အမှုဆောင်အယ်ဒီတာ Justin Vogt က အမေရိကန်နိုင်ငံ ပြည်ပဆက်ဆံရေးကောင်စီ၏ အမေရိကန်-အရှေ့အလယ်ပိုင်းသံတမန်ရေးဆိုင်ရာ Lowy အဖွဲ့ ထိပ်တန်းအဖွဲ့ဝင်အရာရှိ Martin Indyk ၏ အမြင်နှင့် သဘောထားအား မေးမြန်းခဲ့ပါသည်။ Martin Indyk သည် အစ္စရေးနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်အဖြစ် ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်မှ ၂၀၀၁ ခုနှစ်ထိ နှစ်ကြိမ်တိုင် ခန့်အပ်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး သမ္မတ ဘီလ်ကလင်တန် (Bill Clinton) ၏ အထူးလက်ထောက်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ အရှေ့နှင့် တောင်အာရှ အရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ စီနီယာဒါရိုက်တာအဖြစ်လည်းကောင်း၊ သမ္မတ Barack Obama လက်ထက်တွင် အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းဆိုင်ရာ အထူးသံတမန် အဖြစ်လည်းကောင်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါသည်။ [1]
ဖော်ပြချက်
လက်ရှိတွင် လေ့လာသူများက ဟားမက်စ်အဖွဲ့၏ အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက်မှု များကို အမေရိကန်နိုင်ငံဖြစ်စဉ် 9/11 ဖြင့် နှိုင်းယှဉ်ပြောကြားလျက်ရှိခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ပြန်လည်မေးမြန်းရာတွင် Martin Indyk က ယခုကဲ့သို့ အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက် ခံရမှုသည် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ကြီးမားသော ပေါ့လျော့မှုနှင့် အားနည်းချက်ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ အစ္စရေးတို့အနေဖြင့် ဂါဇာမြို့နှင့် အစ္စရေးနယ်နိမိတ်ဒေသများအကြားတွင် တံတိုင်းတစ်ခု တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဟားမက်စ်အဖွဲ့အနေဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ရဲလိမ့်မည် မဟုတ်ဟု ယုံကြည်ထားကြကြောင်း၊ ထို့ပြင် အပစ်ရပ်ကာလ၌ ဂါဇာဒေသသည် စီးပွားရေးနှင့် အကောက်ခွန်လုပ်ငန်းများအတွက် အရေးပါလျက်ရှိကြောင်း၊ ဟားမက်စ် အဖွဲ့အနေဖြင့်လည်း ၎င်းတို့စီးပွားရေးအား ထိခိုက်မည့်တိုက်ခိုက်မှုများအား လုပ်ဆောင်မည် မဟုတ်ဘဲ ရေရှည်အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးကိုသာ လိုလားလျက်ရှိသည်ဟု ယုံကြည်ထားခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် 9/11 ဖြစ်စဉ်ကဲ့သို့ပင် လက်ရှိအချိန်တွင် လူအများက အံ့အား သင့်လျက်ရှိပြီး အဆိုပါမေးခွန်းနှင့်ပတ်သက်၍ တိကျသေချာသည့် အဖြေမရှိသော်လည်း အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ မိမိကိုယ်ကို မာနထောင်လွှားအထင်ကြီးမှုကြောင့် ထိုသို့တိုက်ခိုက်ခံ ခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားထားပါသည်။
ထို့နောက် ယခုလုပ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဟားမက်စ်သူပုန်အဖွဲ့၏ မဟာဗျူဟာ တွက်ချက်မှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြန်လည်မေးမြန်းရာတွင် Martin Indyk က ယခု အချိန်တွင် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံအပါအဝင် အာရပ်ကမ္ဘာသည် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ဖြစ်စေရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံကလည်း အစ္စရေးနိုင်ငံအား ပါလက်စတိုင်းအစိုးရနှင့် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်အောင် ပံ့ပိုးလျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုအချိန်တွင် ဟားမက်စ်အဖွဲ့အနေဖြင့် အီရန်နိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်း၍ အမေရိကန်၊ ထို့ကြောင့် ယခုတိုက်ခိုက်မှုသည့် အစ္စရေးနှင့် အာရပ် နိုင်ငံများ တည်ဆောက်နေသည့် ဆက်ဆံရေးကို ဖျက်ဆီးနှောင့်ယှက်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ထောင်နေသည့် အာရပ်နိုင်ငံများကို အရှက်ရစေရန်နှင့် ဟားမက်စ်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့အနေဖြင့် အစ္စရေး နိုင်ငံအား စစ်ရေးအရအကျိုးအမြတ်ထွက်အောင် တိုက်ခိုက်နိုင်သည်ကို ပြသလိုခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးသဘော တူညီချက်များသည် ဟားမက်စ်နှင် အီရန်နိုင်ငံတို့အား ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိရာ ထိုငြိမ်းချမ်းရေး မျှော်လင့်ချက်ကို ဖျက်ဆီးလိုက်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် သတ်မှတ် ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ပါလက်စတိုင်းအရေးသည် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် အာရုံစိုက်ခြင်း ခံရပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံထုတ်လက်နက်များဖြင့် ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများကို သတ်ဖြတ် နေသည့် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏လုပ်ရပ်များအား ပါလက်စတိုင်းလူထုက လက်ခံမည်မဟုတ် သောကြောင့် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်နေသည့် ဆော်ဒီအာရေဗျ နိုင်ငံကဲ့သို့သော နိုင်ငံများအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေးအရ အခက်တွေ့လိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများ သေဆုံးနေမှုကို မျက်ကွယ်ပြု၍ အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ငြိမ်းချမ်းသောနည်းလမ်းဖြင့် ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးဆက်လက်ဖော်ဆောင်ရန် မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း ဖြေကြားခဲ့ပါသည်။
ယခုတိုက်ခိုက်ခံရမှုကို အစ္စရေးအစိုးရအနေဖြင့် တုံ့ပြန်လာနိုင်သည့် နည်းလမ်း များနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဖြေကြားရာတွင် ယခင်ကလည်း ယခုကဲ့သို့ အကြမ်းဖက်မှုများ (၅)ကြိမ်တိုင် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးကြောင်း၊ အစ္စရေးအစိုးရအနေဖြင့် စစ်တပ်များရွှေ့ပြောင်း တပ်ဖြန့်ချထားခြင်း၊ လေကြောင်းဖြင့် ဂါဇာဒေသအားတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင်အား ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ အကယ်၍ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းက ဟားမက်စ်ဘက်မှ ဒုံးကျည်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့် ဓားစာခံလွှတ်ပေးရေးအတွက် ဆွေးနွေးမှုများဖြစ်မလာပါက အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ဂါဇာ ဒေသသို့ ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်မှုများ(Full-scale Israeli Invasion of Gaza) လုပ်ဆောင် လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါကျူးကျော်မှုတွင် အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရှိ လူနေထူထပ်သည့်နေရာများကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါက ပြည်သူအများအပြားသေဆုံးမည့်ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာမှ ကန့်ကွက်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း အဆင့်မြင့်လက်နက်များ ထောက်ပံ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး နှစ်နိုင်ငံစလုံးအပေါ် ပြစ်တင်မှုများရှိလာပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံအား စစ်ပွဲရပ်တန့်ရန် ဖိအားပေးမှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း၊ အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ အကယ်၍ အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ဂါဇာဒေသအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း အစ္စရေးတပ်များ ဂါဇာဒေသမှ မည်သို့ပြန်လည်ဆုတ်ခွာမည်၊ မည်သည့်အချိန်တွင် ဆုတ်ခွာမည်၊ မည်သည့် အကျိုးအမြတ်များဖြင့် ဆုတ်ခွာမည်ဆိုသည့်အချက်များကို ဖြေရှင်းနိုင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင်လည်း ဂါဇာဒေသမှ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရပြီး ဂါဇာဒေသသို့ ပြန်လည်သွားရောက်လိုခြင်း မရှိကြောင်း ဖြေကြားထားပါသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟု(Netanyahu) လုပ်ဆောင်လာနိုင်သည့် အဆုံးအဖြတ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြေကြားရာတွင် နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် အလုံးစုံစစ်ပွဲ မဖြစ်ပွားစေရန် သတိထားလုပ်ဆောင်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းအနေဖြင့် ဟားမက်စ် အဖွဲ့အား ပြစ်ဒဏ်ပေးသည့်အနေဖြင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများသာ လုပ်ဆောင် လာနိုင်ပြီး ထို့နောက် အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် ဓားစာခံလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးမှုများ စီစဉ်လုပ်ဆောင်နိုင်ကြောင်း၊ ထို့နောက် အမေရိကန်၊ အီဂျစ်နှင့် ကာတာ နိုင်ငံတို့၏ အကူအညီဖြင့် ဟားမက်စ်အဖွဲ့ကို ရပ်တန့်၍ မူလအခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိအောင်(The Status Quo Ante) လုပ်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း၊ သို့သော် ထိုသို့ဖြစ်လာရန် သံသယရှိနေကြောင်း၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ဟားမက်စ် အဖွဲ့၏ လက်ရှိရည်ရွယ်ချက်မှာ အစ္စရေးနိုင်ငံဘက်မှ ပြင်းပြင်းထန်ထန် လက်တုံ့ပြန် လာပြီး West Bank ဒေသတွင်းထကြွမှုများ၊ Hezbollah တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ဂျေရုစလင်တွင် ပုန်ကန်ထကြွမှုများ ဖြစ်ပွားလာပြီး ပဋိပက္ခပိုမိုပြင်းထန် လာစေရန် ရည်ရွယ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း (တစ်နည်းအားဖြင့် နေရာပေါင်းစုံမှ ပါလက်စတိုင်းတို့၏ထကြွပုန်ကန်မှုများဖြစ်ပွားလာပြီး ပြဿနာပိုမိုကြီးထွားလာစေရန် ရည်ရွယ်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း) ဖြေကြားထားပါသည်။
ဟားမက်စ်အဖွဲ့အနေဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံမှ ရွေးချယ်လာနိုင်သည့် ယခင် အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် လက်ခံနိုင်ဖွယ်ရှိ/မရှိနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြေကြား ရာတွင် ပဋိပက္ခများ အရှိန်မြှင့် ဖြစ်ပေါ်လာချိန်တွင် တစ်ဖက်၌ Hezbollah အဖွဲ့ကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများ သေဆုံးမှု များပြား လာပါက Hezbollah အဖွဲ့အနေဖြင့် စစ်ပွဲတွင် ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်လာနိုင်ကြောင်း၊ Hezbollah အဖွဲ့တွင် ဒုံးကျည် ၁၅၀,၀၀၀ စင်းခန့်ရှိပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ အဓိက မြို့ကြီးများပေါ်သို့ တစ်ပြိုင်တည်းပစ်ခတ်လာနိုင်ကြောင်း၊ ဤအခြေအနေသို့ ရောက်လာ ပါက ဂါဇာဒေသသာမက လက်ဘနွန်နိုင်ငံပါ စစ်ပွဲအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ဖက်တွင်လည်း အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် Abraham Accords လက်မှတ် ရေးထိုးထားသော ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ အီဂျစ်၊ ဂျော်ဒန်နှင့် အခြားနိုင်ငံများအနေဖြင့်လည်း ၎င်းတို့အကျိုးအတွက် ပဋိပက္ခအရှိန်လျှော့ချရန်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန်ကိုသာ တောင်းဆို လာနိုင်ကြောင်း ဖြေကြားထားပါသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်း လက်ရှိနိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုသည် စစ်ပွဲဆုံးဖြတ်မှုများ အပေါ် သက်ရောက်လာနိုင်မှု ရှိ/မရှိနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းရာတွင် Martin Indyk က လက်ရှိနိုင်ငံရေးအရေးအခင်းအား အတိမ်အနက်ကိုမသိရသေးကြောင်း၊ ဝန်ကြီးချုပ် အနေဖြင့် ပြည်သူများအား ကာကွယ်ရန်နှင့် အဆိုပါပြဿနာမှ ပြစ်တင်ခြင်းမခံရ စေရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း၊ ဝန်ကြီးချုပ်သည် လက်ရှိအခြေနေများကို လက်ယာ အစွန်းရောက်နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ဝင်များအား ဖြေရှင်းခွင့်ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့ အခွင့်အာဏာရပါက အခြေအနေများပိုဆိုးလာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုအခါ အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင် Yair Lapid က ၎င်း၏ပါတီ၊ နေတန်ယာဟု၏ပါတီနှင့် အခြား အတိုက်အခံ ပါတီတစ်ခုပါဝင်သည့် အရေးပေါ်အစိုးရ (Emergency Government) တည်ထောင်ရန် အဆိုပြုနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် လက်ယာစွန်း နိုင်ငံရေးသမားများအား ထိန်းချုပ်ခြင်း၊ ရှင်းလင်းခြင်းများ လုပ်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်းဖြေကြားထားပါသည်။
လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၅၀ ခန့်တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံသည် အီဂျစ်နှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ တို့၏ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှုကို အောင်မြင်စွာပြန်လည်ခုခံနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် အဆိုပါ အောင်မြင်မှုကို အခြေခံ၍ ဟားမက်စ်အဖွဲ့အား ဟန့်တားထိန်းချုပ်ထားလိုကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ဟားမက်စ်အဖွဲ့သည် ယခင်အစ္စရေးတို့ အနိုင်ယူခဲ့သည့် အီဂျစ်နှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့နှင့် မတူညီကြောင်း၊ ဟားမက်စ်သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ ပျက်သုဉ်းရေး ကိုသာ ရည်ရွယ်၍ ငြိမ်းချမ်းရေးယူရန် ဆန္ဒမရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ် ၅၀ က အောင်မြင်မှုကို အခြေခံသည့် မိမိကိုယ်ကို အထင်ကြီး မာနထောင်လွှားမှုသည် အလုပ်မဖြစ်တော့ကြောင်းနှင့် ထိုသို့ မိမိကိုယ်ကိုအထင်ကြီးခြင်း ကြောင့်ပင် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားထားပါသည်။
တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်
အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ကတည်းက ဖြစ်ပွားလျက် ရှိသည့် နယ်မြေအငြင်းပွားမှု၊ လူမျိုးရေးအငြင်းပွားမှု ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်းမရှိသည့် ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ထို့ထက်ပို၍ ရှေးကျသည့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများနှင့်လည်း ဆက်စပ်လျက်ရှိနေပါသည်။ ယခု အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ထိပ်တိုက်စစ်ပွဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဟားမက်စ်အဖွဲ့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ မွတ်စလင်ညီနောင်အဖွဲ့နှင့် ကြီးကြီးမားမားဆက်စပ်နေသည့် အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး ၁၉၈၇ ခုနှစ် ပါလက်စတိုင်းအုံကြွမှုမှ စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အတိတ်က အောင်မြင်မှုများကို အခြေခံ၍ ဟားမက်စ်အဖွဲ့ကို လျှော့တွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ မကြုံဖူးသည့် ကြီးမားသော အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက်မှုကို ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှု၏ နောက်ကွယ်တွင် အီရန်နိုင်ငံရှိနေပြီး သီတင်းပတ်ပေါင်းများစွာ လေ့ကျင့်ပေးခဲ့သည်ဟူသော သတင်းများလည်း ထွက်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။[2]
ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ခံရမှုသည် မည်သည့်နည်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည် ဖြစ်စေ ယခုတစ်ကြိမ်တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် အတော်အထိနာခဲ့ပြီး ဘေးကျပ်နံကျပ် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပါသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုက်သင့်သည့် လက်တုံ့ပြန်မှု ပြုလုပ်ပြီး မူလအခြေအနေကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းလာနိုင်သော်လည်း ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများလည်းရှိနေပါသည်။ ဟားမက်စ်အဖွဲ့နှင့် အလွယ်တကူငြိမ်းချမ်းရေးဆောင်ရွက်မှု၊ လိုက်လျောမှုများဆောင်ရွက်ပါကလည်း ပြည်တွင်းရှိ ပြည်သူများနှင့် ခေါင်းမာဂိုဏ်းသားများ၏ ဆန့်ကျင်မှုကို ခံရမည်ဖြစ်ပြီး စစ်ပွဲကို အရှိန်မြှင့်ပြီးတိုက်ခိုက်ပါကလည်း ပါလက်စတိုင်းအရပ်သားပြည်သူများ များစွာသေဆုံးရမည်ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအပေါ်အမုန်းတရားများနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ပါလက်စတိုင်းတို့၏ ထကြွမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဤသည်ပင် ဟားမက်စ်တို့၏ လိုလားချက်ဖြစ်ပါသည်။
ယခုတိုက်ခိုက် ခံရမှုသည် အစ္စရေးနိုင်ငံကိုသာမက ၎င်းနှင့် ဆက်ဆံရေးပြေလည်စေရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံအပါအဝင် အခြားသော အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများကိုလည်း နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေးအရ အခက်တွေ့စေပြီး ပါလက်စတိုင်းတို့ဘက်မှသာ ဝင်ရောက် ရပ်တည်ရမည့် အခြေအနေကို လမ်းကြောင်းပေးနေပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် အစ္စရေး နိုင်ငံအား အဓိကကူညီမည့် အမေရိကန်နိုင်ငံကိုယ်တိုင် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းများရင်ဆိုင်နေရသောကြောင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဖြစ်မလာနိုင်ဟု တွက်ဆလာကြပါက ဖျက်အားပြင်းလက်နက်များ အသုံးပြုသည့် ဒေသတွင်းစစ်ပွဲကြီး တစ်ခုအသွင်သို့ ရောက်ရှိ လာနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။
Myanmar Aspect
129101623
[1]။ “Why Hamas Attacked—and Why Israel Was Taken by Surprise”. Foreign Affair. October 7, 2023, [https://www.foreignaffairs.com/.../martin-indyk-why-hamas...]
[2] ။ “Iran Helped Plot Attack on Israel Over Several Weeks”. The Wall Street Journal. October 8, 2023, [https:// https://www.wsj.com/.../iran-israel-hamas-strike-planning...]