နိဒါန်း
လာမည့် ၂၀၃၅ ခုနှစ်များတွင် နိုင်ငံများအကြား ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ (Artificial Intelligence -AI)များကို တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာနိုင်ဖွယ်ရှိပါသည်။ AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံများအကြား နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးကဏ္ဍများကို လှုပ်ခတ် စေနိုင်သည့် နည်းပညာတစ်ခုအပြင် အကောင်း၊ အဆိုး ဒွန်တွဲနေသည့် နည်းပညာ တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။ အစိုးရများအနေဖြင့် တစ်ဟုန်ထိုး တိုးတက်လျက်ရှိသည့် AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်နေပြီး၊ နည်းပညာဆိုင်ရာဥပဒေများ၊ စည်းမျဉ်း များကို အချိန်မီချမှတ်ရန်လိုအပ်နေသည့် ကိစ္စရပ်များကို သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။ [1]
ဖော်ပြချက်
၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် AI နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို စိတ်ကူးယဉ်ဆန်သည့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ်သာ ခန့်မှန်းထားကြသော်လည်း လက်ရှိတွင် AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံများအကြား တွင်ကျယ်လာခဲ့ပါသည်။ သို့သော် AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးတို့ကို လှုပ်ခတ်နိုင်သည့်အတွက် ပိုမိုသတိထား ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည့် နည်းပညာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသို့ AI နည်းပညာ လွှမ်းမိုးမှုသည် ကျယ်ပြန့်လျက်ရှိပြီး ပထဝီနိုင်ငံရေးတွင် အခြေခံကျသော နိုင်ငံများအပေါ် ခြိမ်းခြောက် လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံအစိုးရများအနေဖြင့် AI နည်းပညာ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း အသုံးပြုရန် လိုအပ်နေပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံအပါအဝင် G-7 ၊ EU နှင့် UN ကဲ့သို့ အဖွဲ့အစည်း များက AI နည်းပညာ ထိန်းချုပ်ရေးနည်းလမ်းများ၊ ထိန်းညှိစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့များ၊ AI နည်းပညာလုံခြုံရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသော်လည်း လိုအပ်ချက်များ ရှိနေပါသေးသည်။ လက်ရှိတွင် AI နည်းပညာ ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းသည် အမျိုးသားရေး အကျိုးစီးပွားကိုချဲ့ထွင်နိုင်ပြီး နိုင်ငံ့စွမ်းရည်မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် သတိထားအသုံးပြုရန်လိုအပ်ခြင်း ဟူသည့် ယူဆချက် ၂ ခုအကြားတွင် အခက်တွေ့နေရကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
ထို့ကြောင့် ယခင် နိုင်ငံ၊ အဖွဲ့အစည်းများ အသုံးပြုခဲ့သည့် နည်းလမ်းများဖြင့် AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် အချည်းအနှီးသာဖြစ်နေပါသည်။ နိုင်ငံများ အနေဖြင့် AI နည်းပညာနှင့် သင့်တော်သည့် အုပ်ချုပ်ရေးမူဘောင်တစ်ခုချမှတ်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများသည် AI နည်းပညာထိန်းချုပ်မှု လုပ်ငန်းများတွင် နည်းပညာကုမ္ပဏီများကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုအပ်ပါသည်။ ပထမဦးဆုံးအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသည် AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ်မည့် အခြေခံ သဘောတရားများကို သိရှိထားရန်လိုအပ်ပါသည်။ AI နည်းပညာအန္တရာယ်ကို သတိပေး ဆောင်ရွက်ရန်၊ AI နည်းပညာထိန်းချုပ်မှုအပေါ် အားပြိုင်လာမှုများကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မလိုလားအပ်သည့်နည်းပညာဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများမဖြစ်ပေါ်လာရန် အစရှိသည့် အခြေခံသဘောတရားများကို လိုက်နာရန်လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံရေး စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည့်အပြင် ၎င်းစိန်ခေါ်မှုများကိုလည်း ဖြေရှင်းပေးနိုင်သည့် ထူးကဲသည့် ဝိရောဓိတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။ Moore ၏ ဥပဒေအရ နည်းပညာနှင့် ပတ်သက်၍ ကွန်ပျူတာ တွက်ချက်မှုစွမ်းအား (Computing Power)များကို နှစ်စဉ် ၂ ဆနှုန်းဖြင့် မြင့်တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းထားရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် နည်းပညာတိုးတက်မှုသည် ခန့်မှန်းသည်ထက် လျင်မြန်နေပါသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ထိုသို့ ထူးကဲသည့် AI နည်းပညာသုံး ပစ္စည်းများ ကိုလည်း သုံးရလွယ်ကူပြီး ဈေးကွက်အတွင်း သင့်တင့်သည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူ နိုင်သည့်အပြင် အချို့ AI သုံးနည်းပညာများကို Smart Phone များတွင်ပါ အသုံးပြု နိုင်နေပြီဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် AI နည်းပညာကို စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက်လုပ်ငန်း ၂ ခုလုံးတွင် အသုံးပြုနိုင်သလို၊ ပြည်သူများအားလုံးအတွက် ရောဂါရှာဖွေကုသပေးနိုင်သကဲ့သို့ လူသားများအတွက် အန္တရာယ်များသည့် လက်နက်အသစ်အဆန်းများကိုလည်း ထုတ်ပေးနိုင်သည့် နည်းပညာ ဖြစ်နေပါသည်။ ထို့ပြင် AI နည်းပညာသည် သတင်းမှားများ ထုတ်လွှင့်ခြင်း၊ ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေခြင်း၊ စောင့်ကြည့်ထောက်လှမ်းခြင်း၊ ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု လွတ်လပ်မှုကို ဆုံးရှုံးစေခြင်း၊ လူသားဖြစ်တည်မှုကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သည့် လက်နက်များ ထုတ်လုပ်ခြင်းအစရှိသည့် မကောင်းသည့် နည်းလမ်းများတွင်လည်း အသုံးပြုနိုင်နေပါသည်။ AI နည်းပညာ တိုးတက်ကျယ်ပြန့်မှုများကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခြင်းနှင့် မညီမျှမှုများ ပေါ်ပေါက်လာစေနိုင်ပါသည်။ သို့သော် AI နည်းပညာဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိနိုင်သည့် အချက်တစ်ခုတည်းဖြင့် နိုင်ငံတကာအလယ်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထား ပါသည်။
AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံရေးပြဿနာများကို လှုပ်ခတ်စေနိုင်သည့်အပြင် နိုင်ငံ၏ အာဏာသက်ရောက်မှုရှိခြင်းကို တစ်ဖက်လှည့်ဖြင့် ပြသနေပါသည်။ AI နည်းပညာသည် ရှိပြီးသား အချုပ်အခြာအာဏာကို ဆုံးရှုံးနိုင်သကဲ့သို့ ထိန်းသိမ်း နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် ကာကွယ်ရေးလက်နက်တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံအများအပြား ကလည်း AI နည်းပညာကို သူ့နည်းသူ့ဟန်ဖြင့် အသုံးပြုနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြပါသည်။ နိုင်ငံအစိုးရများသည် ပြည်တွင်းတွင် AI နည်းပညာကို စီးပွားရေးနှင့် လူထုအပေါ် လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်မှုများတွင် အသုံးပြုလျက်ရှိသကဲ့သို့ ပြည်ပနိုင်ငံများအကြား ပထဝီနိုင်ငံရေး ယှဉ်ပြိုင်မှု များတွင် အသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။ AI နည်းပညာအပေါ် ငွေကြေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များလည်း များစွာရှိနေသောကြောင့် ဆင်းရဲမွဲတေသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အနာဂတ်တွင် ငွေကြေးအရလည်းကောင်း၊ နည်းပညာအရ လည်းကောင်း AI နည်းပညာကို တွင်ကျယ်စွာအသုံးပြုနိုင်ရန် နိုင်ငံကြီးများအပေါ် မှီခိုလာရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ပထဝီနိုင်ငံရေး ယှဉ်ပြိုင်မှုများအပြင် AI နည်းပညာလွှမ်းမိုးမှုအတွက် ယှဉ်ပြိုင်မှုများလည်း ပိုမိုပြင်းထန် လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အထူးသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား နိုင်ငံရေးအရ ယှဉ်ပြိုင်မှုများတွင် AI နည်းပညာ လွှမ်းမိုးမှုအတွက် ယှဉ်ပြိုင်မှုသည် ဒေသအတွင်းနှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ အကြား ကြီးမားသည့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတစ်ခုဖြစ်လာပါသည်။ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ တို့သည် အပြန်အလှန်ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်မှုများ အပြန်အလှန်လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် AI နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် အလေးထားလုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး အဆိုပါ လုပ်ဆောင်မှုများသည် တစ်ဦးနိုင်၊ တစ်ဦးရှုံးပြိုင်ပွဲကိုဖြစ်စေပြီး အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု များလည်း ဆုံးရှုံးနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံများအကြား AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ် ရာတွင် နိုင်ငံဗဟိုပြုချဉ်းကပ်သည့် နည်းလမ်းသည် လျင်မြန်စွာတိုးတက်နေသည့် နည်းပညာ အခင်းအကျင်းအတွက် လုံလောက်မှုမရှိဟုဆိုပါသည်။ အစိုးရတို့သည် AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် နောက်ကျကျန်ခဲ့ပြီး EU ၏ AI အက်ဥပဒေနှင့် UK ၏ မူဘောင်များ ကဲ့သို့ ထိန်းညှိရန် အားထုတ်မှုများသည် AI ၏ လျင်မြန်သော တိုးတက်မှုနှင့်အတူ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသော်လည်း လစ်ဟင်းမှုများလည်း ရှိနေပါသည်။ နိုင်ငံအများအပြားက AI နည်းပညာကို နျူကလီးယားလက်နက် ထိန်းချုပ်ရေး ပုံစံဖြင့် လုပ်ဆောင်ရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိကြသော်လည်း AI နည်းပညာသည် နျူကလီးယား ပြဿနာရပ်နှင့် မတူကွဲပြားလျက်ရှိပြီး ပုဂ္ဂလိကထိန်းချုပ်မှုပုံစံမျိုးကိုလည်း ကျင့်သုံးနိုင်ပြီး အလွယ်တကူ ပြန့်ပွားစေနိုင်ပါသည်။ AI နည်းပညာသည် အချို့နိုင်ငံ များ၏ နိုင်ငံရေးဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုများကို အကန့်အသတ်ဖြစ်စေပြီး ထိန်းညှိရန်လည်း ခက်ခဲကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားပါသည်။
AI နည်းပညာ ထိန်းချုပ်မှုတွင် နည်းပညာကုမ္ပဏီများနှင့် အစိုးရများအကြား မျှတသောနည်းလမ်းတစ်ခုရှိသင့်ပါသည်။ ထို့နောက်နိုင်ငံအသီးသီးမှ အစိုးရများက AI နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ လွှမ်းမှိုးမှုကို တားဆီးနိုင်ရန် နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် အစိုးရ၊ ပုဂ္ဂလိက၊ အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်အားလုံး ပါဝင်သည့် အဖွဲ့တစ်ခုရှိရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ AI နည်းပညာ လုပ်ငန်းများအပေါ် မူတည်၍ မတူညီသည့် ထိန်းချုပ်မှုနည်းလမ်းများ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုအပ်ပြီး နည်းပညာကို ကောင်းမွန်စွာ သိရှိနားလည်ပြီး ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုများ၊ ဖြစ်လာနိုင်သည့် အကျိုးဆက်များကို လက်ခံနိုင်အောင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် AI နည်းပညာကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် အချက် ၃ ချက်ကို အခြေခံ၍ လုပ်ဆောင်ရန်လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုထားပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ ပထမ ဦးဆုံးအနေဖြင့် AI နည်းပညာကို သေချာနားလည်သဘောပေါက်ခြင်း၊ နိုင်ငံများအကြားအထူးသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြားတွင် နည်းပညာယှဉ်ပြိုင်မှုများ ဟန့်တားခြင်းနှင့် AI နည်းပညာထိန်းချုပ်မှုကို နိုင်ငံအားလုံးနှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း တို့ပင်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်
AI နည်းပညာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်နေပြီး နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် နည်းပညာဆိုင်ရာထိန်းချုပ်မှု၊ ထိန်းညှိမှုများကို ထိရောက်စွာ မဆောင်ရွက်ပါက နောက်ပိုင်းတွင် ထိန်းချုပ်ရခက်ခဲသည့် အခြေအနေတစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်လာရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါ AI သည် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တစ်ခုအဖြစ်သာမက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူသားများဖြစ်တည်မှုကိုပါ ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်သည့် ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်လာနေပါသည်။
လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အတွင်း နည်းပညာကြောင့် Smart Phone များ ပေါ်ပေါက် လာခြင်းသည် လူသားတို့နေထိုင်မှုပတ်ဝန်းကျင်နှင့် နိုင်ငံများ၏ အုပ်ချုပ်မှုအခင်းအကျင်းများ လျင်မြန်စွာဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲနေချိန်တွင် ယခုပေါ်ပေါက်လာသော AI နည်းပညာသည် လူသားများအပေါ် များစွာသက်ရောက်နိုင်ပြီး နယ်ပယ်အားလုံးတွင် အကောင်း၊ အဆိုး ဒွန်တွဲနေရုံသာမက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ အခင်းအကျင်းလည်း ထပ်မံပြောင်းလဲလာနိုင် ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံကြီးခြင်း ငယ်ခြင်းနှင့် မသက်ဆိုင်ဘဲ အနာဂတ်ကို ကြိုတင်မျှော်တွေးနိုင်သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းအတွက် AI ကို ထိန်းချုပ်၊ ထိန်းညှိနိုင်သည့် မူဘောင်များ၊ နည်းလမ်းများ၊ စည်းမျဉ်း ဥပဒေများ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားနိုင်ရန်မှာ တာဝန်သိမှုပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။
Myanmar Aspect
102-090723
[1]။ Ian Bremmer and Mustafa Suleyman,“ The AI Power Paradox”. Foreign Affairs. August 16, 2023 [https://www.foreignaffairs.com/.../artificial... on August 31, 2023.