နိဒါန်း
အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအား တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းများတင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ကန့်သတ်ချက်များ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း တရုတ်အင်ဂျင်နီယာများမှ အဆင့်မြင့်နည်းပညာသုံးချပ်စ်ပြားများ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာသုတေသနလုပ်ငန်းများအား အဟန့်အတားဖြစ်စေမည့် အခြေအနေတွင်မရှိသည့် ကိစ္စရပ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]
ဖော်ပြချက်
အမေရိကန်-တရုတ် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အားပြိုင်မှုတွင် တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း တင်ပို့မှုအခန်းကဏ္ဍသည်လည်း အရေးပါလျက်ရှိပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ Joe Biden သည် ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုအများစုကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထွန်းသစ်စနည်းပညာဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုတွင် အဟန့်အတားဖြစ်စေသည့်အချက် ၂ ချက်ရှိပါသည်။ ပထမအချက်မှာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ(AI)မော်ဒယ်များ၊ စူပါကွန်ပျူတာများ၊ ဟိုက်ပါဆိုးနစ်ဒုံးကျည်များ ထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် အဆင့်မြင့်တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းများအား တရုတ် နိုင်ငံမှ မှာယူမှုအား ကန့်သတ်ခံရခြင်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယအချက်မှာ အဆင့်မြင့် တစ်ပိုင်း လျှပ်ကူးကိရိယာများ ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သည့် EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ်နှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံမှ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းထုတ်လုပ်ရေးကိရိယာများကို တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝယ်ယူ အသုံးပြုမှုအား ကန့်သတ်ခံခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းနည်းပညာတက္ကသိုလ် Tsinghua မှ အင်ဂျင်နီယာ များသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ်ကန့်သတ်ချက်များ ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကြိုးစားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံထုတ် အဆင့်မြင့် Node ချစ်ပ်ပြားများ၏ အားနည်းချက်များကို ရှာဖွေလျက်ရှိပါသည်။ EDA ဆော့ဖ်ဝဲအစား Cadence နှင့် Synopsys ဆော့ဖ်ဝဲလ်ကို အသုံးပြုကြပြီး ယခုအခါတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံမှကန့်သတ်ထားသည့် EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ်ဖြင့် ဒီဇိုင်းဆွဲထားသော အဆင့်မြင့်ချစ်ပ်များ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ၎င်းတို့ တီထွင်ထားသည့် ဒီဇိုင်းအား ထိုင်ဝမ် Semiconductor Manufacturing ကုမ္ပဏီထံ ပေးပို့ထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင် EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ်ကို ထုတ်လုပ် ခဲ့သော်လည်း အများစုမှာ အမေရိကန်နည်းပညာကို အားကိုးနေရပါသေးသည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံထုတ် EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ်သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စစ်ဘက်-အရပ်ဘက် ပေါင်းစပ် ဆောင်ရွက်မှုကိစ္စရပ်များ သုတေသနပြုလုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနေပြီး Australian Strategic Policy Institute က တရုတ် Tsinghua တက္ကသိုလ်အား စစ်ဘက်ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သုတေသနများကို လျှို့ဝှက်လုပ်ဆောင်နေသည့် တက္ကသိုလ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါသည်။ Tsinghua တက္ကသိုလ်၏ ကာကွယ်ရေးသုတေသနလုပ်ငန်းများတွင် အဆင့်မြင့်တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးကိရိယာများအပေါ် မှီခိုနေရသည့် လမ်းကြောင်းပြစနစ်၊ ဉာဏ်ရည်တု(AI)နည်းပညာနှင့် ဝေဟင်ပစ်ဒုံးနည်းပညာအားလုံး ပါဝင်နေပါသည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအား နောက်ဆုံးပေါ်တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးကိရိယာများကို ကန့်သတ် နိုင်ရုံမျှဖြင့် မလုံလောက်တော့ဘဲ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနည်းပညာသုံး 'Mature Node' ချစ်ပ်ပြားများကိုလည်း ကန့်သတ်ရန်လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ချစ်ပ်ပြား ရောင်းချရေး ပိတ်ဆို့မှုသည် တရုတ်တပ်မတော် PLA အတွက် ထိခိုက်မှုမရှိဟုဆိုသည်။ PLA သည် သုတေသနအတွက် နိုင်ငံခြားမှထုတ်သော ချစ်ပ်ပြားများကို အဓိကမှီခိုနေခြင်း မဟုတ်ဘဲ တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ဒုံးပျံများ၊ အာကာသနှင့် ဂျက်လေယာဉ်များတွင် “28nm Half-Node” ချစ်ပ်ပြားများကို အသုံးပြုနိုင်ရန် အလေးထား လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် RAND အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အများစုသည် အဆင့်မြင့်ချစ်ပ်ပြားများအပေါ်တွင် မှီခိုနေရသည်ဟုဆိုပါသည်။ သို့သော်လည်း မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးစင်တာ၏ အဆိုအရ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ 16nm နှင့်အထက် အဆင့်မြင့်ချစ်ပ်ပြား ထုတ်လုပ်မှုကို ကန့်သတ်မှုမရှိခြင်းမှာ ထိုအကျိုးဆက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးကိရိယာများ အပေါ် မှီခိုနေရသည့် နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများအခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းချစ်ပ်ထုတ်လုပ်သည့် Semiconductor Manufacturing International Corporation သည် လာမည့် ၂ နှစ်အတွင်း ရှန်ဟိုင်း၊ ရှန်ကျန်း၊ ပေကျင်းနှင့် တီယန်ကျင်းမြို့တို့တွင် “28nm node” ချပ်စ်ပြားထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံသစ် ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိပါသည်။ တရုတ် Mature Node ချစ်ပ်ပြားများသည် ဈေးကွက်တွင် လွှမ်းမိုးလာနိုင်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းတင်ပို့မှု ကန့်သတ်ချက်မှာ သက်ရောက်မှုမရှိနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိလာနိုင်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် 28nm ချစ်ပ်ပြားများထုတ်လုပ်မှုကို အဓိကထား လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသော်လည်း အောင်မြင်နိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ သေချာခြင်းမရှိသေးပါ။ ယခုအခါတွင် တရုတ်တပ်မတော်၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပိတ်ဆို့မှုတို့သည် စောင့်ကြည့် ရမည့်အခြေအနေတွင်ရှိနေပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် EDA ဆော့ဖ်ဝဲလ် ကန့်သတ်ချက်များ ပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း Mature Node ချစ်ပ်ပြားထိန်းချုပ်မှုနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အန္တရာယ်ကို ချင့်ချိန်ဆောင်ရွက်သင့်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းများသည် နည်းပညာ လုပ်ငန်းတွင် အရေးပါလျက်ရှိခြင်းကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထုတ်လုပ်မှု ကွန်ရက်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးပါဝါကို ရရှိထားပါသည်။ ဒေသ အတွင်း၌ တရုတ်တပ်မတော်၏ ရန်စကျူးကျော်မှုနှင့် မျှတမှုမရှိသည့် စျေးကွက် ချုပ်ကိုင်မှုများကြောင့် ဤပါဝါရရှိထားခြင်းသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်၊ သို့မဟုတ် ကမ္ဘာအတွက် ကောင်းမွန်သည့် အလားအလာရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်
အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အရေးပါသော ချပ်စ်ပြားများ တင်ပို့မှုအား ကန့်သတ်ပိတ်ပင်၍ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာသုတေသနလုပ်ငန်းများတွင် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မှု မပြုနိုင်စေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စီးပွားရေး နိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံအပြန်အလှန် အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများ လုပ်ဆောင်နေကြပါသည်။ သို့ရာတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအား ပိတ်ဆို့မှုများပြုလုပ်နေသော်လည်း ၎င်းနိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီကြီး အများစုမှာ တရုတ်နိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် မကြာမီ ရက်ပိုင်းအတွင်းက အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး၊ စီးပွားရေးဝန်ကြီးနှင့် အမေရိကန်-တရုတ် စီးပွားပူးပေါင်းမှုကောင်စီဥက္ကဋ္ဌများ တရုတ်နိုင်ငံသို့စေလွှတ်ခဲ့ခြင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စီးပွားဆက်ဆံရေးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး စစ်ရေးနှင့် သက်ဆိုင်သော နည်းပညာဆိုင်ရာနယ်ပယ်များကိုသာ ဆက်လက်ပိတ်ဆို့လိမ့်မည်ဟု ယူဆရပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ နည်းပညာသုတေသနနယ်ပယ်တွင် အရပ်ဘက်၊ စစ်ဘက်တက္ကသိုလ်များအားလုံး ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေပြီး ၎င်း၏မူဝါဒဖြစ်သော Civil-Military Cooperation ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအပါအဝင် အနောက်အုပ်စုများမှ နည်းပညာ အရ ပိတ်ဆို့မှုကိုခံနေရသော်လည်း အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက် အရင်းအမြစ် စွမ်းအားနှစ်ရပ်စလုံးကို တူညီသည့် ရည်မှန်းချက်ချမှတ်ပေးထားနိုင်သည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကာကွယ်ရေး စွမ်းအားများ အချိန်တိုအတွင်း မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျင့်သုံးသည့် စနစ်တိုင်းတွင် အားနည်းချက်များရှိသည်မှာ မှန်သော်လည်း ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကောင်းသည့် နိုင်ငံများ၏ အားသာချက်မှာ မိမိနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရင်းအမြစ်များအားလုံးကို တူညီသော ရည်မှန်းချက်တစ်ခုကို တစ်ချိန်တည်း တစ်ပြိုင်တည်း အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်စေနိုင်ခြင်းဖြစ်ပြီး မှန်ကန်သော မူဝါဒများကိုသာ ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည်ဆိုပါက လူအဖွဲ့အစည်း၏ တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ တမဟုတ်ခြင်း ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည်ကိုတွေ့ရှိရကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။
Myanmar Aspect
100090523
[1]။ hristina Knight, Stanford,“US Chip Sanctions May Not Be Enough to Deter China’s Military Ambitions”. East Asia Forum. 30 August 2023 [https://www.eastasiaforum.org/2023/08/30/2099944/]-accessed on 30 August 2023.