ယူကရိန်းနိုင်ငံအား NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံရန် အမေရိကန်က မီးစိမ်းမပြသေးခြင်းနှင့် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ ရှေ့အလားအလာနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ယူကရိန်းအရေးတွင် ပါဝင်ကူညီထောက်ပံ့လျက် ရှိသော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံ၏ နျူးကလီးယားခြိမ်းခြောက်မှုများကို စိုးရိမ်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ယူကရိန်းနိုင်ငံအား လက်ခံရန်ကိုလည်း ပြန်လည်သုံးသပ်လျက်ရှိပြီး ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်သွားရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည့် ကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အတ္တလန္တိတ်မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် ပထဝီနယ်မြေအားဖြင့် သီးခြားတည်ရှိလျက်ရှိသည်ဟု ယူဆလျက်ရှိသော်လည်း ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွင် စစ်ဘက် ဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့မှုများ၌ အဓိကထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိပါသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် NATO အဖွဲ့၌ ယူကရိန်းနိုင်ငံအား အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ခြင်း ရှိ/မရှိနှင့်ပတ်သက်၍ ပြန်လည်စဉ်းစားသုံးသပ်လျက်ရှိပြီး အဖွဲ့အတွင်းတွင်လည်း ယူကရိန်းနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိနေပါသည်။ အချို့နိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လက်ခံရန် ချက်ခြင်းမဆုံးဖြတ်သေးသော်လည်း အနီးကပ်ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် လိုလားလျက်ရှိပြီး၊ အချို့နိုင်ငံများက ယူကရိန်းနိုင်ငံ NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးထက် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များဖြင့် ထောက်ပံ့မှုများပေးအပ်ရန်သာ လိုလားလျက်ရှိကြပါသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါကတိကဝတ်သည် NATO ၏ Article 5 အရ မိတ်ဖက်နိုင်ငံကိုထိလျှင် NATO တစ်ခုလုံးအား ထိခိုက်ခြင်း (An attack on one ally is an attack on all) ဖြစ်သည်ဟူသည့် သဘောထားကဲ့သို့ ခိုင်မာခြင်းမရှိဟု ဆိုပါသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါကတိကဝတ်များက ယူကရိန်းနိုင်ငံဖြင့် ရေတိုနှင့် ရေရှည်တွင် မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်နိုင်ရန်နှင့် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အနောက်နိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းအရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ်က မအောင်မြင်ခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်ကဲ့သို့ ထပ်မံမဖြစ်ပွားအောင် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ ဆိုဗီယက် နူကလီးယားလက်နက်များဖယ်ရှားခဲ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နှင့် ရုရှားတို့မှ ၎င်း၏ လုံခြုံရေးအတွက် ကတိကဝတ်ပြုခဲ့ကြသော်လည်း ဟန်ပြသာဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် NATO ကို တိုးချဲ့ရန်ကြိုးပမ်းချိန်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် သတ်မှတ်ရန် စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်နှင့် ဂျာမနီနိုင်ငံတို့သည် ရုရှားနိုင်ငံ၏ ရန်လိုမှုကို မလိုလားသဖြင့် ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါသည်။ NATO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကလည်း ယူကရိန်းနှင့် ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံတို့အား အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် သတ်မှတ်ရန်ပြောကြားထားသော်လည်း တရားဝင်ထုတ်ပြန်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ယခုလက်ရှိအချိန်တွင်မူ ယခင်ကနှင့် ပြောင်းပြန်အခြေအနေတွင်ရှိနေပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံရန် အတိအလင်း လိုလားနေသော်လည်း အမေရိကန်အနေဖြင့် တိကျသည့် ကတိကဝတ်ပြုရန် ငြင်းဆန်နေသည့် အခြေအနေဖြစ်နေပါသည်။

ယခင် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် NATO အဖွဲ့ဆိုင်ရာ အမေရိကန်နိုင်ငံသံအမတ်ဟောင်း Ivo Daalder သည် NATO နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့အကြား စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနိုင်မည်မဟုတ်ဟု ယူဆခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် အကယ်၍ ယူကရိန်းနိုင်ငံအား အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံလိုက်မည်ဆိုပါက Article 5 အရ ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ထိပ်တိုက် တွေ့ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်အနေဖြင့် ယူကရိန်း NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လက်ခံရန် တွန့်ဆုတ်လျက်ရှိပြီး နျူကလီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုမြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ခြင်းနှင့် တတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မှုကို စိုးရိမ်လျက်ရှိနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုစိုးရိမ်ချက်များသည် အကြောင်းမဲ့စိုးရိမ်ချက်မဟုတ်ဘဲ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ၎င်း၏ နည်းဗျူဟာမြောက် နူကလီးယားလက်နက်များကို ဘယ်လာရုစ်တွင် ဖြန့်ကျက်ထားရန် အထိ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ရုရှားနိုင်ငံသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် Bucharest Debacle ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံကို မကျေလည်မှုများရှိနေပြီး ပြန်လည်တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံအားလည်းကောင်း၊ ၂၀၁၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံအား လည်းကောင်း ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံက အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများအနေဖြင့် မိမိတို့၏လုံခြုံရေးကတိကဝတ်များ အောင်မြင်စွာ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူဆလျက်ရှိပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံကမူ စောင့်ထိန်းနိုင်ခြင်းမရှိသည့် ကတိကဝတ်များ ထပ်ပေးရန်မသင့်ဟု ယူဆလျက်ရှိပါသည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန် နိုင်ငံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်အနေဖြင့် လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများ စတင်နေပြီး၊ အမေရိကန်အတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာမှာ တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဥရောပဒေသဆိုင်ရာ တိကျပြတ်သားသည့် ကတိကဝတ်များပေးရန် တွန့်ဆုတ်လျက်ရှိပါသည်။ သို့သော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံက တစ်ဖက်သက်အသာစီးရသွားမည်ကို မလိုလားသည့်အတွက် ယူရိန်းနိုင်ငံကို လုံးဝယတိပြတ်ငြင်းဆန်လိုက်ရန်လည်း မဖြစ်နိုင်သည့် အခြေအနေတွင်ရှိနေပါသည်။

NATO အဖွဲ့၏ ယခင် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း Anders Fogh Rasmussen ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များက ယူကရိန်းအား နေတိုးအဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် အမြန်လက်ခံရန်လိုလားနေပြီး ထိုသို့လက်ခံခြင်းက ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အချိန်တိုအတွင်းအဆုံးသတ်နိုင်ပြီး နောက်ထပ်ကျူးကျော်မှုများမဖြစ်အောင် တားဆီးနိုင်လိမ့်မည်ဟု ယူဆနေခြင်းများလည်းရှိပါသည်။အမေရိကန်နိုင်ငံကမူ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားချိန်တွင် မည်သည့်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံကမှ ယူကရိန်းနိုင်ငံအား အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် သတ်မှတ်ရန် တွန်းအားပေးမည်မဟုတ်ဘဲ ယူကရိန်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံကို ၎င်းကိုယ်တိုင် ပြန်လည်ခုခံနိုင်ရန် လိုအပ်သည့် ထောက်ပံ့မှုများပေးအပ်ခြင်းသည် ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ကိစ္စတစ်ခုအဖြစ် ယူဆလျက်ရှိပါသည်။ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် ကာလရှည်စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန်ရည်ရွယ်နေပြီး လာမည့် ၂၀၂၅ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒေါ်နယ်ထရန့်အနိုင်ရ၍ ယူကရိန်းကိုထောက်ပံ့နေမှုအား ရပ်ဆိုင်းလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်လျက်ရှိပါသည်။ သို့သော်လည်း အနောက်နိုင်ငံများသည် လာမည့်နှစ် များတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံအပေါ် လက်နက်၊ ထောက်လှမ်းရေးပညာ၊ လေ့ကျင့်ရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးအစရှိသည့် ထောက်ပံ့မှုများပေးရန်ရှိနေပြီး NATO အဖွဲ့ကို ဗဟိုပြုခြင်းထက် G7 နှင့် QUAD အဖွဲ့ကို ဗဟိုပြု၍ ဆောင်ရွက်လာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံအနေဖြင့်မူ လာမည်ဆယ်စုနှစ်များအတွင် နိုင်ငံကိုကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် အနောက်အုပ်စု၏ ကတိကဝတ်နှင့် ထုတ်ပြန်ချက်များ (assurrances) ဆိုသည်ထက် အာမခံချက် (Guarantee)ကိုသာ လိုအပ်လျက်ရှိသည်ဟု ဆိုပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံအပေါ် လိုအပ်သည့်အချိန်ထိ ကူညီထောက်ပံ့မည်ဟု ပြောကြားထားသော်လည်း ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခများမည်သည့် အချိန်တွင် အဆုံးသတ်မည်ကို မပြောနိုင်သေးပါ။ ယခုအခါ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို တိုက်ခိုက်ရင်းဆွေးနွေး “Fighting and talking” ဟူသည့် မူဘက်ကိုရွေ့လာပြီး သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်ရန် မျှော်လင့်နေကြပြီး ဘရာဇီးလ်၊ တရုတ်နှင့် အာဖရိကနိုင်ငံများမှ သံအမတ်များသည် ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့အကြား ဖျန်ဖြေမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော်လည်း ယူကရိန်းဘက်မှ ဆွေးနွေးမှုစတင်ရန် ရုရှားတပ်များ ခရိုင်းမီးယားအပါအဝင် ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာရမည်ဟု ဆိုနေပြီး၊ ရုရှားကလလည်း ယူကရိန်းအနေဖြင့် ၎င်း၏နယ်မြေ ၅ ပုံ ၁ ပုံခန့်ကို ရုရှားသိမ်းယူထားသည့် လက်တွေ့အခြေအနေအသစ်များ “New Realities” ကို လက်ခံရမည်ဟု ဆိုနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အစောပိုင်းကာလများက အမေရိကန်အနေဖြင့် ယူကရိန်းအရေးကိစ္စတွင် ဖြန်ဖျေရေးကြားဝင်သူများကို လက်မခံခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ထိုသို့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုများက ယူကရိန်းကို အားဖြစ်စေပြီး ရုရှားအား အထီးကျန်စေသည်ဟု ယူဆလာပါသည်။ မကြာမီတွင်လည်း “Summit for Peace” ဟူသည့် ညီလာခံကို ပဲရစ်တွင်ကျင်းပရန်အစီအစဉ်ရှိပြီး ရုရှားနိုင်ငံအား ဖယ်ထုတ်ထားရန်ပြင်ဆင်နေပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဘလင်ကန်အနေဖြင့်လည်း ၎င်း၏တရုတ်ခရီးတွင် ယူကရိန်းအရေးကိစ္စအား တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် အကျယ်တဝင့်ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေးအတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်ဟု ဆိုပါသည်။

ယူကရိန်းအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံအား အနိုင်တိုက်ရေးကိုသာ အခိုင်အမာပြောကြားနေသော်လည်း လက်တွေ့တွင် အနိုင်တိုက်ရန်မှာ ဖြစ်နိုင်ချေမရှိဟု ယူဆနေကြပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ပူတင်၏ နူကလီးယားလက်နက်သုံးလာနိုင်မှုကို လစ်လျှူရှု၍ ထိုသို့အနိုင်တိုက်ရန်ရည်ရွယ်ချက်ကို ထောက်ခံမည်လားဟူသည်မှာ သေချာရေရာမှုမရှိသေးဟု ဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်၏ ယူကရိန်းအား ထောက်ပံ့မည်ဟူသည့်ဂတိသည် နူကလီးယားစစ်ပွဲဖြစ်နိုင်ချေ မမြင့်တက်လာသေးချိန်နှင့် သံတမန်နည်းလမ်းရ အဖြေရှာရေးနည်းလမ်း ရှာမတွေ့ချိန်အထိသာ ထောက်ပံ့မည်ဟု ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။

အကယ်၍ အပစ်အခတ်ရပ်စပ်ရေးဖြစ်လာမည်ဆိုပါက ယူကရိန်း၏ NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာရေးကို ပြန်လည်စဉ်းစားနိုင်သော်လည်း Article 5 အရ NATO အဖွဲ့မှ ကာကွယ်ပေးရန်အကြုံးဝင်မည့် နယ်နမိတ်မှာ ယူကရိန်းအစိုးရထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့် နယ်မြေများသာဖြစ်ပြီး ရုရှားကျူးကျော်ထားသည့် နယ်မြေများကို လက်လွတ်ဆုံးရှုံးရပါလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်၊ အနောက်အုပ်စုနှင့် NATO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ကျောထောက်နောက်ခံပြုမှုဖြင့် လက်ရှိတွင် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် စစ်ရေးအရ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေသော်လည်း လက်တွေ့တွင် ရုရှားအား အနိုင်တိုက်ရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ဘဲ၊ အမေရိကန်အနေဖြင့်လည်း နူကလီးစစ်အဖြစ်ခံ၍ ယူကရိန်းအား ထောက်ပံ့ပေးလိမ့်မည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် အဖြေရှာနိုင်ရေးဘက်သို့ ယိမ်းလာပြီဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ရေးသားထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း လက်ရှိအချိန်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးယူလိုက်မည်ဆိုပါက လက်ရှိ သိမ်းပိုက်ထားနိုင်သည့် နယ်မြေများကို ၎င်းပိုက်နက်အတွင်း သွပ်သွင်းနိုင်မည့်အပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် NATO အုပ်စုဝင်နိုင်ငံများကိုလည်း အသာစီးရကြောင်း ပြသနိုင်မည် ဖြစ်သောကြောင့် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းဖြင့် အဆုံးသတ်ခြင်းသည်သာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း တွက်ဆပြီးဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ အမေရိကန်အနေဖြင့်ပါ တရားဝင်လက်ခံလာရသည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြားဝင်ဖြန်ဖျေမှုသည် အလုပ်ဖြစ်လာနိုင်ပြီး ပြင်ပအင်အားစုကို အားကိုး၍ မိမိနိုင်ငံအားစစ်တလင်း ဖြစ်စေသည့် ဇလန်စကီးကဲ့သို့သော ခေါင်းဆောင်များအတွက် ယူကရိန်းမှပေးသော သင်္ခန်းစာဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု ယူဆမိပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

55070423