နိဒါန်း
ဆန်စပါးတင်ပို့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံက တားမြစ်ချက်များ ထုတ်ပြန် ခဲ့ခြင်းကြောင့် အခြားသော ဆန်စပါးတင်ပို့မှုပြုလုပ်သည့် နိုင်ငံများတွင် အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် ဆန်စပါးဈေးကွက်တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ရမည့်အချက်များ၊ အလေးထားကြပ်မတ် ရမည့်ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။ [1]
ဖော်ပြချက်
မကြာသေးမီက အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ချက်ကြောင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာဈေးကွက်တွင် ကမောက်ကမဖြစ်သွားခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ စားနပ်ရိက္ခာအကျပ်အတည်းဖြစ်ပွားပြီးနောက် ယခုနှစ်တွင် အာရှဆန်ဈေးကွက်သည် အမြင့်ဆုံးအခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ယူကရိန်းပင်လယ်နက်ဆိပ်ကမ်းမှကောက်ပဲသီးနှံတင်ပို့မှုအစီအစဉ်(Black Sea Grain Initiative)[2]အား ရုရှားနိုင်ငံမှ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ဆန်စပါးထောက်ပံ့မှုတွင် အကျပ်အတည်းဖြစ်ပေါ်နေချိန်၊ တရုတ်နိုင်ငံတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုဖြစ်ပေါ်ချိန်၊ စားသောက်ကုန်အဓိကတင်ပို့သည့် ဘရာဇီးနှင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတို့၌ အယ်လ်နီညိုရာသီဉတုအခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ် နေချိန်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှုတားမြစ်ချက် ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့အနေဖြင့် ဤကိစ္စအတွက် တာဝန်ရသည်ဟု ဖော်ပြထားရှိပါသည်။
၂၀၀၈ ခုနှစ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ချက်သည် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအကျပ်အတည်းဖြစ်ပေါ်မှုတွင် သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်တွင် ၎င်း၏အရေးပါမှု ကြီးထွားလာခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဆန်ကွဲတင်ပို့မှုအား တားမြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ်မှီခိုနေရသည့် အာဖရိကရှိ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော နိုင်ငံများတွင် အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Modi အနေဖြင့် ဤကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် အာရှတိုက်အတွင်း စီးပွားရေးမငြိမ်မသက်မှုများကြောင့် ပြည်တွင်း ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ရန် ကိစ္စထက် ပိုနေပါသည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ ဆန်ကွဲတင်ပို့ခွင့်အား ပိတ်ပင်ထားသည့် ဆီနီဂေါနှင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံတို့အား ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးခြင်းဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်မှုမိတ်ဖတ်နိုင်ငံများ ရွေးချယ်၍ သံတမန်ရေးရာချစ်ကြည်ရေးအား ဖော်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တွင် လတ်တလောဖြစ်ပွားနေသည့် အကျပ်အတည်းများအကြား အရေးပါသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေရုံသာမက ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပမည့် G-20 ၏ အိမ်ရှင်နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ကျင်းပခဲ့သည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် သဘာပတိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံသည် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် သဘောထားကွဲလွဲချက်တစ်ရပ် ဖြေရှင်း ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်အစောပိုင်းက ချမှတ်ခဲ့သည့် စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက် များကိုလည်း ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာဈေးကွက် ငြိမ်သက်စေရန်အတွက် မည်သည့်သဘောတူညီချက်မျိုး လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ကို စောင့်ကြည့် ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
စားနပ်ရိက္ခာပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာတွင် မိမိမျှော်လင့်သည့်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ် လာလိမ့်မည်ဟု ယူဆ၍မရနိုင်ဘဲ ပြည်သူများအနေဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ် နိုင်သည်ဟု ယူဆသည့်အခါတွင် ဈေးကွက်မှအမြောက်အမြား ဝယ်ယူသိုလှောင်ခြင်းကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်း ရှားပါးမှုဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါအစောပိုင်းကာလတွင် နိုင်ငံအချို့၌ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မည်ကို စိုးရိမ်ကာ အမြောက်အမြား ဝယ်ယူမှုကြောင့် ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုများဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ ဤပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရန် အဓိကအချက်မှာ စားသုံးသူများအား သင့်လျော်သောစျေးနှုန်းဖြင့် လုံလောက်မှုရှိအောင် ရောင်းချပေးနိုင်ရန်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာစားသောက်ကုန်ဈေးကွက်တွင် အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းသူများ၏ ဈေးကွက်ချုပ်ကိုင်မှုအား ကာကွယ်နိုင်ရန် ခိုင်မာသည့် ဈေးကွက်တစ်ခုဖော်ဆောင်ထားရန် လိုအပ်သည်ဟု ဖော်ပြ ထားပါသည်။
ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်မှ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာစီးပွားရေးပညာရှင် ဂုဏ်ထူးဆောင် ပါမောက္ခ Peter Timmer ၏ ပြောကြားချက်အရ လက်ရှိ ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တွင် အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံသည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာနိုင်ပါသည်။[3] အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်း ဝယ်ယူရန် စာချုပ် ချုပ်ဆိုထားပြီး ယင်းတင်သွင်းမှုတွင် ပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာ ဖြစ်ပေါ် ပါက ကမ္ဘာ့ဆန်စျေးနှုန်းအပေါ် ကြီးမားသည့် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံပြီးလျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆန်ဒုတိယအများဆုံးတင်သွင်းသည့် ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ကိုလည်း အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံသည် မျှော်လင့်ထားသည်ထက် ဆန်ပိုမိုလိုအပ်နေပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည်လည်း စားနပ် ရိက္ခာဖူလုံမှုနှင့်ပတ်သက် ကုန်သွယ်မှုကန့်သတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်လာပါက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် ကြီးမားသော စိန်ခေါ်မှု တစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကကဲ့သို့ မတည်ငြိမ်သည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိခြင်း မရှိသေးဟု ဆိုနိုင်သည်။ ဆန်စပါးဈေးနှုန်းတက်ခြင်းနှေးကွေးစေရန် စားသုံးသူများ အမြောက်အမြား ဝယ်ယူသိုလှောင်ခြင်း၊ ဝယ်ယူမှုနှုန်းမြင့်တက်လာခြင်းတို့အား ထိန်းညှိရန်လိုအပ်လျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဇူလိုင်လတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပြည်ပသို့ဆန်စပါးတင်ပို့မှုတားမြစ်ချက်ကြောင့် ဆန်စပါးဈေးနှုန်း တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာနိုင်သော်လည်း ထိန်းချုပ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားပြီး ဈေးကွက် တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန်အတွက် ဆန်ဈေးကွက်အား ဖွင့်ထားရန် လိုအပ်ပြီး အမြောက်အမြားဝယ်ယူ သိုလှောင်ထားရှိမှုအား တားဆီးရန် လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်
ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့သည့် ထိပ်တန်းနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သော အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ထိန်းထားရန်အတွက် ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့မှု အများအပြားကို ကန့်သတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၁၅ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံး အဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဆန်စပါး တင်ပို့မှုအပေါ်တွင် မှီခိုအားထားနေရသည့် နိုင်ငံအများစုတွင်အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့ပြီး ယင်းအခက်အခဲများအား ဖြေလျှော့ပေးခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် အသာစီးရရန် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် အခြားထောက်ပံ့ရေး အရင်းအမြစ်များအားရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဧပြီလမှ ဇူလိုင်လအထိ ဆန်တန်ချိန်၃၂ဝ,ဝဝဝ ခန့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃၈ သန်းရရှိခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါး အသင်းချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက်အကြပ်အတည်းတွင် မိမိနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်များကို မြှင့်တင်နိုင်ရေး၊ ဈေးကွက်ထိုးဖောက်ရေး ကိစ္စများ၊ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ဝယ်လိုအားဈေးကွက်ကို ထိန်းကျောင်းနိုင်ပြီး ဈေးကွက်တည်ငြိမ်အောင်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်းများ အချိန်ကိုက် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်မှာ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံမည်ဟု ဆိုသည့် နိုင်ငံများအားလုံးအတွက် ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။
Myanmar Aspect
94082823
[1]။ Editorial Board, ANU,“Avoiding Populism and Panic to Stabilise World Rice Markets”. East Asia Forum. 21 August 2023 [https://www.eastasiaforum.org/.../avoiding.../]-accessed on 22 August 2023.
[2]။ Joseph Glauber, Brian McNamara, and Elsa Olivetti,“Russia terminates the Black Sea Grain Initiative: What’s next for Ukraine and the world?”. IFPRI Blog. July 20, 2023 [https://www.ifpri.org/.../russia-terminates-black-sea.../] – accessed on 22 August 2023
[3]။ Peter Timmer,“Does India’s disruption of the global rice market pose new threat to food security?” East Asia Forum. 20 August 2023 [https://www.eastasiaforum.org/.../does-indias.../]-accessed on 22 August 2023