အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းဆောင်ရွက်မည့် ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ခြင်းသည် အာဆီယံ၏စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရုံသာမက တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးနှင့် ဒေသတွင်းအရေးကိစ္စများတွင် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ဝင်ရောက် မစွက်ဖက်နိုင်ရေးကို အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ရေးသားထားသည့် ဆောင်းပါးအား Nikke Asia သတင်းဌာနတွင် ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။ [1]

ဖော်ပြချက်

အာဆီယံအဖွဲ့အနေဖြင့် ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ပူးတွဲလေ့ကျင့်ခန်းကို လာမည့် စက်တင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်သွားရန်စီစဉ်ထားပါသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ အာဆီယံ အဖွဲ့အနေဖြင့် သံတမန်ရေးရာ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုများနှင့် အကျိုးအမြတ်များကို စိန်ခေါ်မှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် အဆိုပါ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ခြင်းက အာဆီယံအတွက် အရေးပါသည့် မှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ်တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေသည့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကနဦးရည်ရွယ် ထားသည့် မြောက်ပိုင်း Natuna ပင်လယ်တွင် စစ်ရေးလေ့ကျင့်ပါက တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ မလိုလားအပ်သည့် တုံ့ပြန်မှုများ ပြုလုပ်လာစေနိုင်သည်ဟု ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ တောင်းဆိုချက်ကြောင့် လေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်မည့်နေရာသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံကတောင်းဆိုနေသည့် ပိုင်နက်များနှင့် ဝေးရာသို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ရကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်မည့်နေရာ ရွှေ့ပြောင်းမှုသည် အာဆီယံအဖွဲ့၏ လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို အနည်းငယ်ယိမ်းယိုင်စေသော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အခြားသောအာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက တောင်းဆိုနေသည့် “Nine-Dash Line” အတွင်း နောက်ထပ် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုပြုလုပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ဟန့်တားနိုင်မည်မဟုတ်ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုသို့စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းဆောင်ရွက်မှုသည် မူဝါဒရေးရာနှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေ ရှုထောင့်အရကြည့်မည်ဆိုပါက ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှုရှိပြီး အာဆီယံအဖွဲ့၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှု(Centrality)ကို အတည်ပြုဖော်ဆောင်ပေးနိုင်မည်ဟုဆိုပါသည်။ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းကို ကောင်းမွန်စွာပုံဖော်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါကအာဆီယံ၏ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို အထောက်အကူပေးနိုင်မည့်အပြင် ဒေသတွင်း၌ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုမဖြစ်ပေါ်လာစေရန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အပြုအမူများကိုထိန်းချုပ်ခြင်းများအတွက်လည်း အကူအညီဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ တက်ကြွစွာဆောင်ရွက်နေမှုများကြောင့် ကန့်ကွက်မှုများပြုလုပ်လာနိုင်သော်လည်း တားမြစ်ရန် ခက်ခဲနိုင်ပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်းနှင့်တိုက်ရိုက်ပတ်သက်မှုမရှိသော်လည်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရေပိုင်နက် အခိုင်အမာ သတ်မှတ်မှုအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် အာဆီယံ၏ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းကို ကြိုဆိုလိမ့်မည်ဖြစ်ပါသည်။ လေ့ကျင့်ခန်းတွင် အာဆီယံပြင်ပနိုင်ငံများ၏ ပါဝင်မှုသည်အဖွဲ့၏အဓိက လုပ်ဆောင်ချက်များကို လျော့ပါးစေနိုင်သည့်အတွက် အာဆီယံနိုင်ငံများ သည်သာ လေ့ကျင့်ခန်းတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ လေ့ကျင့်ခန်း သည်လည်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဖော်ပြသကဲ့သို့ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုဆိုသည်ထက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကူညီကယ်ဆယ်ရေးအတွက် လေ့ကျင့်ခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် ရေပိုင်နက် တောင်းဆိုမှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်ရုံသာမက တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရေပိုင်နက် ထပ်တိုးတောင်းဆိုမှု များကိုလည်း တားမြစ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ အဆိုပါလေ့ကျင့်ခန်း အောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါက အနာဂတ်တွင် လေ့ကျင့်ခန်းများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် အခွင့်အလမ်းများ ပေါ်ပေါက်လာမည့်အပြင် အမေရိကန်ကဲ့သို့နိုင်ငံများ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း လွတ်လပ်စွာရေကြောင်းသွားလာမှု ပြုလုပ်နိုင်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ဒေသတွင်း၌ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အားပြိုင်မှုများနှင့် ဒေသတွင်းအရေးကိစ္စ များတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများ လျော့နည်းသွားနိုင်ပါသည်။ သို့သော် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အနေဖြင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့မှ ကန့်ကွက်လာနိုင်မှုနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ကန့်ကွက်မှု များကို ကျော်လွှားနိုင်ရန် မည်သို့ဆောင်ရွက်မည်နည်းဆိုသည့်အချက်သည် မေးခွန်း ထုတ်စရာဖြစ်လာကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း ရေကြောင်းဆိုင်ရာ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို နောက်ထပ်ဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။ အကယ်၍ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ဆက်လက်တည်ရှိနေပါက အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးကို ၎င်းတို့ဆန္ဒအလျောက်ပါဝင်နိုင်ရန် လမ်းဖွင့်ပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။ စင်ကာပူ၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် အဆိုပါ လေ့ကျင့်ခန်းတွင် ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်ဟု ယူဆရပါသည်။ အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံများဖြင့်သာ ချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်ခြင်းများက တစ်မူထူးခြားနေသော်လည်း အင်အားကြီး နိုင်ငံများဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမရှိပါက အကောင်အထည်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။ အာဆီယံ နိုင်ငံများအနေဖြင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအပေါ် သဘောမတူညီမှုများကို ကျော်လွှားနိုင်ရန် အတွက် လိုအပ်ပါက “Informal”ဟု သုံးနှုန်းပြီး လေ့ကျင့်ခန်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင် နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် ၆ နိုင်ငံက ပါဝင်ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက အာဆီယံအနေဖြင့် လေ့ကျင့်ခန်းကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံ အဖွဲ့အနေဖြင့် ၎င်း၏မူလရည်ရွယ်ချက်နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိသည့် ခြေလှမ်းတစ်ရပ်ကို စတင်နိုင်မည်ဖြစ်သည့်အပြင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် တင်းမာမှု များအား လျှော့ချနိုင်မည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို ခိုင်မာစွာရပ်တည် ဖော်ဆောင် နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံနှင့် သဘောထားတူညီသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာသည့်အခွင့်အရေးတစ်ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထား တင်းမာမှုများရှိနေသော်လည်း အဆိုပါလေ့ကျင့်ခန်းကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် နိုင်မည်ဆိုပါက အာရှဒေသအတွင်း၌ အာဆီယံ၏ ရပ်တည်မှုများ ခိုင်မာအားကောင်း လာနိုင်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အားပြိုင်မှု များကို အထိုက်အလျောက် ကာကွယ်နိုင်မည်ဟူသော အာဘော်ကို တင်ဆက်ထားပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင်တရုတ်နှင့် ရေပိုင်နက်အငြင်းပွားမှုရှိနေသော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် “ASEAN Centrality” ဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းကို မြှင့်တင်ရန် အတွက်ဟုဆိုကာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်လိုသော်လည်း တရုတ်နှင့် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်သည့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုများကို ရှောင်ရှားလိုသည့် အတွက် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအား ဆန့်ကျင်နေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ လက်တွေ့တွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း အာဆီယံ၏အားကိုယူ၍ ၎င်းနိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားကို ဖော်ဆောင်ရန်ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သကဲ့သို့ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အဆင်ပြေသည့်နိုင်ငံများဘက်မှလည်း ၎င်းတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်နေကြခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။

အင်အားကြီးနိုင်ငံများသည် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအရ အာဆီယံဒေသအတွင်း ဖိအားပေးခြင်း၊ ထောက်ပံ့ကူညီခြင်း စသည့်နည်းလမ်းများသုံး၍ ဝင်ရောက်စည်းရုံး ဆောင်ရွက်နေချိန်တွင် အာဆီယံဒေသအတွင်း ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်မှု များလည်း တိုးမြှင့်လှုပ်ရှားချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိုကဲ့သို့ ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်ခန်းများကို အာဆီယံနိုင်ငံများအားလုံးပါဝင်၍ အားလုံးသဘောတူနိုင်သည့် နေရာတစ်ခုကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီး အမှန်တကယ် အာဆီယံကို ဗဟိုပြုသည့် လေ့ကျင့်ခန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဆိုပါက ဒေသတွင်း အာဆီယံအဖွဲ့၏ ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် များစွာ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။

ယခု ကျင်းပရန်စီစဉ်နေသည့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွင် တိုက်ခိုက်ရေး အစီအစဉ်များ ပါဝင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ကြေညာထားသော်လည်း အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့သည် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၊ ၎င်း၏မဟာမိတ်နိုင်ငံများနှင့် ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ပူးတွဲ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ထားခြင်း၊ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်နေခြင်း၊ အဆိုပါနိုင်ငံများအပေါ် ပံ့ပိုးမှုများရှိနေခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းနေရာအား ရေပိုင်နက်အငြင်းပွားမှုများရှိနေသည့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း မဏာမရွေးချယ်ထားခြင်းကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တင်းမာမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး နိုင်ငံကြီးများ၏ သွယ်ဝိုက်လွှမ်းမိုးမှုများရှိနေမည်သာဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံအဖွဲ့အနေဖြင့်ဆိုရပါသော် ပြည်ပလွှမ်းမိုးမှုကိုလျော့ချပြီး အဖွဲ့ဝင်အားလုံးပါဝင်နိုင်သည့် လေ့ကျင့်ခန်းဆောင်ရွက်နိုင်ရေးသည် ပညာခန်းဖြစ်ပြီး၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့်မူ မိမိ၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို မထိခိုက်စေဘဲ လေ့ကျင့်ခန်းပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းသည် ပညာခန်းဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

81080923

[1]။ Scot Marciel.“ ASEAN shouldn't give up on idea of South China Sea naval drill”. Nikkei Asia, Aug 3, 2023 [https://asia.nikkei.com/.../ASEAN-shouldn-t-give-up-on... /]-accessed on Aug 4, 2023