တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးစနစ် တည်ဆောက်ထားမှုနှင့် ပြည်နယ်အလိုက် ဖြန့်ကြက်ထားရှိမှု ပုံသဏ္ဍာန်

 

နိဒါန်း

တရုတ်နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးနှင့်ထောက်လှမ်းရေးစနစ် တည်ဆောက်ထားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ McGrathNicolအတိုင်ပင်ခံကုမ္ပဏီမှ အကြီးတန်းအကြံပေးတစ်ဦးဖြစ်သူ Alex Joske နှင့် ပြုလုပ် ခဲ့သည့် အင်တာဗျူးတစ်ခုအား သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်လုံခြုံရေးစနစ်ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးဝန်ကြီး ဌာန (Ministry of State Security-MSS) နှင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ဒေသဆိုင်ရာအစိုးရကွန်ရက် များကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါလုံခြုံရေးစနစ်ကို တရုတ်ဗျူရိုကရေစီ စနစ်၏ အခြေခံဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်း ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်ပြီး ဗဟိုအေဂျင်စီ (နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာန)သည် ဗျူရိုကရေစီ၏ အောက်ဆုံးအဆင့်ရှိ အဖွဲ့ဝင်များအဆင့်ထိ လိုအပ်သည့်နေရာများတွင် ဦးဆောင်မှုပြု၍ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များအားလုံးတွင် အမျိုးသားလုံခြုံရေးစနစ်၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည့် ပြည်နယ်အစိုးရအောက်တွင် ပြည်နယ်လုံခြုံရေးဌာနခွဲများရှိကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံသည် ပြည်ထောင်စုအစိုးရ၊ သို့မဟုတ် ဗဟိုအစိုးရများအောက် တွင်သာ ဖွဲ့စည်းထားရှိသည့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များနှင့်မတူကွဲပြားလျက်ရှိပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအရာရှိအများစုသည် ပြည်နယ်လုံခြုံရေး အေဂျင်စီများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိပြီး ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးအပြင် ပြည်ပ သတင်းထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများလည်း ဆောင်ရွက်ရပါသည်။ Alex Joske၏ စာတမ်းတစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားချက်များအရ MSS ၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး လုပ်ငန်းများကို Shanghai ပြည်နယ်လုံခြုံရေးဗျူရို၊ သို့မဟုတ် Guangdong ပြည်နယ်လုံခြုံရေးဌာန ကဲ့သို့သော အေဂျင်စီများက လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စစ်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များကို အဆိုပါလုံခြုံရေးဖွဲ့စည်းပုံများအတိုင်း ဖွဲ့စည်းထားရှိသော်လည်း ဒေသ ဆိုင်ရာ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်များအောက်တွင် ဖွဲ့စည်းထားရှိပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးရုံးများ(Foreign Affairs Offices)၊ ပြည်ပတရုတ် နိုင်ငံသားရေးရာရုံးများ(Overseas Chinese Affairs Offices)နှင့် စုပေါင်းလုပ်ငန်းဌာနများ (United Front Work Department)ကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်နယ် လုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား ဆက်စပ်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ လျှို့ဝှက်ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရာ၌ တရုတ်နိုင်ငံ ပါတီ-အစိုးရ ရုံးဌာနများအဖြစ် ပုံဖျက်ဖုံးကွယ်၍ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြပါသည် ထိုကဲ့သို့ တရားဝင် ဖုံးကွယ်ဆောင်ရွက်မှုကို Official Cover ဟု ခေါ်တွင်ပါသည်။ တရုတ်လုံခြုံရေး အရာရှိများသည် United Front Work Department များ၊ ပြည်ပနိုင်ငံရှိ တရုတ်နိုင်ငံသား ရေးရာရုံးများနှင့် နိုင်ငံခြားရေးရုံးများတွင် အယောင်ဆောင်၍ ထောက်လှမ်းမှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြပါသည်။ အဆိုပါ ထောက်လှမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် အချို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရမည့်ကိစ္စရပ်များ၌ တရုတ်နိုင်ငံမှ ထိပ်တန်းထောက်လှမ်းရေးအရာရှိကြီးများ တိုက်ရိုက်ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြောင်းနှင့် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးယန္တရားသည် နိုင်ငံခြားရေး ကိစ္စရပ်များအတွက် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်နေပါသည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံတော်၏ ယန္တရားများအကြား ဆပ်စပ်နေမှုများသည် တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ အပေါ်တွင် မူတည်၍ ပြည်နယ်များအလိုက် အတိမ်အနက် မတူညီကြပါ။အချို့ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ဖော်ထုတ်ရန်ခက်ခဲသည့် တရားဝင် မဟုတ်သည့် ဖုံးကွယ်မှုများကိုလည်း အသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။

ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးစနစ်အရ နိုင်ငံခြားထောက်လှမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေမှုနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံခြားစောင့်ကြည့် လေ့လာသူများသည် တရုတ်နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာနအား အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ FBI ကဲ့သို့ (CIA နှင့်မတူ) ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးတာဝန်များအတွက် ဖွဲ့စည်းထားသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြပါသည်။ ထိုယူဆချက်သည် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိသာ မှန်ကန်ပြီးတရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးယန္တရားသည် ၁၉၈၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ အတွေ့အကြုံရှိသော နိုင်ငံခြားရေးထောက်လှမ်းရေးနှင့် တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိများဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ပြည်နယ်လုံခြုံရေးဌာန ခေါင်းဆောင်များသည်လည်း ပြည်ပနိုင်ငံများ၊ မြို့များတွင် လျှို့ဝှက်ထောက်လှမ်းရေးများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည့် နိုင်ငံခြားထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်းများဖြစ်ကြပါသည်။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်အလွန် ကာလများတွင် တရုတ်နိုင်ငံလုံခြုံရေး ဝန်ထမ်းအများစုသည် သူလျှိုထောက်လှမ်းရေး သမားများထက် ရဲအရာရှိများ ပိုမိုများပြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော် MSS အနေဖြင့် နိုင်ငံရပ်ခြားထောက်လှမ်းရေးကိစ္စရပ်များကို ဆောင်ရွက်ရာတွင် ၎င်း၏ဖြစ်တည်မှုကို ဖုံးကွယ်ရန် တရားဝင်ဖုံးကွယ်မှုများသာမက အခြားပုံသဏ္ဌာန်ဖြင့် အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုး အမည်ခံ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်အလွန်ကာလများအထိ တရုတ်နိုင်ငံသည် သံရုံးများမှတစ်ဆင့် ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသေးဘဲ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စစ်ဆင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် နိုင်ငံခြားသား များကို ပြည်တွင်းသို့ ဖိတ်ခေါ်ကာ MSS အတွက် အလုပ်လုပ်ရန် စည်းရုံးမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။

ပထမဆုံး ပြည်နယ်လုံခြုံရေးဌာနနှင့်ဗျူရို ၁၄ ခု တည်ဆောက်ခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးစနစ်၏ အရေးပါလာမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖြေကြားရာတွင် တရုတ် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအေဂျင်စီ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ထိရောက်မှု အချက်အလက်များကို ရှာဖွေရန် ခက်ခဲပါသည်။ တရားရုံးတွင် တရားစွဲဆိုနိုင်ခြင်း လုပ်ငန်းတစ်ခုတည်းကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် ပြည်နယ်လုံခြုံရေးလုပ်ငန်းများ၏ ထိရောက်မှုကို ဖော်ပြနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ Guangdong နှင့် Tianjin ပြည်နယ်ရှိ လုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ကြီးမားကျယ်ပြန့် ကြပါသည်။ ပြည်နယ်လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများကိုနှိုင်းယှဉ်ရာတွင် နောက်ထပ်အခက်အခဲ တစ်ခုမှာ ဒေသအလိုက်မတူညီသည့် အထူးဦးစားပေးဆောင်ရွက်သော ကဏ္ဍရပ်များနှင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရပ်များ ရှိနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် Yunnan ပြည်နယ်ရှိ လုံခြုံရေး အရာရှိများသည် အရှေ့တောင်အာရှ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဆောင်ရွက်ရသည့် စစ်ဆင်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် အတွေ့အကြုံများရှိကြပြီး အချို့ပြည်နယ်ရှိ အရာရှိများသည် ပြည်ပတွင် အခြေချနေထိုင်သည့် သူလျှိုလုပ်ငန်းများတွင်လည်းကောင်း၊ နည်းပညာဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ တွင်လည်းကောင်း ကျွမ်းကျင်ကြပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် Jiangsu ပြည်နယ်ရှိ လုံခြုံရေး အဖွဲ့အစည်းများသည် MSS နည်းပညာဆိုင်ရာ သုတေသနအဖွဲ့ Nanjing Institute of Information Technology ၏ အဓိကရင်းမြစ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဒေသဆိုင်ရာလုံခြုံရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများအတွက် လူသစ်စုဆောင်းရာတွင် ဒေသကိုသာအခြေခံ၍ဆောင်ရွက်လေ့ရှိပြီး ထိပ်တန်းနည်းပညာတက္ကသိုလ်များမှ ပြည်တွင်းပညာရှင် များကို စုဆောင်း၍ ပိုမိုအားကောင်းသည့် ဆိုက်ဘာနည်းပညာကဏ္ဍ တည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေမှုများလည်းရှိပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစစ်ဆင်ရေးများဖြင့် ပြည်ပအရေးကိစ္စများအား လွှမ်းမိုးနိုင်ရန်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ထိရောက်အောင်မြင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုစစ်ဆင်ရေးများသည် အထိရောက်ဆုံးသော စစ်ဆင်ရေး အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ MSS ၏ လူမှုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဗျူရို(Social Investigation Bureau)သည် နိုင်ငံခြားမှ ထိပ်တန်းအရာရှိများကို လွှမ်းမိုးရာတွင် အောင်မြင်လျက် ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး(China’s Peaceful Rise) သီအိုရီကို ပုံဖော်ဖန်တီးရာတွင်လည်း MSS မှ အရာရှိများအနေဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လိုလားသည့် ပညာရှင်များအသွင်ယူ၍ နိုင်ငံခြားပညာရှင်များ၊ သံတမန်များ၊ မူဝါဒ ချမှတ်သူများထံသို့ အဆိုပါသီအိုရီကို လက်ခံယုံကြည်လာစေရန် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အရေးကြီးသတင်းအချက်အလက်များကို ရရှိနိုင်သူများမှာ MSS ၊ သို့မဟုတ် တရုတ်စစ်တပ်နှင့် ဆက်နွှယ်သူများသာဖြစ်ပြီး ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဖုံးကွယ်ထားကြကာ အဆိုပါအရေးကြီး သတင်းအချက်အလက်များကို ၎င်းတို့၏ ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများ အောင်မြင်ရန်အတွက် အသုံးပြုကြပါသည်။ သို့သော် ၎င်းပုဂ္ဂိုလ်များ၏ နောက်ခံသမိုင်းနှင့် အယောင်ဆောင်ဖုံးကွယ်မှုများကို Open-Source သုတေသနမှတစ်ဆင့် မကြာခဏထုတ်ဖော်နိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

အင်တာဗျူးဆောင်းပါးသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထောက်လှမ်းရေးယန္တရား ဖွဲ့စည်း ထားမှုကို နှစ်ရှည်လများ စောင့်ကြည့်သုတေသနပြုနေသည့် အရပ်ဘက်အမည်ခံ McGrathNicol မှ “Spies and Lies: How China’s Greatest Covert Operations Fooled the World” စာအုပ်ကို ရေးသားသူ Alex Joske ဟူသည့် ပညာရှင်တစ်ဦးက ဖြေကြားထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အမှန်စင်စစ် ထိုအဖွဲ့အစည်းသည်ပင် ကြီးမားခိုင်ခံ့စွာ ဖွဲ့စည်းထားသော်လည်း မည်သည့်နိုင်ငံမှဖြစ်သည်ကို သိရှိနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ အမေရိကန် နိုင်ငံနှင့် အနောက်အုပ်စု၏ Open-Source ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ ၎င်း၏ ဖြေကြားချက်များကို ဖတ်ရှုခြင်းအားဖြင့် အဓိကအချက် ၂ ချက် ကိုဖော်ထုတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပထမအချက်မှာ ဒေသအလိုက်ဖွဲ့စည်းထားသည့် တရုတ်ထောက်လှမ်းရေး အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် ဗဟိုမှကွပ်ကဲထားသော်လည်း ၎င်းတို့အနေဖြင့် ကိုယ်တိုင် လူသစ်စုဆောင်းမှုကို ဒေသအလိုက်သာ ဆောင်ရွက်ကြပြီး သီးခြားလွတ်လပ်သည့် ဆောင်ရွက်ချက်များ ဒေသအလိုက် ကျွမ်းကျင်ရာကဏ္ဍများကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နိုင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါမည်။ ဗဟိုအဖွဲ့အနေဖြင့် လိုအပ်သည့် အချိန်မှသာ အထူး ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အုပ်ချုပ်သူများစေလွှတ်၍ကွပ်ကဲလေ့ရှိပြီး ပုံမှန်အချိန်ဆောင်ရွက်ချက် များမှာ သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်အစိုးရများနှင့် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများအပေါ်တွင်များစွာမူတည်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ပြင် ထိုဒေသဆိုင်ရာ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် နိုင်ငံရပ်ခြားထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများ ကိုလည်း ဦးဆောင်ပြီး ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။ တစ်ပါတီကွန်မြူနစ်စနစ် ကျင့်သုံးနေသည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အာဏာခွဲဝေမှု၊ ဒေသအလိုက်မတူကွဲပြားမှုများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော လုံခြုံရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးစနစ်ကို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။

ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်များစွာ ထိစပ်လျက်ရှိပြီး ယခုမြောက်ပိုင်း ၃ ဖွဲ့ထကြွရာ ဒေသများနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ လုံခြုံရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအတွင်း ဆောင်ရွက်သည့် သူလျှိုလုပ်ငန်းများ၊ တစ်ဖက်နိုင်ငံသားအမည်ခံ၍ သူလျှိုလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မှုများကို အဓိကဦးဆောင်သည့် ပြည်နယ်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယခု မြန်မာနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဒေသရှိ မတည်ငြိမ်မှုများသည် (တရုတ်ဗဟိုအစိုးရ၏ မူဝါဒဖြစ်သည်ကို အတည်မပြုနိုင်သော်လည်း) တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များ၊ လုံခြုံရေးအဖွဲ့များ၊ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များနှင့် တရားမဝင်/တရားဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ဆက်စပ်နေနိုင်ပြီး အရင်းအမြစ်ကို တူးဆွကြည့်နိုင်ရန်မှာ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများ၏ ပညာခန်းဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

Myanmar Aspect

153111723

[1]။ Mercy A. Kuo.“ China’s State Security Departments and Nationwide System”. The Diplomat. November 9, 2023 [https://thediplomat.com/.../chinas-state-security.../]