အိန္ဒိယ-တရုတ် နယ်စပ်ပြဿနာများ ဆက်ဆံရေးအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင်ကျင်းပခဲ့သည့် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးအပါအဝင် တပ်မှူးများအဆင့် ဆွေးနွေးပွဲများတွင် နယ်စပ်ရေးရာပြဿနာများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။ အဆိုပါဆွေးနွေးပွဲများတွင် အခြေခံအဆောက်အဦများကို တိုးချဲ့ဖော်ဆောင်ခြင်း အပါအဝင် နယ်စပ်ဒေသများမှ ပြည်သူများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်သည့်ကိစ္စများပါဝင်ပြီး အခြားသိသင့်သည်များကို ဖော်ထုတ်ရေးသားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဖော်ပြချက်

အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြားတွင် ဧပြီလ ၂၃ ရက်က (၁၈)ကြိမ်မြောက် အိန္ဒိယ-တရုတ် တပ်မှူးများအဆင့် (India-China Crops Commander) ဆွေးနွေးပွဲနှင့် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နှင့် ၂၈ ရက်တို့တွင် ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (Shanghai Cooperation Organization–SCO) ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးများအဆင့် ဆွေးနွေးပွဲတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Rajnath Singh နှင့် တရုတ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ် Li Shangfu တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ရေးရာကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်သည့် အရိပ်အယောင် မရှိသေးပါ။ ထို့ပြင် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ စစ်တပ်များအကြားတွင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုရှိနေသည်ဟု ဝေဖန်မှုများလည်းရှိနေပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် နှစ်နိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်များအနေဖြင့် စစ်ဘက်ရေးရာဆွေးနွေးပွဲတွင် နယ်စပ်ဒေသများ တည်ငြိမ်အေးချမ်းစေရေးအတွက် သဘောထားပွင့်လင်းစွာဖြင့် အလေးအနက်ထားဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြကြောင်းနှင့် ထိုကဲ့သို့ ပြုလုပ်ခြင်းက နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအခြေအနေများအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆက်လက်၍ နှစ်နိုင်ငံစစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်များသည် ဆွေးနွေးပွဲ အတွင်း နယ်စပ်ရေးရာများနှင့်သက်ဆိုင်သည့် အဆိုပြုချက်နှင့် တန်ပြန်အဆိုပြုချက် များကို ဖလှယ်ခဲ့ကြပါသည်။ အချို့သောဒေသတွင်းမီဒီယာများက တရုတ်-အိန္ဒိယ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် Depsang လွင်ပြင်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မည့် ဆွေးနွေးမှုများနှင့် ladakh ဒေသအရှေ့ပိုင်းရှိ Line of Actual Control-LAC တစ်လျှောက်တွင် တင်းမာမှုဖြစ်ပွားခြင်းကို လျှော့ချရန် ဆွေးနွေးမှုများ အထမမြောက်ခဲ့ဟု ဝေဖန်မှုများ ရှိခဲ့ပါသည်။ Line of Actual Control-LAC တစ်လျှောက်ရှိ အမွေအနှစ် ပိုင်ဆိုင်ခွင့်များနှင့်ပတ်သက်၍ နောက်ဆက်တွဲ ဆွေးနွေးမှုများအပြင် နိုင်ငံရေးအဆင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ဖွယ် ရှိသည်ဟု မီဒီယာများက ဖော်ပြထားပါသည်။ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာဆွေးနွေးမှုများသည် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် လာမည့်ကာလများတွင် နယ်စပ်ဒေသများ၌ ထိပ်တိုက် တွေ့ဆုံခြင်းများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက်သာဖြစ်ပါသည်။ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းသည် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်းကို အနည်းဆုံးဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း Galwan ပဋိပက္ခများဖြေရှင်းခြင်း အတွက် သဘောတူညီမှုများ၊ ကတိကဝတ်များ ဖော်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းကို အလေးပေးဖော်ဆောင်နေခြင်းသည် ပဋိပက္ခ များကို လျှော့ချနိုင်ဖွယ်ရှိ/မရှိ မေးခွန်းထုတ်စရာများ ရှိလာကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်မှ ထုတ်ပြန်ချက်များအရ LAC တစ်လျှောက်ရှိ ပဋိပက္ခများကို နှစ်နိုင်ငံအကြားရှိ သဘောတူညီချက်များ၊ ကတိကဝတ်များနှင့်အညီဖြေရှင်းသင့်ကြောင်း၊ တည်ဆဲကတိကဝတ်များကို ချိုးဖောက်ခြင်းသည် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး အခြေအနေ များကို ပျက်ယွင်းစေနိုင်ပြီး နယ်စပ်ရေးရာဆိုင်ရာဆွေးနွေးမှုများတွင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးသည် နယ်စပ်အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပွင့်လင်းတည်ငြိမ်စွာ ဆွေးနွေးနိုင်မှုများအပေါ်တွင် မူတည်နေကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး S. Jaishankar အနေဖြင့်လည်း အဆိုပါ အချက်ကို ထပ်တလဲလဲပြောကြားခဲ့ဖူးကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ၎င်း၏ အိမ်နီးချင်းဖြစ်သည့်အပြင် အရေးပါသည့်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနေဖြင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုများထက် ဘုံအကျိုးစီးပွားကို ပိုမိုဖော်ဆောင်သင့်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့ပြီး ၎င်းထုတ်ပြန်ချက်ကို ခြုံငုံကြည့်ပါက ယခင်ပုံစံများအတိုင်း နယ်စပ်ပဋိပက္ခများထက် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုအလေးပေးဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆက်လက်၍ LAC တစ်လျှောက်ရှိ အချို့သောနေရာများတွင် တင်းမာမှုများ လျော့နည်းသွားသော်လည်း အကြီးစားတပ်ဖြန့်ချထားမှုများ ဆက်လက်တည်ရှိ နေပါသေးသည်။ အဆိုပါအခြေအနေများကြောင့် မမျှော်လင့်ထားသည့် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး ဒေသခံများအနေဖြင့်လည်း နယ်မြေဆုံးရှုံးမည့်အရေးအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများဖြစ်ပေါ်နေကြပါသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် Snow Leopard စစ်ဆင်ရေးကြောင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင် ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပြီး အဆိုပါလုပ်ငန်းအပေါ်တွင် မှီခိုနေရသည့် ပြည်သူများအတွက် အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ပြဿနာဖြေရှင်းခြင်း များတွင် တိုးတက်လာသည့်အခြေအနေများမရှိခြင်းကြောင့် အခြေခံအဆောက်အဦများတည်ဆောက်ခြင်းအပေါ်တွင် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြပါသည်။ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာအကြီးအကဲများသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် ပြည်နယ်များမှ အကြီးအကဲများအစည်းဝေးပြုလုပ်ပြီး Ladakh မှ Arunachal Pradesh အထိ အခြေခံအဆောက်အဦများကို တိုးချဲ့ဖော်ဆောင်ရန်နှင့် အဆိုပါဒေသများရှိ ပြည်သူများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီး နိုင်ရန်အတွက်လည်း ရည်ရွယ်လျက်ရှိကြပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင်မူ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံစလုံး၏ နယ်စပ်အရေးဖြေရှင်းမှုများသည် အချိန်ဆွဲနေခြင်းမျိုးဖြစ်ကြောင်း ရေးသားထားပါသည်။

သုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင်ဖော်ပြထားချက်များအရ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံခြင်းကို ဖြစ်စေမည့် အရေးကိစ္စများအား ရှောင်ရှားနေကြပြီး နယ်စပ်ဒေသတွင် အခြေခံအဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ရေးနှင့် ပြည်သူများ အလုပ်အကိုင်ပေါများရေးနှင့် လူနေမှုဘဝမြင့်မားရေးကို ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ရေးရာကိစ္စရပ်များ ဖြေရှင်းရာတွင် ယနေ့အချိန်အထိ အဖြေမထွက်ပေါ်နိုင်ဘဲ ဆွေးနွေးသည့်အဆင့်ဖြင့်သာ အဆုံးသတ်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခများဖြစ်ပွားနေသည့် ကာလ အတွင်း အာရှဒေသ၌ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စရပ်များကို မသိမသာချဲ့ထွင်ရန် လုပ်ဆောင်နေပြီး ၎င်း၏ အာရှခြေလှမ်းများ အားကောင်းလာစေရန်အတွက် အိန္ဒိယ နိုင်ငံကို မိတ်ဝတ်မပျက်စည်းရုံးထားနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။

အလားတူပင် အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကိုသာ ရှေ့တန်းတင်လေ့ရှိသည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ၎င်းတို့ ထိခိုက်စေမည့်နည်းလမ်းများကို ရှောင်ရှားကာ သံတမန်နည်းလမ်းတကျ စေ့စပ်ဖြေရှင်း၍ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် မလျော့မတင်းသောဆက်ဆံရေးတစ်ရပ် ဖော်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆောင်းပါးသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား သပ်လျှိုလိုသည့် သဘောဖြင့် ရေးသားထားသော်လည်း အနောက်အုပ်စုနှင့် အရှေ့အုပ်စု ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေရသည့် ထိလွယ်ရှလွယ်နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွင် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံရေးကို ရှောင်ရှားပြီး တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် နှစ်နိုင်ငံအကျိုးစီးပွား ပိုမိုဖော်ဆောင်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများကိုသာ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

18051523