အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား ရေကြောင်းထောက်ပံ့ရေးနှင့် ပြင်ဆင်ရေးဗဟိုချက်အဖြစ် အသုံးပြုရန်စီစဉ်လျက်ရှိမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အရေးပါသည့် ထောက်ပံ့ရေးနှင့် ပြင်ဆင်ရေးဗဟိုချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် သဘောတူညီထားပြီး လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ သင်္ဘောကျင်းများနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်များ ချုပ်ဆိုပြီးဖြစ်ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ အကျိုး စီးပွားကို ဦးစားပေး၍ သံတမန်ရေးနည်းလမ်းများအား ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ဆောင်ရွက်နေသည့် အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား တောင်အာရှဒေသအတွင်းရှိ ရေတပ် သင်္ဘောများအတွက် ပြန်လည်ဖြည့်တင်းထောက်ပံ့ရေးနှင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်မွမ်းမံမှုများလုပ်ဆောင်နိုင်မည့် အရေးပါသော ဗဟိုချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိပါသည်။ တောင်အာရှဒေသအတွင်း ထိုကဲ့သို့ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိသည့် ဆိပ်ကမ်းများ မရှိသေးဘဲ အမေရိကန်နိုင်ငံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်(Joe Biden)နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာမိုဒီ (Narendra Modi)တို့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် အိမ်ဖြူတော်၌ နှစ်နိုင်ငံတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဆွေးနွေးမှုအတွင်း နှစ်နိုင်ငံ ပြီးပြည့်စုံသော ကာကွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးမိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ်ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပါသည်။ အမေရိကန်-အိန္ဒိယ အဓိကကာကွယ်ရေးမိတ်ဖက်သတ်မှတ်ခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးတို့အတွက် အရေးပါသည့် ကဏ္ဍရပ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်းနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် သင်္ဘောများနှင့် လေယာဉ်တင်သင်္ဘောများအတွက် အရေး ပါသည့် ပြန်လည်ထောက်ပံ့ရေး၊ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးနှင့် ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား ထောက်ပံ့ကူညီပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်၏ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး လေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Pat Ryder က ၎င်းတို့အနေဖြင့် အနာဂတ်အတွက် ပြင်ဆင်မှုများလိုအပ်နေပြီး လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် အခြား အင်ဒို-ပစိဖိတ်နိုင်ငံများ၏ အရေးပါသည့်ဗဟိုချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးသွားရန် ရည်ရွယ်လျက်ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် အမေရိကန်နိုင်ငံရေတပ်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ Larsen နှင့် Toubro သင်္ဘောကျင်းများနှင့် သင်္ဘောပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်များလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး Mumbai နှင့် Goa အခြေစိုက် သင်္ဘောကုမ္ပဏီများနှင့်လည်း လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ အမေရိကန်တပ်မတော်သည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း ပြန်လည်ဖြည့်တင်းထောက်ပံ့ရေးနှင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်ငန်းများကို အမြန်ဆုံးဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ဒေသအတွင်း ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အရေးပါသည့် ဆိပ်ကမ်းများ တည်ဆောက် နိုင်မည်ဆိုပါက အမေရိကန်-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် ရေယာဉ်ပြန်လည်ပြင်ဆင် မွမ်းမံမှုများ၌ အချိန်များစွာသက်သာနိုင်ပြီး အခြားနိုင်ငံများနှင့် ပြုလုပ်သည့် ရေကြောင်း လေ့ကျင့်ခန်းများအတွက်လည်း အချိန်များစွာ ချွေတာနိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံက တည်ဆောက်ထားသည့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အနောက် ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီမှု ရေကြောင်းထောက်ပံ့ရေး ဗဟိုချက် များမှာ လိုအပ်ချက်များရှိနေကြာင်းနှင့် ထိုမပြည့်စုံမှုများကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက ဖြည့်စွက် ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိတွင် ဂျပန်နှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံတို့သည် အမေရိကန်နိုင်ငံ အတွက် အာရှဒေသအတွင်း ဗဟိုချက်များအဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာအတွက် Diego Garcia နှင့် Western Australia ဆိပ်ကမ်းများကို အသုံးပြု လျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပင်တဂွန်၏ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ နှစ်စဉ် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် တရုတ်ရေတပ်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သင်္ဘောနှင့် ရေငုပ်သင်္ဘော စုစုပေါင်း ၃၅၅ စီးဖြင့် အရေအတွက်အများဆုံး ပိုင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သင်္ဘောများအနေဖြင့် ပင်လယ်ရေကြောင်းတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် နည်းလမ်းနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်များရှိရန် လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်းနှင့် ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိပါက ရေကြောင်းစွမ်းရည်နှင့် ဟန့်တားခြင်း အစီအစဉ်များတွင် တရုတ်နိုင်ငံအား ရှုံးနိမ့်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသသည် ဥရောပထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည့် ရေပြင်ဧရိယာရှိခြင်းကြောင့် ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ရာတွင် ပိုမိုခက်ခဲမည် ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ စင်ကာပူအခြေစိုက် အမေရိကန်ရေတပ်ဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ရေးတပ်ဖွဲ့မှ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး Mark Melson က ၎င်းတို့အနေဖြင့် ပြီးပြည့်စုံသည့် အသင့်ဖြစ်မှု ရှိပြီဟု မဆိုနိုင်ကြောင်း၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး၊ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးနှင့် လက်နက် ပြန်လည်ဖြည့်တင်းနိုင်ရေးအတွက် ဖြစ်နိုင်သမျှနေရာများကိုရှာဖွေနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံအစိုးရသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထက် ကျော်လွန်ဆောင်ရွက် နိုင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ခိုင်မာအားကောင်းသည့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Subrahmanyam နှင့်ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Enrique Manalo တို့၏ ဇွန်လနှောင်းပိုင်းက ပြုလုပ် ခဲ့သည့် ဆွေးနွေးပွဲအပြီး ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ၎င်းတို့သည် တောင်တရုတ် ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပိုင်နက်အငြင်းပွားမှုကိစ္စရပ်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သည့် The Hague တရားရုံး၏ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကို သဘောတူညီသည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။ ထိုကိစ္စရပ်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ကွန်ဗန်းရှင်းကို အခြေခံသည့် The Hague ၏ ဆုံးဖြတ်မှုအား ပထမဆုံးအကြိမ် သဘောတူညီမှုကို ပြသခဲ့ခြင်းဖြစပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် အဆိုပါပြဿနာများတွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ အနောက်နိုင်ငံများတို့နှင့် သဘောထားတူညီလျက်ရှိသည်ကို ဖော်ပြခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများကို ကိုယ်စားပြု နေသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းများအကြားတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍနှင့် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ ထို့နောက် အိန္ဒိယနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ၏ ဇွန်လ အတွင်း ဝါရှင်တန်ခရီးစဉ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍအတွက် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ရန် အဓိကထား ဆောင်ရွက်သည့်ဘက်သို့ ယိမ်းလာခဲ့သည့် သက်သေဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ရှန်ဟိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ထိပ်သီးညီလာခံကိုလည်း ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ သံတမန်ရေးနည်းလမ်းများသည် မဟာဗျူဟာလွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် (Strategic Autonomy)ရှိမည့် ၎င်း၏ အကျိုးစီးပွားကိုသာ ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်နေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ရုရှားနိုင်ငံမှ လေကြောင်းရန် ကာကွယ်ရေးစနစ်များရယူမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည့်အပြင် ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင်လည်း အမေရိကန် နိုင်ငံသည် အင်ဒို-ပါကစ္စတန်စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ခြိမ်းခြောက်ရန် လေယာဉ်တင်သင်္ဘောများ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနီး စေလွှတ်ခဲ့ပါသေးသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား မီးခဲပြာဖုံး ဖြစ်နေသည့် မယုံကြည်မှုများကို ကျော်လွှားနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိမှာ ဆက်လက်စောင့်ကြည့် ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အရေးပါမှုများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံကို အသုံးချကာ တရုတ်နိုင်ငံအား ထိန်းချုပ်ရန်၊ ရေတပ်ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဆိပ်ကမ်းများ တည်ဆောက်ပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအား လွှမ်းမိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအား ဖော်ပြထား ပါသည်။ ထို့ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည်လည်း ၎င်းတို့၏ လုံခြုံရေးကဏ္ဍ အကျိုးစီးပွားအတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်နေခြင်းဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံအကြား သမိုင်းကြောင်း ဆိုင်ရာ မယုံကြည်မှုများရှိနေသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။

အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသသည် ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းကဏ္ဍလုံခြုံရေးအတွက် အထူးအရေး ပါသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်(Indo-Pacific)ဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းသည် အရှေ့အာရှအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှကမ်းရိုးတန်းဒေသများနှင့် တစ်ဆက်တည်း ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်များအပါအဝင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာကြီးနှစ်ခုကို ပထဝီနိုင်ငံရေးဒေသကြီးတစ်ခုအဖြစ် ဆက်စပ်ပေါင်းစည်းရန် စဉ်းစားသည့် အယူအဆဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာတွင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှု၊ ကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေးအစရှိသည့် အရေးပါသောကဏ္ဍများ ပါဝင်လျက် ရှိပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ၏ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ရေနံအကျိုးစီးပွားများအပါအဝင် အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတို့ဘက်သို့ အာရုံစိုက် နေချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် စီးပွားရေးအရလည်းကောင်း၊ စစ်ရေးအရလည်းကောင်း အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသကို အတန်အသင့်လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ် သမ္မတ အိုးဘားမားလက်ထက်တွင် Back to Asia ဟူသည့် မူဝါဒဖြင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ် မဟာဗျူဟာဘက်သို့ ပြန်လည်ခြေဦးလှည့်ရန် ကြိုးပမ်း လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းမှုတွင် အင်ဒို-ပစိဖိတ် မဟာဗျူဟာ အတွက်အရေးပါပြီး စီးပွားရေးအရ အင်အားကြီးမားလာပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို စိုးမိုးထားနိုင်သော အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆရနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းစစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးတွင် သိသိသာသာ အင်အားကြီးမားလာသည့် တရုတ်နိုင်ငံကို ထိန်းညှိရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံအားမဖြစ်မနေ လိုအပ်မည်သာဖြစ်ပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် အကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေး ကဏ္ဍတွင် ဒေသတွင်းပြိုင်ဘက်နိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကာကွယ်ရေးစွမ်းအား တိုးတက်မှုကို တုံ့ပြန်နိုင်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိသော စစ်လက်နက်ပစ္စည်းကိရိယာ Platform များ၏ နည်းပညာနယ်ပယ်များတွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ အထောက်အကူ ရရှိနိုင်မှု လျော့ပါးလာနိုင်သောကြောင့် ယခင်သမိုင်းကြောင်းကို မျက်ကွယ်ပြု၍ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအချင်းချင်းဟု အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးချဲ့လာသည်ကို တွေ့မြင်နေရပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ အနားသတ် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြားတွင် မဟာဗျူဟာမြောက် တည်ရှိသောမိမိတို့မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံကြီးများ၏ မိမိတို့အကျိုးစီးပွားအတွက် ရည်မှန်း အကောင်အထည်ဖော်နေသော မဟာဗျူဟာအရ ပြောင်းလဲစီစဉ်မှုများကို အမြဲမပြတ် ဖော်ထုတ်၍ ၎င်းနိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်အတူ တစ်ပါတည်းလိုက်ပါစီးမျော နိုင်ရန် ကြိုတင်မျှော်တွေးပြင်ဆင်နိုင်ခြင်းသည် ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

63071423