အာရပ်နိုင်ငံများ၏ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေးစစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်သည့် သဘောထားများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပဋိပက္ခအပေါ် မတူကွဲပြားသည့်အမြင်များရှိနေသော အာရပ်နိုင်ငံများနှင့်ပတ်သက်သည့် သဘောထားများနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသရှိ al-Ahli ဆေးရုံပေါက်ကွဲမှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ပုံရိပ်များသည် သတင်းဌာနများတွင် အသီးသီးပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါသည်။ ဂါဇာကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပေါက်ကွဲမှုအတွင်း ရာပေါင်းများစွာသော ပြည်သူများသေဆုံးခဲ့သည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး အဆိုပါ ဆေးရုံ တိုက်ခိုက်ခံရမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့က အစ္စရေးနိုင်ငံကို အပြစ်တင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် အစ္စရေးနိုင်ငံဘက်မှ al-Ahli ဆေးရုံပေါက်ကွဲမှုသည် ဂါဇာဒေသရှိ အစ္စလာမ္မစ် ဂျီဟတ်စစ်သွေးကြွအဖွဲ့က ပစ်လွှတ်ခဲ့သည့် ဒုံးကျည်ကြောင့်ဟု ဆိုထားပါသည်။ အဆိုပါ ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်သည့် တိကျသော အချက်အလက်များ ပျောက်ကွယ်နေသော်လည်း ဆေးရုံပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည့် ဆန္ဒပြမှုများသည် West Bank ဒေသ၊ ဂျော်ဒန်နှင့် တူနီးရှားနိုင်ငံတို့အထိ ကူးစက်သွားခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသမ္မတ Joe Biden အစ္စရေးနိုင်ငံသို့ လာရောက်မှုမတိုင်မီတွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ကီလိုမီတာထောင်ပေါင်းများစွာနှင့် နိုင်ငံပေါင်း ၂ ဒါဇင်နီးပါးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လူသန်းပေါင်း ၄၅၀ ရှိသည့် အာရပ်ကမ္ဘာ(Arab World)၏ သဘောထားနှင့် ပတ်သက်၍ ခြုံငုံသုံးသပ်ရန် ခက်ခဲပါသည်။ သို့သော် အာရပ်အများစုသည် ပါလက်စတိုင်းအရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ထောက်ထားစာနာသော သဘောထားရှိနေသည်ဆိုသည်မှာ အသေအချာပင် ဖြစ်ပါသည်။ ပါလက်စတိုင်းအရေးသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသအတွက်လည်း အဆိုးရွားဆုံး နိုင်ငံရေးပြဿနာဖြစ်ပြီး အခြားသောကိစ္စရပ်များထက် လူထုအုံကြွမှုကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ပါသည်။ TV အစီအစဉ်များနှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာများတွင်လည်း အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အတောမသတ်နိုင်အောင် ဆွေးနွေးနေခြင်းများကလည်း ပါလက်စတိုင်းများကို စာနာထောက်ထားမှုများ ပိုမိုတိုးပွားလာနေပါသည်။

ယခု ပဋိပက္ခသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ရက် ၅၀ စစ်ပွဲ (50-day war in Gaza)နှင့် ကွဲပြားခြားနားမှုရှိနေပါသည်။ ပထမကွဲပြားချက်မှာ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး ဖြစ်ပြီး အာရပ်နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံဖြစ်သည့် ဘာရိန်း၊ မော်ရိုကို၊ ဆူဒန်နှင့် အာရပ် စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု(UAE)တို့သည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ခဲ့ပါသည် (ယခင်က အီဂျစ်နှင့် ဂျော်ဒန် နှစ်နိုင်ငံ တည်းသာ အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့)။ ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံသည်လည်း အလားတူ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ရန် ဆွေးနွေးလျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါအချက်ကြောင့် အာရပ်မီဒီယာများ၏ ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်သည့် တင်ဆက်မှုများကို ပြောင်းလဲသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ကာတာအသံလွှင့်ဌာနဖြစ်သည့် Al Jazeera သည် ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ကို အလေးထားဖော်ပြလေ့ရှိပါသည်။ သို့သော် ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် UAE နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာ များသည် ဂါဇာဒေသ၏ အကြီးအကျယ်ပျက်စီးမှုများကို ဖုံးကွယ်ထားပြီး ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ အကြီးအကဲများနှင့် အင်တာဗျူးများ လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းမရှိပါ။ ဘာသာစကား အသုံးပြုမှုနှင့်ပတ်သက်၍လည်း အငြင်းပွားမှုများရှိနေပြီး တစ်ချိန်က အစ္စရေးစစ်တပ်ကို “Jaish Al-ihtilal” “Occupation Army” ဟု သုံးနှုန်းခဲ့သော်လည်း ယခုအချိန်တွင် “Israeli Army” ဟု ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။

ဒုတိယကွဲပြားချက်မှာ အရင်အခြေအနေနှင့်မတူညီဘဲ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပေါ်လာမည်ကို စိုးရိမ် ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲသည် Holy Land ကိုသာ အခြေခံ၍ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုစစ်ပွဲက အစ္စရေးနှင့် နီးကပ်နေသည့် နိုင်ငံများ အားလုံးကိုပါ ရှုပ်ထွေးမှုများဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် အာရပ်နိုင်ငံအများစုသည် အရပ်သားများဘေးကင်းရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန်အတွက် အစ္စရေးထိန်းချုပ်ထားခြင်း မရှိသော ဂါဇာနှင့် အဓိကဆက်စပ်နေသည့် Rafah နယ်စပ်ဂိတ်ကိုဖွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော် အီဂျစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းက လက်မခံလိုကြဘဲ အီဂျစ်ဂျာနယ်လစ်တစ်ဉီးက ထိုကိစ္စသည် အီဂျစ်နိုင်ငံအား စစ်ပွဲအတွင်းသို့ ဆွဲသွင်းခြင်းဖြစ်ပြီး အီဂျစ်နိုင်ငံသား သန်း ၁၀၀ ကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု တိုက်ရိုက်သတင်းစကားပေးပို့ခဲ့ပါသည်။ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းများ ကြုံတွေ့နေရသည့် လက်ဘနွန်နိုင်ငံတွင်လည်း အလားတူဆွေးနွေး မှုများရှိနေပါသည်။ အင်အားကြီး Shia စစ်သွေးကြွနှင့် နိုင်ငံရေးပါတီဖြစ်သည့် Hizbullah က အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် ဒုတိယစစ်မျက်နှာ ဖွင့်လာမည်ကို လက်ဘနွန်နိုင်ငံသားများက စိုးရိမ်လျက်ရှိကြပါသည်။ ထို့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းက ၎င်းတို့နိုင်ငံကို လွန်ခဲ့သည့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က ကဲ့သို့ နောက်ထပ်စစ်ပွဲဆီသို့ ရောက်ရှိသွားစေနိုင်ပါသည်။

၎င်းနှင့်ဆက်စပ်၍ တတိယကွဲပြားချက်အနေဖြင့် လက်ရှိအချိန်တွင် အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းဒေသ၌ အယူဝါဒကွဲပြားမှု အမျိုးမျိုးဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားများသည် ဂါဇာဒေသတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အဖြစ်အပျက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ထိတ်လန့်နေကြပါသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းတို့သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံကို ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်စေနိုင်သည့် အီရန်နိုင်ငံမှ ထောက်ပံ့နေသော ဟားမတ်စ်ကိုလည်း မထောက်ခံလိုကြဟုဆိုသည်။ Assad ကို ချီးကျူးပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ လုပ်ရပ်များကို မနှစ်မြို့သည့် အာရပ်အသိုင်းအဝိုင်းကလည်း ရှုတ်ချ ကြပါသည်။ လက်ဘနွန်နိုင်ငံတွင် လူအများသည် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သည့် ၎င်းတို့၏အမြင်များမည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ အီရန်နိုင်ငံနှင့် Hizbullah တို့ အားနည်း လာစေလိုကြသည်ဟု ဆိုပါသည်။

လွန်ခဲ့သည့် ၁၂ ရက်အတွင်းက ဟားမတ်စ်၊ ဂါဇာအရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး အာရပ်တာဝန်ရှိသူတချို့၏ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမရှိသည့် ဆွေးနွေးမှုများတွင် လက်ယာယိမ်း အစ္စရေးများ၏ သဘောထားများနှင့် တူညီနေမှုများရှိပါသည်။ ၎င်းတို့ အနေဖြင့် အီရန်ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အစ္စလာမ္မစ် စစ်သွေးကြွများနှင့် ပတ်သက်၍ညှာတာထောက်ထားမည်မဟုတ်ဟုဆိုသော်လည်း အဆိုပါအချက်ကို တရားဝင်ထုတ် ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိကြပါ။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken ၏ ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံခရီးစဉ်တွင် နွေးထွေးစွာကြိုဆိုမခံရခြင်းအကြောင်းမှာ အစိုးရနှင့် ပြည်သူများအကြား ကွဲပြားမှုများရှိနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ ဆော်ဒီအာရေဗျ အိမ်ရှေ့မင်းသားအနေဖြင့် Blinken နှင့် အပေါင်းအပါများကို ၎င်းနှင့်တွေ့ဆုံရန် နာရီပေါင်း များစွာ စောင့်ဆိုင်းစေခဲ့သလို အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ Blinken အ‌ရောက်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံသမ္မတက လူထုအား ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများအတွက် စိုးရိမ်နေသည့် သဘောထားများကို ‌ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံသမ္မတသည်ပင်လျှင် နွေးထွေးသည့် ကြိုဆိုမှုများမရခဲ့သည့် အခြေအနေဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံခရီးစဉ်ပြီးနောက် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ပြီး ဂျော်ဒန်ဘုရင်၊ ပါလက်စတိုင်း သမ္မတနှင့် အီဂျစ်နိုင်ငံသမ္မတတို့ဖြင့် တွေ့ဆုံရန်စီစဉ်ထားသော်လည်း ဆေးရုံပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံဘက်မှ ညီလာခံဖျက်သိမ်းသည်ဟု ကြေညာခဲ့ပါသည်။ Biden အနေဖြင့် အာရပ်အကြီးအကဲများကို ကြားဝင်စေ့စပ်မှုများ ပြုလုပ်ပေးရန် မျှော်လင့်နေ သော်လည်း အာရပ်အကြီးအကဲများက လိုက်နာလိုသည့် သဘောမရှိဟု ဆိုပါသည်။ ယခုအချိန်အထိ ပြည်သူများ၏ ရပ်တည်ချက်များနောက်တွင် နက်ရှိုင်းသည့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့် ၁၉၇၃ ခုနှစ် Yom Kippur War တွင် အာရပ်နိုင်ငံများသည် အစ္စရေးနိုင်ငံအား ဘုံရန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်၍ စစ်ပွဲဆင်နွှဲခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သော်လည်း ဆယ်စုနှစ်ဝက် တစ်ခုအကြာတွင် အစ္စရေးနိုင်ငံသည် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များကြောင့် စစ်ပွဲအတွင်းရောက်ရှိ သွားခဲ့သည်ဟု ဆိုပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် အဆိုပါဒေသသည် အာရပ်နိုင်ငံတစ်ခုမဟုတ်သည့် အီရန်နိုင်ငံမှ ထောက်ပံ့ပေးထားသော အဖွဲ့အစည်းများကြောင့် ကျယ်ပြန့်သည့် ပဋိပက္ခ များကို ရင်ဆိုင်နေကြရပြီး အာရပ်နိုင်ငံများသည် လက်ရှိအဖြစ်အပျက်များကို မလိုလားကြဟုဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် ယခု ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး စစ်ပွဲ၏ အဆုံးအဖြတ်သည် အစ္စရေးနိုင်ငံထက် အာရပ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များအပေါ်တွင် တည်ရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်၍ အာရပ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ အကြားတွင် မတူကွဲပြားသည့် သဘောထားများရှိနေသော်လည်း လူထုအကြားတွင်မူပါလက်စတိုင်းများအား စာနာထောက်ထားသည့်အမြင်များသာ လွှမ်းမိုးလျက်ရှိနေ ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အာရပ်ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် လူထု၏သဘောထားနှင့် ဆူပူ အုံကြွလာနိုင်သည့် အခြေအနေကိုကြည့်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ ရောက်ရှိ လာသည့်အချိန်၌ပင် နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုနိုင်ခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ယခု ဆောင်းပါးသည် အနောက်အုပ်စု၏ ရပ်တည်ချက်သဘောထားဆန်သောကြောင့် အာရပ် ခေါင်းဆောင်များအကြားတွင်လည်း အီရန်နိုင်ငံမှ ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် ဟားမတ်စ်နှင့် Hizbullah အဖွဲ့အား မထောက်ခံသည့် အယူအဆများရှိနေသည်ဟု ဖော်ပြထား သော်လည်း လက်တွေ့တွင် အာရပ်ခေါင်းဆောင်များ၏ သဘောထားအမှန်ကို မှန်းဆရန် ခက်ခဲပါသည်။ လက်ရှိမြေပြင်အခြေအနေနှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများ အရလည်း အာရပ်ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် အီရန်နိုင်ငံက ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် ဟားမတ်စ်အဖွဲ့အား အလိုမရှိသော်လည်း ပြည်သူများ၏ သဘောထားနှင့်ဆန့်ကျင်၍ အစ္စရေးနိုင်ငံဘက်မှရပ်တည်ရန် မည်သို့မျှမဖြစ်နိုင်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။

ထို့ကြောင့်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံသမ္မတ၏ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံသမ္မတကို တွေ့ဆုံမည့် အစီအစဉ်များပါ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရခြင်းနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံက အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအပေါ် အေးစက်စွာဆက်ဆံပြခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါ အာရပ်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့နိုင်ငံများသို့ စစ်မီးမကူးစက်လာစေရေးနှင့် ပဋိပက္ခ မကြီးထွားရန်အတွက် နိုင်ငံတကာ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများအား အလိုမရှိကြဘဲ ဒေသတွင်း၊ သို့မဟုတ် ပြည်တွင်းရေး ပဋိပက္ခတစ်ရပ်တွင် နိုင်ငံကြီးများ၏ တိုက်ရိုက်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု များပြားလာပါက ကိုယ်စားပြုစစ်ပွဲ (Proxy War)များ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး အခန့်မသင့်ပါက ဒေသတွင်းစစ်ပွဲများ၊ ဘာသာရေး ဆိုင်ရာစစ်ပွဲများအထိ ကြီးမားကျယ်ပြန့်သွားနိုင်ပြီး ဤအခြေအနေကပင် အနောက်အုပ်စုအတွက် ထောင်ချောက် တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

137102623

[1]။ “The Arab world thinks differently about this war”.The Economist. 18 October 2023, [/https://www.economist.com/.../the-arab-world-thinks... /]