ဂျပန်နိုင်ငံ၊ဖူကူရှီးမားနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ သန့်စင်ပြီးရေဆိုး စွန့်ပစ်မှုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

ဆောင်းပါးတွင် ဂျပန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဖူကူရှီးမားဒိုင်အိချိနျူကလီးယား ဓာတ်အားပေး စက်ရုံမှ ရေဆိုး ၃၁,၂၀၀ ကုဗမီတာအား သန့်စင်မှုပြုလုပ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ အကုန်တွင် စွန့်ပစ်မှုပြုလုပ်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်နေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ သိသင့်သိထိုက်သည့် အချက် ၅ ချက်အား သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။[1]

ဖော်ပြချက်

တိုကျိုလျှပ်စစ်စွမ်းအင်(TEPCO)ကုမ္ပဏီသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် ငလျင်နှင့် ဆူနာမီကြောင့် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည့် ဖူကူရှီးမား ဒိုင်အိချိနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ ရေဆိုးများကို သန့်စင်မှုပြုလုပ်ပြီး ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် စတင်စွန့်ထုတ်ခဲ့ပါသည်။အစိုးရနှင့် ကုမ္ပဏီတို့က သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများ ပင်လယ်အတွင်းသို့ စွန့်ထုတ်မှုအား နှစ်ပေါင်း ၃၀ ခန့် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု မျှော်မှန်းထားပါသည်။ ရေဆိုးများ စွန့်ပစ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သိသင့်သိထိုက်သောအချက် ၅ ချက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ပထမအချက်အနေဖြင့် သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများအား မည်ကဲ့သို့စွန့်ထုတ်မည် ဆိုသည့်အချက်ဖြစ်ကြောင်း၊ TEPCO ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် သန့်စင်ပြီးရေဆိုးများစွန့်ပစ်မှုကို ပမာဏအနည်းငယ်ဖြင့် စတင်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ပြီး လုပ်ငန်းအဆင့် ၂ ဆင့်ဖြင့် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုဆိုသည်။ ပထမအဆင့်အနေဖြင့် ရေဆိုး ၁ ကုဗမီတာအား ပင်လယ်ရေဖြင့်ရောနှော၍ ဓာတ်ပြယ်အောင်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ပြီး ရေထဲတွင်ပါဝင်သော ရေဒီယိုသတ္တိကြွဓာတ် Tritium ပမာဏကို တိုင်းတာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဒုတိယအဆင့်တွင်ရေထဲ၌ သတ်မှတ်ထားသည့် Tritium ပမာဏအောက်သို့ ရောက်ရှိပါကသန့်စင်ပြီးရေဆိုးများအား ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတွင်းသို့ စနစ်တကျ စွန့်ထုတ်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အကုန်တွင် ဖူကူရှီးမားစက်ရုံရှိ သိုလှောင်ကန် ၁,၀၀၀ ကျော်တွင် သိုလှောင်ထားသော ရေဆိုးအကြမ်းဖျင်း ၁.၃၄ သန်းကုဗမီတာမှ ၂.၃ ရာခိုင်နှုန်း(ရေဆိုး ၃၁၂၀၀ ကုဗမီတာ)ကို စွန့်ထုတ်ရန် စီစဉ် လျက်ရှိပြီး နေ့စဉ်ထုတ်လုပ်ဆဲဖြစ်သည့် ရေဆိုးပမာဏအရ ယခုနှစ်ကုန်တွင် ရေဆိုး သိုလှောင်ကန် ၁၀ ကန်အောက်သာကျန်ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပါသည်။ ကုမ္ပဏီသည် လာမည့်ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မည့် အစီအစဉ်ကို မတ်လတွင် ကြေညာ သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် စွန့်ထုတ်လိုက်သည့်ရေဆိုးများသည် မည်မျှဘေးကင်းမှု ရှိသည်ဟူသောအချက်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါရေများအား ငလျင်နှင့် ဆူနာမီကြောင့် အရည်ပျော်ပျက်စီးသွားသည့်စက်ရုံ၏ နျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖိုများအတွင်း ပိတ်မိ နေသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွမြင့်မားသည့်အပျက်အစီးများကို အအေးခံရန်အတွက် အသုံးပြုထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရေဆိုးများတွင် ပါဝင်သည့် Tritium ဓာတ်မှလွဲ၍ ရေဒီယိုသတ္တိကြွပစ္စည်းများကို အစိုးရမှသတ်မှတ်ပေးထားသော အဆင့်အောက်သို့ ရောက်ရှိအောင် ဖယ်ရှားသန့်စင်ပေးထားပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်အစိုးရအဖွဲ့ အနေဖြင့် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီးနောက် အစိုးရကနိုင်ငံတကာအဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ(IAEA)အား ၎င်းအစီအစဉ်၏ ဘေးကင်းမှုကို အကဲဖြတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ ဇူလိုင်လတွင် IAEA က ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မှုသည်လူသားနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ထိခိုက်နိုင်ခြင်းမရှိဟု ကောက်ချက်ချပြီး ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်ဟု ဆိုပါသည်။

တတိယအချက်အနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသည် မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ဤကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ရသည်ဟူသော အချက်ဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါတွင် ရေဆိုးသိုလှောင်ရန် အသုံးပြုသည့် ရေလှောင်ကန်များ၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းအား အသုံးပြုထားပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ကန့်သတ်ချက်သို့ ရောက်ရှိတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ ရေလှောင်ကန်များသည် နေရာအလွန်အကျွံယူနေသဖြင့် အခြားစက်ရုံများ တည်ဆောက်ရန်၊ဖျက်သိမ်းရေး အစီအစဉ်များကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော စက်ကိရိယာများတပ်ဆင်ရန် နေရာလွတ်မရှိဖြစ်လာနေပါသည်။ အစိုးရသည် ယခုနှစ်နွေဦးရာသီတွင် ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်နိုင်မည်ဟု ကနဦးမျှော်လင့်ထားသော်လည်း နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုရရှိရန် လုပ်ဆောင်နေရသဖြင့် ကြန့်ကြာ နေရခြင်းဖြစ်ပြီးငါးဖမ်းလုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်အောက် ဆွဲပိုက်ချငါးဖမ်းသည့် စက်တင်ဘာလ ကမ်းလွန်ငါးဖမ်းရာသီ စတင်ချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်မှု မရှိစေရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် ပင်လယ်ပြင်မှ ရေထွက်ကုန်လုပ်ငန်းများနှင့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများအနေဖြင့် ဤကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ယုံကြည်လက်ခံခြင်းရှိ/မရှိဟူသည့်အချက်ဖြစ်ပါသည်။ပြည်တွင်းငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများသည် ၎င်းတို့၏ဂုဏ်သတင်းအား ထိခိုက် ပျက်စီးစေနိုင်သည်ဟူသည့်အချက်ဖြင့် ဤအစီအစဉ်ကို ဆက်လက်ဆန့်ကျင်လျက် ရှိကြပါသည်။ အစိုးရနှင့် TEPCOကုမ္ပဏီတို့၏ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် “ပါဝင် ပတ်သက်သည့်အဖွဲ့အားလုံးနှင့် နားလည်မှုမရရှိဘဲ မည်သည့်ကိစ္စမျှဆောင်ရွက်မည် မဟုတ်”ဟု ကတိပေးခဲ့သော်လည်း ဤသို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Fumio Kishida ၏ ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ပြောကြားချက်အရ သက်ဆိုင်ရာ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းများအား ဤအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ အဆင့်တစ်ခုအထိ နားလည်မှုရရှိအောင် ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပြီးဖြစ်ကာ သတင်းအချက်အလက်များအား မျက်ခြည်မပြတ်စေရန် အစိုးရနှင့်ဆက်သွယ်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်နေရန် တိုက်တွန်း ထားပါသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ တုံ့ပြန်မှုများသည် ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိပြီး၊ ဤအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ သိပ္ပံနည်းကျပြဿနာမရှိဟု တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ အစိုးရက အင်္ဂါနေ့တွင် ပြောကြားသော်လည်း ထောက်ခံမှုမရှိခဲ့ပါ။တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Wang Wenbin က တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ဤကိစ္စကို အလွန်အမင်းစိုးရိမ်ပြီး အပြင်းအထန်ကန့်ကွက်ကြောင်းနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံကို နိုင်ငံရေးအရပြင်းထန်သည့်အရေးယူမှု(သံတမန်ရေးအရ ကန့်ကွက်မှုများ) ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ပစိဖိတ် ၁၈ နိုင်ငံ၏ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် Cook Islands ဝန်ကြီးချုပ် Mark Brown က ဒေသတွင်းတွင် သဘောထားကွဲလွဲမှုနှင့်တုံ့ပြန်မှုများ ကျန်ရှိနေပါသေးကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရ၊ IAEAတို့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုဆိုပါသည်။ Solomon Islands ၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှလည်း ၎င်းတို့နိုင်ငံအနေဖြင့် “ဆန့်ကျင်ဆဲဖြစ်သည်”ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ပဉ္စမအချက်အနေဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မည်သည့်အခြေအနေအထိထိခိုက်နိုင်ပြီး မည်ကဲ့သို့လျော်ကြေးပေးမှုများ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟူသည့် အချက် ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းများအား ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရနှင့် IAEA တို့ကအာမခံထားသော်လည်း ဂုဏ်သတင်းပိုင်း ထိခိုက်မှုများရှိနေပြီဖြစ်ပြီး ဖူကူရှီးမား မြောက်ဘက်ရှိ မီယာဂီစီရင်စုတွင် ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန်အချို့ စျေးနှုန်းကျဆင်းလျက်ရှိပါသည်။ တင်သွင်းခွင့်ပိတ်ပင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဟောင်ကောင်တို့က အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင် လာခြင်းကြောင့် ပြည်ပကုန်သွယ်မှုဆုံးရှုံးလျက်ရှိပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရသည် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွင် ထိခိုက်နစ်နာသူများအတွက် ယန်း ၈၀ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာသန်း ၅၅၀) တန်ဖိုးရှိ လျော်ကြေးငွေပေးဆောင်ထားပြီး TEPCO ကုမ္ပဏီသည်လည်း ဒုက္ခရောက် နေသူများအတွက် လျော်ကြေးပေးရန် ကမ်းလှမ်းထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ဖူကူရှီးမားနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံမှ ရေဆိုးများကို ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာထဲသို့စွန့်ထုတ်မှုသည် ဂျပန်၊ တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ အကြား လူထုဆန္ဒပြမှုနှင့် ပဋိပက္ခများပိုမိုဖြစ်ပွားလာနိုင်သည့် အနေအထားဖြစ်ပေါ် လျက်ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ပင်လယ်ရေထုတ်ကုန် ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံကျော်ဖိုး တင်သွင်းလျက်ရှိပြီး ယင်းပမာဏသည် ဂျပန်နိုင်ငံ ပင်လယ်စာ တင်ပို့မှု၏ တစ်ဝက်နီးပါးရှိနေပါသည်။[2] ဂျပန်နိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသော ပင်လယ်စာများအားအများဆုံးဝယ်ယူမှု ပြုလုပ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှတင်သွင်းသည့် ပင်လယ်စာများအား ပိတ်ပင်ခဲ့ခြင်းသည် ဂျပန်နိုင်ငံအား စီးပွားရေးအရ ရိုက်ခတ်မှု ရှိစေရန် ဦးတည်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပြီး အနောက်အုပ်စုနှင့်ပေါင်း၍ ၎င်းအပေါ် ဖိအားပေးနေမှုများကို တန်ပြန်ခြင်းလည်းဖြစ်ပါသည်။

ယခုအခါတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေး ရှိပြီး ထိုင်ဝမ်ကိုထောက်ခံကြောင်း ပြသခဲ့ခြင်းကြောင့် ဂျပန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြား ဆက်ဆံရေးသည် ယိုယွင်းလာလျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မှုကိစ္စတွင် အခြားနိုင်ငံများပါဝင်စေရန် ပြင်းထန်သည့် ကန့်ကွက်ချက်များအား နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း(Political Means)ဖြင့် လုပ်ဆောင်နေခြင်းလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်း တောင်ကိုရီးယား၊ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံနှင့် အခြားသော ပစိဖိတ်ကျွန်းနိုင်ငံငယ်များကလည်း ကန့်ကွက် နေကြပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ရေဆိုးများစွန့်ထုတ်မှုကြောင့် ဆက်စပ်ပင်လယ်ပြင်များတွင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းနှင့် ရေထွက်ကုန်ထုတ်လုပ်တင်ပို့ခြင်း လုပ်ကိုင်နေသော နိုင်ငံများ၏ ထုတ်ကုန်များအပေါ် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ယုံကြည်မှု ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် ဝယ်လိုအားလည်းကျဆင်းလျက်ရှိပြီး အခြားရေထွက်ပစ္စည်းထွက်ရှိသော နိုင်ငံများ၏ ပြည်ပပို့ကုန်တိုးမြှင့်နိုင်ရန် အချိန်ကိုက်ဆောင်ရွက်နိုင်မှုမှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများ၏ ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

97083123

[1]။ Sayumi Take, Chihiro Ishikawa,“Japan Begins Release of Fukushima Water: 5 Things to Know”. Nikkei Asia. 24 August 2023 [https://asia.nikkei.com/.../Japan-begins.../]-accessed on 25 August 2023.

[2]။ Tessa Wong,“ Fukushima: China retaliates as Japan releases treated nuclear water”. BBC News. 24 August 2023 [https://www.bbc.com/news/world-asia-66577769/]-accessed on 25 August 2023.