တရုတ်နိုင်ငံအား ထောက်လှမ်းနိုင်ရန် နည်းလမ်းရှာဖွေခြင်းနှင့် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်ကို ကုစားရန်နည်းလမ်းများ (အပိုင်း-၂)

 

မလိုအပ်တာကိုလျော့ လိုအပ်တာကိုဖြည့်

ရေရှည်အတွက်ရည်ရွယ်ပြီး လူတော်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့် Open-source Agency တစ်ခု တည်ဆောက်ရန်မှာ အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေကဏ္ဍကို တိုးတက်စေရန် အလွန်အရေးပါနေပါသည်။ ဒါတစ်ခုနဲ့ လုံလောက်ပြီလားဟုမေးလျှင် မလုံလောက်သေးပါ။ လျှို့ဝှက်ချက်မဟုတ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များများ စုဆောင်းမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထိုအဖွဲ့ကြီးအနေဖြင့် အခြားအဖွဲ့များထက် အချက်အလက်တွေ အများကြီး ကိုင်တွယ်ရပါလိမ့်မည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က National Geospatial Intelligence Agency ၏ ဒါရိုက်တာကက နောင်လာမည် နှစ် ၂၀ ကျော် အတွင်း အမေရိကန် အခကြေးငွေဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည့် ဂြိုဟ်တုများမှ ဖမ်းယူရရှိသည့် အချက်အလက်များကို လူအင်အားဖြင့် စိစစ်ရန် ဓာတ်ပုံဆန်းစစ်ပညာရှင်ပေါင်း ၈ မီလီယံလောက် လိုမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။ ယခုတွင်ပင် အာရုံခံကိရိယာတစ်ခုပါသည့် ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုတွင် ဘောလုံးပွဲ ၃ ရာသီစာလောက်ရှိသည့် သတင်းအချက်အလက်များကို နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မနိုင်မနင်း စိစစ်နေရသည်ဟု ဆိုပါသည်။

ထိုလုပ်ငန်းများအောင်မြင်ရန်အတွက် အမေရိကန်၏ National Security Commission on Artificial Intelligence နှင့် Special Competitive Studies Project တို့က ထောက်လှမ်းရေကဏ္ဍတွင် အသိဉာဏ်တုပေါင်းစပ်ထားသည့် နည်းပညာမြင့်ပစ္စည်းများ တပ်ဆင်ရမည်ဟု အဆိုပြုခဲ့ပါသည်။ ထို့မှသာ မြောက်မြားစွာသော သတင်းအချက်အလက်များကို စိစစ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ Director of National Intelligence ရုံးအပါအဝင် မြောက်မြားစွာသော ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရန် မဟာဗျူဟာနှင့် အစီအမံများရှိသော်လည်း ဝါရှင်တန်အစိုးရ၏ အားစိုက်ထုတ်မှုက လုံလောက်မှုမရှိသေးပါ။ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များ၏ အစီအမံများ အထမမြောက်သေးသကဲ့သို့ အချင်းချင်းသည်လည်း သတင်းအချက်အလက် မျှဝေမှု မလုပ်နိုင်သေးဘဲ သင့်လျော်သည့် တွက်ချက်ရေးကွန်ပျူတာများ ရရှိရန် ကန့်သတ်ချက်များရှိနေပါသည်။ လက်တွေ့ဆောင်ရွက်နေသူများအနေဖြင့်လည်း နည်းပညာမြင့်ကိရိယာများပြောင်းလဲအသုံးပြုလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အမှားများကို ကြောက်ရွံ့ပြီး ပြောင်းလဲရန် တုံ့ဆိုင်းနေကြပါသေးသည်။

ဘိုင်ဒန်အစိုးရအနေဖြင့် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအဝန်းအဝိုင်းကို အထက်ပါ တုံ့ဆိုင်းနေမှုများမှ ကျော်လွှားနိုင်ရန် ကူညီပေးခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိရောက်ရန်အတွက် အိမ်ဖြူတော်နှင့် လွှတ်တော်မှ ထောက်လှမ်းရေးကဏ္ဍနှင့် ပတ်သက်ပြီး တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် ထောက်လှမ်းရေးကဏ္ဍပြောင်းလဲရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း အမှန်တကယ် သဘောပေါက်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ မူဝါဒချမှတ်သူများ၏ ခိုင်မာသည့်လိုလားချက်မရှိလျင် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးကဏ္ဍအနေဖြင့် အမေရိကန်-တရုတ်အားပြိုင်နေမှုအား မည်သို့ကိုင်တွယ်ရမည်ကို ပြင်ဆင်နေရမည့်အစား ယနေ့ရှိဆဲ လုပ်ငန်းဆောင်တာများအပေါ်တွင်သာ အာရုံစိုက်နေရပေမည်။ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ၎င်း၏ လက်ရှိ ထောက်လှမ်းရေးဝန်ထမ်းများအား နည်းပညာအသစ်များကို အသုံးပြုနိုင်ရန် သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးရပါမည်။ သို့မှသာ ၎င်းတို့တစ်ဆင့်မြင့်တာဝန်များထမ်းဆောင်သည့်အခါ AI အသုံးပြုနည်းပညာများဖြင့် သဟဇာတဖြစ်နေပါလိမ့်မည်။

ဒီအပြောင်းအလဲကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရန်နှင့် အခက်အခဲကိုဖြတ်ကျော်နိုင်ရန်အတွက် ထောက်လှမ်းရေးအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့်လည်း AI နှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများကို အသုံးချနိုင်သည့် တပ်ဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းထားသင့်ပါသည်။ ၎င်းအစီအစဉ်က ထောက်လှမ်းရေးအသိုက်အဝန်းတစ်ခုလုံးကို မျှဝေသုံးစွဲနိုင်သည့် ဒစ်ဂျစ်တယ်အဆောက်အအုံတစ်ခု တည်ထောင်ရန် ရည်မှန်းချက်ထားသင့်သည်။ သို့မှသာ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများ ပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီး အဆုံးအဖြတ်ပေးသူများထံသို့ မှန်ကန်သောသတင်းအချက်အလက်များ အချိန်နှင့်တပြေးညီ ပေးပို့နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ လိုအပ်လျင် မိတ်ဘက်နိုင်ငံများသို့ သတင်းအချက်အလက် မျှဝေနိုင်အောင်လည်း စီစဉ်ထားရမည်။ တကယ်တော့ အမေရိကန်အနေဖြင့် ၎င်း၏မိတ်ဘက်နိုင်ငံများနှင့် ပေါင်းစပ်၍ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာမြင့် ပစ္စည်းများတိုးတက်ရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာ အမေရိကန်-တရုတ် အားပြိုင်မှုတွင် အနိုင်ရလိုပါက ပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်ရပါလိမ့်မည်။

လူသားပညာရှင်များ၏ အရေးပါမှု

မည်သို့ပင် အကောင်းဆုံး သတင်းအချက်အလက်များနှင့် နည်းပညာများကို ရရှိနိုင်သည်ထားဦး၊ မဟာဗျူဟာဦးနှောက်များနှင့် တရုတ်အရေးအထူးပြုလေ့လာသည့် ကျောင်းသားများမရှိလျင် ထောက်လှမ်းရေးအဝန်းအဝိုင်းအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရည်မှန်းချက်များကို ဆန်းစစ်သုံးသပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ ယခု အမေရိကန်တွင် လုံလောက်သော ပညာရှင်များမရှိသေးပါ။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှစ၍ အမေရိကန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဘာသာစကားကို အထူးပြုလေ့လာသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ ကျဆင်းသွားခဲ့သလို တရုတ်တွင်နေထိုင်သည့် အမေရိကန်ဦးရေမှာလည်း ကျဆင်းခဲ့ပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အပြီးကစ၍ ဘေကျင်း၏ နိုင်ငံခြားသားများအပေါ် ပိုမိုရန်လိုလာမှုနှင့် တရုတ်တွင် အမေရိကန်များအတွက် အလုပ်အကိုင်နှင့် လည်ပတ်ရန်အခွင့်အလမ်းများ နည်းပါးသွားခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။

ထို အသိပညာရှားပါးမှု ပဋိပက္ခ “Knowledge Crisis” ကို ကိုင်တွယ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရေတပ်ထောက်လှမ်းရေးအကြီးအကဲ Mike Studeman က ထောက်ပြခဲ့သည်။ ဟောင်ကောင်တွင် အမေရိကန်၏ University Services Centre ရှိပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် အမေရိကန် ဘွဲ့ရကျောင်းသားများ၊ ပါမောက္ခများနှင့် အစိုးရဝန်ထန်းများ၊ ဂျာနယ်လစ်များအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ အဆင့်တူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံနိုင်ပါသည်။ ယခုအခါ တရုတ်တွင် အမေရိကန်များအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများရှားပါးမှုအပြင် ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်သည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများပင်မရှိတော့ပါ။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး အဝန်းအဝိုင်းအနေဖြင့် ၎င်း၏ပညာရှင်ဆုံးရှုံးမှုကို အစားထိုးရန် တရုတ်နိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်နေထိုင်ခဲ့သည့် ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်များကို ငှားရမ်းနိုင်ပါသည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရန် တွန့်ဆုတ်နေသောကြောင့် CIA ရှာဖွေနေသည့် ပညာရှင်များကို တရုတ်မှ လက်ဦးသွားခဲ့ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ပညာရှိပြီး အတွေ့အကြုံရင့်ကျက်သည့် လက်တစ်ဆုပ်စာ ပညာရှင်များကို ရရှိရန်ဆောင်ရွက်ခြင်းက ဤမျှအရေးပါနေလျှင် ခေါင်းဆောင်များက အသေအချာစိစစ်ရွေးချယ်သည့် လုပ်ငန်းများကို မြှင့်တင်ရပါလိမ့်ဦးမည်။

ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် ပြည်တွင်းကျွမ်းကျင်သူများမွေးထုတ်ရန်အတွက် ပစ်မှတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ လူ့အသိုင်းအဝန်းအကြောင်း ကျွမ်းကျင်ပြီး ဘာသာစကားလည်းကျွမ်းကျင်သည့် စစ်ဘက်အရာရှိများကို လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်သည့် Foreign Area Officer အစီအစဉ်ကိုလည်း စတင်သင့်ပါသည်။ ထိုအစီအစဉ်က ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းတွင် လုပ်ကိုင်လိုသူများအားအနေဖြင့် လွယ်ကူစွာဝင်ရောက်ရန်နှင့် ထိုမှတစ်ဆင့် တရုတ်ဘာသာစကားသင်ယူနိုင်ရန် တရုတ်/ထိုင်ဝမ် သံတမန်တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်စေနိုင်ပါသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် တရုတ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာအောင် လေ့ကျင့်မွေးထုတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအဝန်းအဝိုင်းတွင် တရုတ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများ ပေါင်းစပ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် အမေရိကန်အစိုးရ၏ CCP ရည်ရွယ်ချက်များကို နားလည်နိုင်သည့်စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရန်၊ ထောက်လှမ်းရေးသတင်းအချက်အလက် စုဆောင်းရာတွင် ပိုမိုလွယ်ကူကောင်းမွန်ရန်နှင့် ထိရောက်သည့် မူဝါဒများချမှတ် ဆောင်ရွက်နိုင်မှုများတွင် ပိုမိုတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်၏အန္တိမရည်မှန်းချက်များကို ကာလအတော်ကြာအောင် လျော့တွက်ခဲ့ကြပါသည်။ တရုတ်အနေဖြင့် ၎င်း၏ ဒေသတွင်းအကျိုးစီးပွားကို ချဲ့ထွင်ခြင်းထက်ပိုသည့် ကမ္ဘာအဆင့်သို့ တက်လှမ်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိနေသည်ကို ပင်တဂွန်မှ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ရောက်မှ စတင်ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း National Intelligence University မှ CCP ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနေသည့် Daniel Tobin ကဲ့သို့သော ပညာရှင်များက ထိုအချက်ကို ထောက်ပြနေသည်မှာ ကြာပြီဖြစ်ပါသည်။

ထိုကဲ့သို့သောပညာရှင်များရှိခြင်းက အမေရိကန်နှင့် မိတ်ဘက်နိုင်ငံများမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် တရုတ်၏ခြေလှမ်းများကို မှန်းဆတွက်ချက်ရန် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာရှိ တရုတ်ဩဇာချဲ့ထွင်ရေး ကွန်ရက်များကိုလည်း ထုတ်ဖော်ပေးနိုင်သည်။ တရုတ်စပိုင်လေဘောလုံးများနောက်ကွယ်က ကိစ္စရပ်များကို ဖော်ထုတ်ထောက်လှမ်းခြင်းကတော့ ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်သည့် အထူးကျွမ်းကျင်သူများလိုပါလိမ့်မည်။ ခေတ်မီနည်းပညာအကူအညီများရှိနေသည့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များသည် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး၏ အထူးကိစ္စရပ်များကိုလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ကူညီပေးနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် တရုတ်၏ Uyghur Forced Labor Prevention Act က ကုန်ပစ္စည်းများတင်သွင်းခြင်းကို အားပေးသည့် ကိစ္စရပ်များကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားသည်။ သို့သော်လည်း ထိုကိစ္စရပ်များတွင် ပါဝင်နေသည့် တရုတ်ကုမ္ပဏီများကို တရုတ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများ၊ ဒေသဆိုင်ရာအသုံးအနှုန်းကျွမ်းကျင်သူများ၊ ကုမ္ပဏီများ၏အချက်အလက်များကို သိရှိသူများက ဖော်ထုတ်ပေးနိုင်ပေသည်။

ဒါတင်လုံလောက်ပြီလား

အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး အသိုင်းအဝန်း၏ တရုတ်နှင့်ပတ်သက်သည့် စိန်ခေါ်မှုများမှာ အလွန်ကြီးမားပါသည်။ သို့ပေမယ့် ရှေ့တွင် အတုယူစရာ အတွေ့အကြုံများရှိနေပါသည်။ စစ်အေးကာလအတွင်းက အမေရိကန်အနေဖြင့် အလွန်လျှို့ဝှက်သည့်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ထိန်းချုပ်ထားသော ကြီးမားသည့် ပြိုင်ဘက်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါသည်။ ဆိုဗီယက်နှင့် ယနေ့ တရုတ်နိုင်ငံအကြားတွင် ကွာခြားမှုပေါင်းများစွာရှိနေသည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ ဝါရှင်တန်ရင်ဆိုင်နေရသည့် အဓိကစိန်ခေါ်မှုမှာ ကမ္ဘာ့အနှံ့မှ ထောက်လှမ်းရေးသတင်းအချက်အလက်များရယူနိုင်ရန် ကျယ်ပြန့်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအစီအစဉ်တစ်ခုလိုအပ်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်နှင့် တရုတ် နှစ်ဖက်စလုံးကလည်း သူတို့၏ ထောက်လှမ်းရေးများဖြန့်ကျက်နိုင်ရန်နှင့် အားနည်းချက်များကို ကုစားရန် ပြင်းထန်စွာကြိုးစားနေကြပါသည်။

၂၀ ရာစုထဲတွင် အမေရိကန်အနေဖြင့် သူ၏ပြိုင်ဘက်ကို နားလည် ခန့်မှန်းနိုင်ပါသည်။ ဆိုဗီယက်၏ သတင်းအချက်အလက်များရရှိနိုင်ရန် ဂြိုလ်တုနည်းပညာကို အသုံးချနိုင်ခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် မြောက်မြားစွာသော Open-source Data များကို ကိုင်တွယ်နိုင်ရန် AI ကို အသုံးချနိုင်သည်။ ၂၀ ရာစုက အမေရိကန်အနေဖြင့် ဆိုဗီယက်၏ သံကွန်ချာနောက်ကွယ်မှ၊ ပတ်ဝန်းကျင်နေရာများမှ ၎င်း၏ ထောက်လှမ်းရေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များကို တရားဝင်နည်းလမ်းများဖြင့် နေရာချထားခြင်း၊ စုဆောင်းခြင်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။ ယခုလည်း တရုတ်နှင့် ရင်ဆိုင်ရာတွင် ထိုနည်းလမ်းကို ပြန်လည်ကျင့်သုံးရန် လိုအပ်ပါသည်။

ဒီအကြံပြုချက်များအားလုံးဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဆိုလျှင် ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် တရုတ်ကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါလိမ့်မည်။ အမှန်တကယ်တော့ ဒီလိုစမ်းသစ်မှုများ၏ အကျိုးရလာဒ်က အထင်အရှားရှိနေပါသည်။ Open-source Researchers များအနေဖြင့် CCP ၏လျှို့ဝှက်စစ်ဆင်ရေများနှင့် ပြင်ပတွင်ခြေရှုပ်မှုများစသည့် တရုတ်၏ အရေးကြီး သတင်းအချက်အလက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး ၎င်းတို့၏ အမြင်များကို ထုတ်ဖော် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ သူတို့က အမေရိကန်အတွက် တရုတ်၏ဆောင်ရွက်နေမှုကို နားလည်ရန်နှင့် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနီးရှိ တရုတ်၏စစ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို ရယူပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး ကွန်ရက်အနေဖြင့် Open-source Information များကို ပိုမိုစုဆောင်းနိုင်ပြီး နည်းပညာမြင့် AI အထောက်အကူကိုသာရရှိမည်ဆိုပါက ၎င်းကျွမ်းကျင်သူများအနေဖြင့် ယခုထက်ပို၍ သင်ယူခြင်း၊ မျှဝေခြင်းများကို ဆောင်ရွက်နိုင်လာပါလိမ့်မည်။ အကယ်၍ တရုတ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များကို စုဆောင်းနိုင်ပြီး ဘေကျင်း၏ လှုပ်ရှားမှုများကိုမည်ဆိုပါက တရုတ်ဘက်မှ ပညာရှင်များ၏ လှုပ်ရှားမှုနှင့် အရင်းအမြစ်များကိုလည်း အာရုံစိုက်ကြည့်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဘေကျင်း၏ အဆုံးအဖြတ်ချမှတ်သည့် ထိပ်ပိုင်းအလွှာမှာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုမရှိသော်လည်း အမေရိကန်အနေဖြင့် အထက်ပါနည်းလမ်းများကို အသုံးပြု၍ တရုတ်၏အပြုအမူများကို နားလည်နိုင်ရန်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါလိမ့်မည်။

(ရေးသားသူ Peter Mattis သည် Special Competitive Studies Project တွင် ထောက်လှမ်းရေးညွှန်ကြားရေးမှူး ဖြစ်သည်)

Myanmar Aspect
12050523

တရုတ်နိုင်ငံအား ထောက်လှမ်းနိုင်ရန် နည်းလမ်းရှာဖွေခြင်းနှင့် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်ကို ကုစားရန်နည်းလမ်းများ (အပိုင်း-၁)

 

လွန်ခဲ့သည့်လအနည်းငယ်ကစ၍ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်၏ အားပြိုင်မှု မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဘိုင်ဒန်အစိုးရအနေဖြင့် ၎င်း၏မိတ်ဘက်နိုင်ငံများအား ဘေကျင်း၏ရည်မှန်းချက်များကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းချပြနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဘလင်ကန်က ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို သိသိသာသာအပြောင်းအလဲဖြစ်သွားစေနိုင်မည့် လက်နက်အကူအညီများကို တရုတ်နိုင်ငံက ရုရှားနိုင်ငံကို ကူညီလာ နိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု သတိပေးခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ယခုအချိန်ထိ တရုတ်၏အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး တိကျရေရာသည့် သက်သေအထောက်အထားများကို ချပြနိုင်ခြင်းမရှိသေးပါ။ ထိုနည်းတူစွာပင် ဖေဖော်ဝါရီလနှောင်းပိုင်းကလည်း CIA ညွှန်ကြားရေးမှုချုပ် William Burns က ဘေကျင်းအနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်အား ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ပြင်ဆင်လိမ့်မည်ဟု ဆိုခဲ့ပါသေးသည်။ သို့သော်လည်း ဝါရှင်တန်ရှိ ကျွမ်းကျင်သူများအကြား၌ပင် ထိုအယူအဆနှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိနေပါသည်။

ထိုကဲ့သို့ အချက်အလက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး မသေမချာမရေရာ ဖြစ်နေရခြင်းတွေက အကြောင်းရှိပါသည်။ CIA အပါအဝင် အခြားသော ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များအားလုံးက တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရည်မှန်းချက်များ၊ အစီအစဉ်များ၊ စွမ်းရည်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး သိရှိရန် အားစိုက်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးများမှာ တရုတ်၏ တကယ့်ရည်မှန်းချက်ကို သိရှိနားလည်ရန် ခန့်မှန်းနိုင်ရန်အတွက် အခက်အခဲများရှိနေပါသည်။ အမေရိကန်ထိုးဖောက်ထားနိုင်သည့် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် မတူညီသည့်အချက်က တရုတ်အနေဖြင့် ၎င်း၏ နယ်စပ်တစ်လျောက်တွင်ရှိသော အမေရိကန်၏ ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်များကို ချိုးဖျက်ထားနိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်အလွန်တွင် CIA ကွန်ရက် တရုတ်သတင်းပေးများ အဖမ်းဆီးခံ၊ ရှင်းလင်းခံခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီအနေဖြင့် အပေါ်ပိုင်းတွင် ပို၍ကျစ်လျစ်ခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်ထားသောကြောင့် အရေးကြီးအချက်အလက်များ ကျိုးပေါက်ရန် ရာခိုင်နှုန်းအလွန်နည်းပါသည်။ ထို့ပြင် တရုတ်၏ နိုင်ငံတကာခြေလှမ်းများမှာလည်း အလွန် များပြားပြီး ပြန့်ကျဲတည်ရှိနေခြင်းကြောင့် ၎င်း၏အစီအစဉ်များ၊ ဆောင်ရွက်ချက်များအားလုံးကို ထိန်းချုပ်တားဆီးနိုင်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။

အဓိကအချက်မှာ ဝါရှင်တန်၏ လက်ရှိထောက်လှမ်းရေးကဏ္ဍကို ချည်းကပ်ပုံနည်းလမ်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြဿနာရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်၏ ထောက်လှမ်းရေးစနစ်မှာ အစိုးရကစီမံခန့်ခွဲပြီး လူသားနှင့် ဆက်သွယ်ရေးအချက်အလက်များကိုအခြေခံသည့် အစဉ်အလာပုံစံ သတင်းအချက်အလက်စုဆောင်းမှု ပေါ်တွင်သာအခြေတည်နေသေးသည်။ ထိုအစဉ်အလာပုံစံက တရုတ်၏ရည်ရွယ်ချက်များကို သိရှိရန် လက်ငင်းလိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီခြင်းမရှိပါ။ ထိုအစဉ်အလာပုံစံကို အခြေပြု၍ အရင်းအမြစ်များစုဆောင်းခြင်းကလည်း ဘေကျင်း၏ အပြုအမူများကို ခန့်မှန်းရန် နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်ပါ။

အမေရိကန်အနေဖြင့် ထိုလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန်အတွက် သတင်းအချက်အလက်စုဆောင်းမှုနှင့် အထောက်အကူပစ္စည်းအသုံးပြုမှုကို ချဉ်းကပ်ပုံကို ပိုမို တီထွင်ဆန်းသစ် နိုင်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဘေကျင်း၏ တွေးခေါ်ယူဆချက်များကို ဘာသာပြန်နိုင်စွမ်းရှိရန် လျှို့ဝှက်ချက်မဟုတ်သည့် သတင်းအချက်အလက်အခြေပြု ထောက်လှမ်းရေး (Open-source Intelligence) ကို အလေးပေးရန်လိုအပ်ပြီး Open-source Analysis အတွက် ဗဟိုဌာနချုပ်တစ်ခု တည်ထောင်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ ထိုထောက်လှမ်းရေးနည်းလမ်းဖြင့် ရရှိသည့် သတင်းအချက်အလက်များကို စိစစ်သုံးသပ်ရန် စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်သော ဒစ်ဂျစ်တယ်အခြေပြု နည်းပညာများ ကိရိယာများဖြင့် ပံ့ပိုးပေးရပါမည်။ ထိုဆောင်ရွက်ချက်များကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် တပ်ဖွဲ့အတွင်းတာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်မည့် တရုတ်အရေးကျွမ်းကျင်သူများ ပညာရှင်များကို စုဆောင်းသင့်ပါသည်။

ဒီအချက်အလက်တွေကို ဖြည်းဆည်းရုံမျှဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြီးပြည့်စုံသည့် သတင်းအချက်အလက်ရရှိမည်ဟု မဆိုနိုင်သော်လည်း တရုတ်နှင့်ပတ်သက်သည့်သတင်းအချက်အလက်များအပေါ်တွင် ပိုမိုလွှမ်းခြုံနိုင်ပြီး အချိန်နှင့်တပြေးညီ သုံးသပ်ဖော်ထုတ်နိုင်ပါလိမ့်မည်။ ဒီအချက်အလက်တွေက ဘယ်လောက်တိကျမှုရှိသလဲ ဆိုသည်ကို အကဲဖြတ်ရန်အတွက်လည်း ဝါရှင်တန်၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို တိုးတက်လာစေပါလိမ့်မည်။ အနည်းဆုံးတော့ တရုတ်၏ခြေလှမ်းများကို ဆန်းစစ်နိုင်ပြီး အမေရိကန်၏ လမ်းလွှဲလိုက်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မည်။

ကိုင်တွယ်ရန်ခက်ခဲခြင်း

တရုတ်နိုင်ငံသည် ကြီးမား ရှုပ်ထွေးပြီး ခက်ခဲသည့် ထောက်လှမ်းရေးပစ်မှတ်တစ်ခု ဖြစ်သည်ကို အငြင်းပွားနေစရာမရှိပါ။ မည်သည့် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းမဆို လူပေါင်း ၁.၄ ဘီလီယံလောက်ကို အုပ်ချုပ်နေသည့် တင်းကျပ်သောအာဏာရှင်စနစ်တစ်ခုကို နားလည်အကဲဖြတ်နိုင်ရန် ခက်ခဲမည်သာဖြစ်ပါသည်။ ဤမျှကြီးမားသည့် လူဦးရေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံကို ဒေသကြီးအဆင့်အစိုးရ ၃၁ ခု၊ ပြည်နယ်အဆင့်မြို့တော် ၂၉၉ ခု နှင့် စီရင်စုပေါင်း ၁,၃၀၀ ကျော်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းပြီး သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဝန်ထမ်းများခန့်အပ်ထားပါသည်။ CCP အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဓိကကျသော တက္ကသိုလ်များ၊ ကုမ္ပဏီများနှင့် သုတေသနစင်တာများတွင် ၎င်း၏ ဌာနခွဲများဖြန့်ခွဲထားပါသည်။ CCP တွင် သူ့ချည်းသက်သက် ပါတီဝင် ၉၇ မီလီယံရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် မည်သို့ပင် ဗဟိုဦးစီးဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်နေပါစေ၊ ထိုသို့ ပြန့်ကျဲနေသည့် အစိုးရဖွဲ့စည်းပုံကိုလည်ပတ်ရန် တရုတ်၏ မူဝါဒနှင့် ညွှန်ကြားချက်များကိုအခြေတည်၍ ဆက်သွယ်ညွှန်ကြားရသည်သာဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ကြသည့်နည်းလမ်းများက စိစစ်သုံးသပ်သူများအနေဖြင့် လွတ်လပ်စွာသတင်းစုဆောင်းနိုင်သည့် နေရာများဖြစ်ပါသည်။

ဥပမာအနေဖြင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ၅ နှစ်စီမံကိန်းအကြောင်းကို ကြည့်ကြပါစို့။ ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရှည်လျားကျယ်ပြန့်သည့် အစီအစဉ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လေ့လာဆန်းစစ်သူများအနေဖြင့် နားလည်ရည်ခက်ခဲပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိုအစီအစဉ်ကိုလိုက်ပါ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် တရုတ်ဒေသဆိုင်ရာအစိုးရများက ၎င်းတို့၏ အသေးစိတ်အစီအမံများကို ဖော်ဆောင်ရပါသည်။ ထိုအစီအစဉ်များတွင် တရုတ်၏မူဝါဒရည်မှန်းချက်အပေါ်တွင် နားလည်ချက်အပြည့်အစုံနှင့် မည်သူက မည်သည့်ကိစ္စအတွက် တာဝန်ရှိသည်ဆိုသည့် အချက်များပါ ပါဝင်ပါသည်။ ထိုဒေသဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းဖြင့် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးများအနေဖြင့် တရုတ်အစိုးရကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသည့် ထောက်ပံ့ကြေးများ၊ မိတ်ဖက်တက္ကသိုလ်အသစ်များ ဖော်ဆောင်နေမှု၊ ပါရမီရှင်များစုဆောင်းရေးအစီအစဉ်နှင့် အခြားသော တီထွင်စမ်းသစ်မှုများကို မြှင့်တင်မည့် တရုတ်အစိုးရ၏နည်းပညာနှင့် အထောက်အကူပစ္စည်းဆိုင်ရာ ကိစ္စများကို သိရှိရန် အကူအညီပေးခဲ့ပါသည်။

ဒေသအစိုးရများကိုလေ့လာသင့်သည့် အခြားသော အကြောင်းအရင်းတစ်ခုရှိပါသေးသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဒေသအဆင့်အစိုးရများက အမေရိကန်အတွက် အမျိုးသားလုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုပင် ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် Guangdong ခရိုင် လုံခြုံရေးဌာနမှ CIA အရာရှိ Jerry Chun Shing Lee ကို ၂၀၁၀ ပြည်နှစ်တွင် ဖမ်းမိခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှသာ အမိပြခဲ့ပါသည်။ ထိုဖမ်းဆီးရမိမှုက တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်ကို ချိုးဖျက်ရန် အဓိက သတင်းအရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဂွန်ဒေါင်ဒေသအစိုးရနှင့် CCP က ဩစတြေးလျတရုတ် ဘီလီယံနာ Chau Chak-wing မှတစ်ဆင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံရေးပါတီများကို တရုတ်၏ အာဘော်များကိုထောက်ခံရန်အတွက် ဒေါ်လာ ၂ မီလီယံကျော် ပေးလှူစေခဲ့ပါသည်။ FBI ၏ဖော်ထုတ်ချက်အရ ထိုသူသည် UN အထွေထွေညီလာခံဥက္ကဋ္ဌဟောင်း John Ashe ကို တရုတ်၏မူဝါဒကို ထောက်ခံကူညီပေးရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည် တရုတ်၏ UN အတွက် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူအစီအစဉ်ကို ကူညီပေးသူလည်းဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ထိုအစီအစဉ်၏ ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှုတွင်ပါဝင်သည့် အမေရိကန်နိုင်ငံတစ်ဦး ထောင်ချခံခဲ့ရသည်။

တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံရပ်ခြားမှ အရည်အချင်းရှိပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် အဖိုးတန်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေရန် ကြိုးစားနေပါသည်။ ဒီအချက်က သိသာပါသည်။ တရုတ်၏ ထောင်ချီသော ပညာရှင်နှင့် ကျွမ်းကျင်သူ ရှာဖွေရေးအစီအစဉ်များက တရုတ်နှင့်အမေရိကန် သိပ္ပံပညာရှင်များကို လူသိရှင်ကြား စုဆောင်းနေသည်သာဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်စက်မှုလုပ်ငန်းများ၏ လျှို့ဝှက်ချက်များကို ရရှိရန် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းရည်ရွယ်ပါသည်။ နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် ပညာရှင်စုဆောင်းရေး နေရာပေါင်း ၆၀၀ ကျော်လောက် ဖွင့်လှစ်ထားသည်။ တစ်ချို့အဖွဲ့များက အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်း အခြေချထားပါသည်။ ဒီလို ရှာဖွေ စုဆောင်းရေးအစီအစဉ်တွေက အခြားနိုင်ငံများမှ ကျွမ်းကျင်သူနှင့် နည်းပညာရရှိလိုသော တရုတ်၏ရည်ရွယ်ချက်ကို အထောက်အပံ့ပြုပေးပါသည်။ ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် တရုတ်၏ ထိုကဲ့သို့သော အစီအစဉ်များကို သိရှိသော်လည်း ထိုအဖွဲ့များ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များ အစီအမံများကို သေချာသိရှိသူ နည်းပါးပါသည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်က သူ၏ နည်းပညာများခိုးယူနေကြောင်း အက်ကြောင်းထပ်အောင်ပြောခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်၏ရည်ရွယ်ချက်များကို ထိန်းချုပ်လိုလျင် လူထုအကြားနှင့် စီးပွားရေးအရ စဉ်ဆက်မပြတ် ရရှိနေမည့် များပြားသော သတင်းအချက်အလက်များကို စိစစ်သုံးသပ်ရန်၊ စုဆောင်းရန်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ စုဆောင်းရေး၊ ငှားရမ်းရေး အသိပေးချက်များ၊ ဆုချီးမြှင့်ခြင်းများနှင့် သုတေသနအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့ခြင်းများကို အသေအချာ စုစည်းတည်ဆောက်နိုင်မည်ဆိုပါက အသုံးဝင်သည့် အမြင်များအချက်အလက်များ ရရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ ဒေသဆိုင်ရာ CCP များမှ ထွက်ရှိလာသည့် အလွယ်တကူရရှိနိုင်သော အစီရင်ခံစာများ ထုတ်ပြန်ချက်များသည် တရုတ်၏ခြေလှမ်းများကို နားလည်နိုင်ရန် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လေ့လာလို့ရနေပါသည်။

ယခုအချိန်အထိတော့ အမေရိကန်အနေဖြင့် ဒီလိုအချက်အလက်တွေကို အာရုံစိုက်မှု နည်းပါးပါသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၅ နှစ်ကျော်လောက်က များစွာသော အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များအနေဖြင့် Open-source Offices များတည်ထောင်ခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော်လည်း သူတို့အတွက် ထောက်ပံ့ကြေးအလုံအလောက်မရဘဲ တစ်ရုံးနှင့် တစ်ရုံး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းမရှိကြပါ။ ထို့ကြောင့် သူတို့စုဆောင်းနိုင်သည့် အချက်အလက်များ အမြင်များကလည်း မပြည့်မစုံဖြစ်နေပါသည်။ ဒီလိုအပ်ချက်ကိုဖြည့်ဆည်းရန် အမေရိကန်အနေဖြင့် Open-source Agency ကြီးတစ်ခုကို အခိုင်အမာထူထောင်ပြီး သတင်းအချက်အလက် ရယူခြင်း၊ ဆန်းစစ်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် အဖွဲ့အစည်းများအားလုံးအား ထိုသတင်းအချက်အလက်များ မျှဝေနိုင်သည့် အခွင့်အာဏာကိုပါ ပေးထားသင့်ပါသည်။

လျှို့ဝှက်ချက်မဟုတ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များသည် လူအများသိရှိနိုင်သည့် အချက်အလက်များဖြစ်သည့်အတွက် အစဉ်အလာထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များတွင်ရှိသည့် ကန့်သတ်ချက်များထားနေရန်မလိုပါ။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်၏မိတ်ဘက်များကိုလည်း ထိုသတင်းအချက်အလက်များကို အချိန်နှင့်တပြေးညီ မျှဝေပြီး တရုတ်၏ခြေလှမ်းများကို သတိပေးထားနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဒီလိုသတင်းအချက်အလက်များက အမေရိကန်၏လျှို့ဝှက်လုပ်ငန်းများကို မည်သည့်နေရာတွင် အာရုံစိုက်သင့်သည်ကို ထုတ်ဖော်ရန် ကူညီပေးပါလိမ့်မည်။ ဥပမာအားဖြင့် CCP ၏လွှမ်းမိုးရေးအစီအစဉ်များတွင် လူထုကြားမှ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အစည်းအဝေးများဖြင့် ဆောင်ရွက်နေသည့်အတွင် ၎င်းတို့မှတစ်ဆင့် CCP နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် တာဝန်ရှိသူများနှင့် အုပ်စုများကို ရွေးထုတ်နိုင်ပြီး သူတို့၏ ပစ်မှတ်ကိုလည်း သိရှိနိုင်ပါသည်။ လျှို့ဝှက်လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ထိုအချက်များမှတစ်ဆင့် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်အား ပစ်မှတ်ထားသင့်သည်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ပါသည်။

Myanmar Aspect
12050523

အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် TikTok အသုံးပြုခွင့်ကို ပိတ်ပင်ရန်အားထုတ်နေခြင်းက ဘယ်လိုရေရှည်သက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်သလဲ

 

နိဒါန်း

မကြာသေးမီက TikTok ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Shou Zi Chew ကို အမေရိကန်လွတ်တော်တွင် ကြားနာခြင်းပြုလုပ်ပြီးနောက် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒ ချမှတ်သူများသည် နိုင်ငံလုံခြုံရေးအရ TikTok အား အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အသုံးပြုခွင့် လုံးဝပိတ်ပင်ရန်ဘက်သို့ ယိမ်းလာကြပါသည်။ အကယ်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံကသာ TikTok ကဲ့သို့သော လူမှုကွန်ရက်များကို အသုံးပြုခွင့်ပိတ်ပင်ပါက အင်တာနက် ထိန်းချုပ်မှု အပေါ် ကန့်သတ်သည့် နည်းပေးလမ်းပြဖြစ်လာနိုင်ပြီး အနာဂတ်တွင် ထွက်ပေါ်လာမည့် နည်းပညာအသစ်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုအသစ်များကို အသုံးပြုလိုသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံ အင်တာနက်အသုံးပြုသူများအပေါ်တွင်လည်း ထိခိုက်မှုများရှိလာနိုင်ပါသည်။ အစိုးရအနေဖြင့် အင်တာနက်အသုံးပြုသူများ၏ Privacy ကို ကာကွယ်နိုင်ခြင်းနှင့် ဆန်းသစ် တီထွင်မှုများ(Innovation)ကို အားပေးခြင်းဆိုသည့် ကဏ္ဍနှစ်ခုအကြား ထိန်းညှိဆောင်ရွက် သွားရန် လိုအပ်သောကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒချမှတ်သူများအနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့ ပိတ်ပင်မှုများမပြုလုပ်မီ သေချာစဉ်းစားမှုများပြုလုပ်သင့်ကြောင်း သုံးသပ်ရေးသားထားပါသည်။

ဖော်ပြချက်

TikTok ၏ CEO သည် စင်ကာပူနိုင်ငံသားဖြစ်ပြီး ရုံးချုပ်မှာ စင်ကာပူနိုင်ငံတွင်အခြေစိုက်ထားသော်လည်း တရုတ် ByteDance ကုမ္ပဏီမှ ပိုင်ဆိုင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိုကုမ္ပဏီ၏ အစုရှယ်ယာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများ ဖြစ်သည့် General Atlantic နှင့် Fidelity တို့မှ ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် TikTok သည် တရုတ်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အပြင် အခြားသောနိုင်ငံများနှင့်ပါ ချိတ်ဆက်ထားသော ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒချမှတ်သူအချို့ကမူ TikTok ၏ ByteDance ကုမ္ပဏီသည် တရုတ်နိုင်ငံတွင်ရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဥပဒေကို လိုက်နာ နေရသောကြောင့် အဆိုပါကုမ္ပဏီအနေဖြင့် TikTok အသုံးပြုနေသော အမေရိကန် ပြည်သူများ၏ အရေးကြီးသော အချက်အလက်များကို အလွဲသုံးစားပြုလုပ်နိုင်သည်ဟုဝေဖန်နေကြပါသည်။ သို့သော်လည်း TikTok ၏ အဆိုအရ ၎င်းတို့သည် အမေရိကန် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည့် Oracle နှင့် ပူးပေါင်း၍ TikTok အသုံးပြုသော အမေရိကန် ပြည်သူများ၏ အချက်အလက်များကို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်သာ ထားရှိခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၌ အမေရိကန်အစိုးရက ၎င်းတို့၏ အစိုးရပိုင် ကွန်ပျူတာများ၊ ဖုန်းများ၊ Laptop များနှင့် အခြားဆက်စပ်ပစ္စည်းများတွင် TikTok အသုံးပြုမှုပိတ်ပင်ခဲ့ကြပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ပြီး မကြာမီတွင် အခြားသောနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဩစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့အပြင် EU ကလည်း အလားတူပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံအများစု၏ အစိုးရများသည် ၎င်းတို့၏ အစိုးရပိုင်ပစ္စည်းများတွင် လုံခြုံရေးအရ TikTok အသုံးပြုမှု ပိတ်ပင်ခြင်းကို ပြုလုပ်နေကြသော်လည်း တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် လုံးဝပိတ်ပင်ခြင်းကိုမူ မပြုလုပ် ကြပါ။ သို့သော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ပြဿနာ ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှစတင်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် TikTok အသုံးပြုခွင့်ကို ပိတ်ပင် ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရသည် တရုတ်ကုမ္ပဏီများ အများစုပိုင်ဆိုင်သည့် ဆော့ဖ်ဝဲလ် ၃၀၀ ခုကိုလည်း ပိတ်ပင်မှုပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

သုတေသီအချို့ကမူ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ တရုတ်ကုမ္ပဏီအများစု ပိုင်ဆိုင်သည့် ဆော့ဖ်ဝဲလ်များအပေါ် ပိတ်ပင်မှုများပြုလုပ်ခြင်းသည် လုံခြုံရေးအရ ပိတ်ပင်ခြင်းထက် နှစ်နိုင်ငံအကြားတွင် ဖြစ်ပွားနေသောပဋိပက္ခကို တုံ့ပြန်လိုသည့် နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေး သဘောများလွန်ကဲနေသည်ဟု ဝေဖန်ကြပါသည်။ အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် အီရန် နိုင်ငံတို့ကလည်း TikTok သည် ၎င်းတို့၏ အစ္စလာမ်ဥပဒေနှင့် မကိုက်ညီဟုဆိုကာ ၎င်းတို့နိုင်ငံတွင် အသုံးပြုခွင့် ပိတ်ပင်ထားသည့်အပြင် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံကလည်း TikTok သည် ဆူပူမှုများကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်သည်ဟုဆိုကာ ပိတ်ပင်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ်၊ အီဂျစ်၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ တူကီယဲ၊ တာ့ခ်မင်နစ္စတန်နိုင်ငံတို့ကလည်း Facebook နှင့် Twitter တို့သည် အနောက် အုပ်စုများ၏ ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများနှင့်အခြားသောအရာများကို လှုံ့ဆော်ပေးနေသည့်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ဝါဒဖြန့်ပေးနေသည့်အရာဟုဆိုကာ နိုင်ငံအတွင်း Facebook နှင့် Twitter အသုံးပြုခွင့်ကို ပိတ်ပင်ထားကြပါသည်။

အကယ်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံကသာ နိုင်ငံတွင်း TikTok အသုံးပြုခွင့်ကို ပိတ်ပင် (အထူးသဖြင့် လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်အား ပိတ်ပင်ခြင်း) လာပါက အခြားသော ဗဟို ချုပ်ကိုင်မှု အားကောင်းသည့် အစိုးရများကလည်း ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းကို အကြောင်းပြချက် တစ်ခုအနေဖြင့်အသုံးချပြီး ၎င်းတို့နိုင်ငံများအလိုက် အလားတူပိတ်ပင်မှုများ ပိုမို ပြုလုပ်လာနိုင်ဖွယ်ရှိပါသည်။ အလားတူပင် အခြားသောနိုင်ငံများကလည်း အမေရိကန် နိုင်ငံ၏ ဆော့ဖ်ဝဲလ်များသည် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်သည်ဟုဆိုကာ ပိတ်ပင်မှုများပြန်လည်ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏လုံခြုံရေးကို ဗန်းပြ၍ အခြားသော နိုင်ငံများမှ ထုတ်လုပ်သည့် ပိုမိုဆန်းသစ်သော နည်းပညာနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကို ပိတ်ပင်ခြင်းသည် အမေရိကန်ပြည်သူများ၏ ခံစားခွင့်နှင့် အသုံးပြုခွင့်တို့အပေါ် များစွာ ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒချမှတ်သူများအနေဖြင့် TikTok အသုံးပြုခွင့်အား လုံးဝပိတ်ပင်သည့်မူဝါဒချမှတ်ပါက ရေရှည်အတွက် သေချာစဉ်းစား ချင့်ချိန်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုရေးသားထားပါသည်။

သုံးသပ်ချက်

သတင်းအချက်အလက်စစ်ပွဲ(Information Warfare)ခေတ်တွင် သတင်းအချက်အလက်သည် အလွန်အရေးပါသောကြောင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကောင်းသည့် အစိုးရများသာမက ဒီမိုကရေစီဆိုသည့် အစိုးရများသည်လည်း ၎င်းတို့၏ သတင်းအချက်အလက် ထိန်းချုပ်မှုကဏ္ဍကို အားကောင်းအောင် စဉ်ဆက်မပြတ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြပါသည်။ လက်ရှိ အချိန်၌ အမေရိကန်နိုင်ငံကဲ့သို့သော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးတွင်လည်း ၎င်းတို့အလေးထားသည့် လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်(Freedom of Expression)ကို မျက်ကွယ်ပြု၍ နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေး အတွက် သတင်းအချက်အလက်ထိန်းချုပ်ရေးကို ပိုမိုဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးစားလာကြရသည်သာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းတည်ငြိမ်ရေးကိုသာ ဦးစားပေးနေရသည့် နိုင်ငံငယ်များအပေါ်တွင်မူ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်စသည့် ခေါင်းစဉ်များဖြင့် ဖိအားပေးခြင်းများ ဆောင်ရွက်နေခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို နားလည်နိုင်ရန်မှာ ၎င်းတို့၏ လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ချက်များကို နားလည်သဘောပေါက်ထားရန် လိုအပ်ကြောင်း သုံးသပ် ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

11050423

အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သော Track 1.5 တွေ့ဆုံပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိသားသင့်သလဲ

နိဒါန်း
ဆောင်းပါးတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက မြန်မာ၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် အာဆီယံအနေဖြင့် Track 1.5 Diplomacy ကို နည်းလမ်းတစ်ခုအနေဖြင့် ပေါင်းစပ်အသုံးပြုသင့်ကြောင်း၊ ယခု အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်ကျင်းပသည့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများတွင် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများလျှော့ချရန်နှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွား နေသည့်နိုင်ငံများသို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ ထောက်ပံ့မှု အရှိန်မြှင့်တင်ရန်ဆိုသည့် အလွတ်သဘော သဘောတူညီချက်များထားရှိခဲ့ကြောင်း စသည့်အချက်များကို ရေးသားထားပါသည်။

ဖော်ပြချက်

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့သည့်အစည်းအဝေးနှင့် အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်ပြီး Track 1.5 Diplomacy အသုံးပြု၍ ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးကို ဧပြီလနောက်ဆုံးသီတင်းပတ်တွင် ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ အစည်းအဝေးသို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှအရာရှိများ၊ သုတေသနအဖွဲ့များ၊ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အစိုးရ ဘက်မှ အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိ ကိုယ်စားလှယ် အရာရှိကြီးများ၊ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် ၅ နိုင်ငံ(ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် အင်ဒိုနီးရှား)အပြင် တရုတ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက် ခဲ့ကြပါသည်။ ယခုတစ်ကြိမ်ကျင်းပခဲ့သည့် အစည်းအဝေးတွင် ဂျပန်နိုင်ငံကို တက်ရောက်ရန် အသိပေးမှုနောက်ကျခဲ့သည့်အတွက် တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ အစည်းအဝေးတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် အာဆီယံဒေသတွင်းနိုင်ငံများအကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ရာတွင် အထောက်အပံ့ ပေးနိုင်ရန်အတွက် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ စေလွှတ်ပေးရန် သဘောတူညီခဲ့ပါသည်။ အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ခဲ့ကြသည့်နိုင်ငံများက အာဆီယံအဖွဲ့အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရေးကို ဖြေရှင်းရာတွင် Track 1.5 Diplomacy ကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုပြီး ဖြေရှင်း သင့်သည်ဟု ထောက်ခံပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆက်လက်၍ အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည့်နိုင်ငံများက အနာဂတ်တွင် ဆက်လက်ကျင်းပမည့် အစည်းအဝေးများ၌ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ သဘောထားအမြင်များ ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်မည်ဟုလည်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့ကြပါသည်။ အာဆီယံသည် မြန်မာနိုင်ငံအရေးဖြေရှင်းရာတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမရှိဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်မှ ဝေဖန်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ လက်ရှိ အချိန်တွင် Track 1.5 စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုသည် Unofficial ဖြစ်နေသေးသည့်တိုင် မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် ဒေသတွင်းအရေးကိစ္စများ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုအတွက် ခိုင်မာသည့်အဓိက အခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်နေပြီး၊ Track 1.5 အသုံးပြု၍ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ အထမမြောက်ခဲ့လျှင် ပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည့် အကျိုးဆက်များကို အနည်းဆုံးဖြစ်စေရန်နှင့် ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက် အစည်းအဝေးကို အရာရှိငယ်များနှင့် အလယ်အလတ်အဆင့် ကိုယ်စားပြုသူများဖြင့်သာ ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ အစည်းအဝေးတွင် ပါဝင်သော ကိုယ်စားလှယ်များအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအစိုးရများထံ ပြန်လည်အစီရင်ခံရမည် ဖြစ်ကြောင်းနှင့် နောက်တစ်ကြိမ် လာအိုနိုင်ငံတွင် ကျင်းပမည့် Track 1.5 တွေ့ဆုံပွဲ အတွက် ပြင်ဆင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူမည့် လာအိုနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒနှင့်အလွန်နီးစပ်သည်ဟု အထင်ခံ နေရပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသံတမန်ရေးရာကိစ္စရပ်များတွင် ပိုမိုပါဝင် လာနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ဘန်ကီမွန်း၏ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ် အပါအဝင် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဆွေးနွေးမှုများသည် မြန်မာစစ်အစိုးရ နှင့် နိုင်ငံတကာထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ခပ်စိပ်စိပ် ဖြစ်လာသည်ကို ပြသနေပါသည်။ ဘန်ကီးမွန်းအပြင် ထိုင်းနိုင်ငံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကလည်း မြန်မာအစိုးရခေါင်းဆောင်နှင့် တွေ့ဆုံ ခဲ့ကြပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဆွေးနွေးမှုနှင့် သဘောတူညီချက်များက လာမည့် မေလ ၆ ရက်နေ့မှ ၁၁ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပမည့် အာဆီယံထိပ်သီး အစည်းအဝေးအပါအဝင် အာဆီယံ၏ သံတမန်ရေးဦးဆောင်မှုကဏ္ဍမှာ မေးခွန်းထုတ် ဖွယ်ရာဖြစ်လာပြီး အာဆီယံအပေါ် ယုံကြည်ကိုးစားမှု ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု ဝေဖန်မှုများ ရှိလာနေပါသည်။ Track 1.5 ကို ပုံဖော်သည့်နေရာတွင် အဓိကဦးဆောင်မှုပြုပေးခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံကိုလည်း စင်ကာပူနိုင်ငံကဲ့သို့သော အခြားအာဆီယံနိုင်ငံများက ဝေဖန်မှုများ ရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဘန်ကီမွန်း၏ ခရီးစဉ်တွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတစွာ ကျင်းပနိုင်မည့် အခြေအနေရောက်မှသာ ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်သင့်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ လက်ရှိအခြေအနေတွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပလျှင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုများသာ တိုးပွားမည်ဖြစ်သည်ဟုဆိုပါသည်။ ထိုရွေးကောက်ပွဲရလဒ်သည်လည်း မြန်မာ ပြည်သူများနှင့် အာဆီယံအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ​၏ အသိအမှတ်ပြုခံရမည်မဟုတ်ဟု အကြံပြုခဲ့ပါသည်။ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းအားလုံး အင်အားသုံးဖြေရှင်းမှုများ လျှော့ချရန်နှင့် အပြုသဘောဆောင်သည့် တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ရန် အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

သုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် ရေးသားထားချက်များအရ ယခုမြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်ပြီး အိမ်နီးချင်းမိတ်ဆွေနိုင်ငံများတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် Track 1.5 တွေ့ဆုံပွဲများသည် အလွန် ထိရောက်မှုရှိနေပြီး အနောက်အုပ်စုနှင့် နီးစပ်သည့် အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် NUG အဖွဲ့ဘက်မှ မကျေနပ်သည့် အမြင်များကို ထင်ဟပ်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိ ရပါသည်။ ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံအရေးဖြေရှင်းဆောင်ရွက်မှုကို အာဆီယံအဖွဲ့အား ဗဟိုပြုနေရာမှ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများကို ဗဟိုပြုခြင်းသို့ ပြောင်းလဲလာခြင်းသည် လက်တွေ့ကျပြီး ထိရောက်မှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ မတည်ငြိမ်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေပါက တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှု ခံစားရမည့် နိုင်ငံများမှာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်ခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့၏ Track 1.5 တွေ့ဆုံပွဲများကို ဦးဆောင်သည့် အကြောင်းပြချက်နှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုမှာလည်းခိုင်လုံသည့် အကြောင်းပြချက်များဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ယခုအချိန်၌ NUG အဖွဲ့နှင့် အနောက်အုပ်စုဘက်မှတင်ပြနေသည့် နည်းလမ်းမှာ လာအိုနိုင်ငံသို့ အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ မပြောင်းလဲသေးခင်တွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် အာဆီယံ၏မူဝါဒကို ပြောင်းလဲ၍ မရစေရန်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ပြောင်းသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကို မပြောင်းလဲဘဲ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ကိုယ်စားလှယ်ရုံးမှသာ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ခြင်းနည်းလမ်းများကို စဉ်းစားနေကြကြောင်း သုံးသပ်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

10050223

BRICS အဖွဲ့၏ ဒေါ်လာအစားထိုးငွေကြေး အစီအစဉ်နှင့် ဒေါ်လာလွှမ်းမိုးမှုကို ကိုင်လှုပ်လာနိုင်ခြင်း

 

ယခုကာလတွင် ဒေါ်လာသုံးစွဲမှုလျော့ချရေးအကြောင်း အပြောများကြပါသည်။ ယခင်လ (မတ်လ) က ရုရှားအောက်လွှတ်တော် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Alexander Babakov က ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် ငွေကြေးအသစ်တစ်ခုထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းနေကြောင်း နယူးဒေလီသို့ ရောက်ရှိစဉ်ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းငွေကြေးကို BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ (ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ တောင်အာဖရိက) အကြား ကုန်သွယ်ရေးတွင် အသုံးပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဘရာဇီးသမ္မတ Luiz Inacio Lula da Silva ကလည်း တရုတ်နိုင်ငံသို့ရောက်ရှိစဉ်တွင် ကလည်း ၎င်းအနေဖြင့် “နိုင်ငံတွေအချင်းချင်းကုန်သွယ်ကြတဲ့နေရာမှာ အားလုံးက ဒေါ်လာကိုမဖြစ်မနေ သုံးဖို့လိုလို့လား” ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

BRICS မှထွက်ပေါ်လာနိုင်သည့် ငွေကြေးသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုကိုသာမက G7 အဖွဲ့ကိုလည်း ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်သည်။ နိုင်ငံတကာအစိုးရများအနေဖြင့် ဒေါ်လာအပေါ်မှီခိုနေရမှုမှ လွတ်မြောက်လိုကြခြင်းမှာ အသစ်အဆန်းတော့မဟုတ်ပါ။ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်လွန်ကာလများကတည်းက နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များတွင် ဒေါ်လာကိုဖြိုချလိုသည့် ဆန္ဒများရှိခဲ့ကြပါသည်။ သို့ပေမယ့် ရလာဒ်ထွက်အောင် မစွမ်းနိုင်ခဲ့ကြပါ။ ယခုအချိန်တွင်လည်း ဒေါ်လာကို နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှု၏ ၈၄.၃ ရာခိုင်နှုန်း သုံးစွဲနေကြဆဲဖြစ်သည်။ တရုတ်ယွမ်ကို သုံးစွဲမှု ၄.၅ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိသေးသည်။ ယခုလည်း ရုရှားနိုင်ငံက ဒေါ်လာဆန့်ကျင်ရေးအယူအဆများကို ထုတ်ဖော်ပေးနေသည်။ သို့သော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံ၏အယူအဆကို အခြားသော BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ လက်ခံကြသည်ကိစ္စကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ချို့ကတော့ BRICS မှ ထုတ်လုပ်သည့် ငွေကြေးမှာ အောင်မြင်ရန်အလားအလာရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ကနဦးအနေဖြင့် BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ဒေါ်လာဖြင့်စုဆောင်းထားသည့် နိုင်ငံခြားအရံငွေကို အမှန်တယ်လျော့ချနိုင်ကြမည်လားဆိုသည့် ကိစ္စက မရှင်းလေးပါ။ ယခင်က တင်ပြခဲ့သည့် ဒီဂျစ်တယ်ယွမ် အစီအစဉ်ထက်တော့ ယခု BRICS ငွေကြေးဆိုသည်က ဒေါ်လာကို ကိုင်လှုပ်နိုင်မည့်၊ ဖြုတ်ချနိုင်မည့် အလားအလာရှိနေသည်ကတော့ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။

ရုရှားနှင့်တရုတ် နှစ်နိုင်ငံချင်း သဘောတူ၍ ယွမ်ငွေကြေးဖြင့် ကုန်သွယ်နေသည် ဆိုပါစို့။ ရုရှားအနေဖြင့် ၎င်း၏ သွင်းကုန်အားလုံးကို တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်းကို မှီခိုနေနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့် ရုရှားအနေဖြင့် အခြားသော ဒေါ်လာနှင့်ဝယ်ယူရမည့် (သို့) ဒေါ်လာကို အသုံးပြုဆဲရှိသေးသည့် နိုင်ငံများက ကုန်ပစ္စည်းဝယ်ယူတင်သွင်းမှုများကိုဆောင်ရွက်ရန် ဒေါ်လာကို ပစ်ပယ်၍မရနိုင်သေးပါ။

သို့သော်လည်း တရုတ်နှင့် ရုရှား နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ယွမ်နေရာတွင် BRICS မှသတ်မှတ်မည့် ငွေကြေးကိုသာ အစားထိုးသုံးစွဲကြမည်ဆိုပါက ရုရှားအနေဖြင့် ဒေါ်လာလိုအပ်ချက်မရှိတော့ပါ။ BRICS အဖွဲ့ဝင်အချင်းချင်းနှင့် အခြားသော နိုင်ငံများအကြားတွင် BRICS ငွေကြေးဖြင့်ကုန်သွယ်နိုင်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဒီလိုအမှန်တကယ်ဖြစ်လာမည်လားဟုမေးလျှင် YES ဟုသာ ဖြေရပါလိမ့်မည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် BRICS နိုင်ငံများ၏ ကုန်သွယ်ရေးပိုငွေ ၃၈၇ ဘီလီယံဒေါ်လာရှိခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံက အများဆုံးဖြစ်ပါသည်။ ယခင်ကနှင့် မတူသည်မှာ BRICS နိုင်ငံများအနေဖြင့် အခြားငွေကြေးအသုံးပြုသော နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုလျော့ချနိုင်ရန်အတွက် ၎င်းတို့နိုင်ငံအချင်းချင်းကြား လုံလောက်သည့် ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍတစ်ရပ်တည်ဆောက်ရန် အသင့်အနေအထားရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် BRICS နိုင်ငံများသည် နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်ပြီး ဒေသတစ်ခုအတွင်း တည်ရှိနေသည်မဟုတ်ပါ။ ဒေသအလိုက်တည်ရှိနေကြခြင်းကြောင့် အခြားငွေကြေးသုံးစွဲသည့် နိုင်ငံများထက် ကျယ့်ပြန့်သည့် ကုန်ပစ္စည်းလိုအပ်ချက်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းရှိနေပါသည်။ ထိုပထဝီတည်နေရာ ကွဲပြားနေခြင်းကပင် ဒေသတစ်ခုအတွင်း စုစည်းတည်ရှိနေသည့် ဥရောပ နိုင်ငံများ၏ ငွေကြေးကို သုံးစွဲရန် ရှောင်ရှားနိုင်သည့် အားသာချက်ဖြစ်နေသည်။ EU သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ကုန်သွယ်ရေး၌ ၄၇၆ ဘီလီယမ်ဒေါ်လာ လိုငွေပြနေခဲ့သည်။

ထို့ပြင် BRICS နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့အချင်းချင်း ကုန်သွယ်မှုတွင်လည်း ပိတ်မိနေသည်လည်း မဟုတ်ပေ။ အကြောင်းမှာ BRICS နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့တည်ရှိနေသည့် ဒေသအလိုက် ခိုင်မာသည့် စီးပွားရေးကို တည်ဆောက်ထားနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အခြားဒေသတွင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် BRICS ငွေကြေးဖြင့် ကုန်သွယ်ကြရန် ဆန္ဒရှိလာကြမည်သာဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် BRICS ငွေကြေးကိုသုံးစွဲလာမည်ဆိုပါက အခြား BRICS အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ဘရာဇီးနိုင်ငံက ထိုင်းတင်ပို့သူများထံမှ ပုဇွန်ဝယ်ယူပြီး ဈေးကွက်အာမခံချက် ပိုမို သေချာစေမည်သာဖြစ်သည်။ BRICS ငွေကြေးသုံးစွဲသည့် နိုင်ငံများအချင်းချင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အပြန်အလှန်ပြုလုပ်ပြီး ကုန်သွယ်ရေးကန့်သတ်ချက်များကို ရှောင်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထိုနည်းလမ်းဖြင့် အခြားနိုင်ငံများနှင့်လည်း အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်က တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှုကို ပိတ်ဆို့လိုက်မည်ဆိုပါက ၎င်းအနေဖြင့် တရုတ်၏ကုန်ပစ္စည်းများကို ဗီယက်နမ်ကဲ့သို့ အခြားနိုင်ငံများမှတစ်ဆင့် ပြန်လည်ဝယ်ယူ တင်သွင်း နေရမည်သာဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နှင့် ဥရောပအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံအား စီးပွားရေးအရ အထီးကျန်စေရန် ဆောင်ရွက်နေခြင်းကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံကြုံတွေ့နေရသည့် အခက်အခဲနှင့် စိန်ခေါ်မှုများက အခြား BRICS နိုင်ငံများကို တပ်လှန့်သံပေးနေသည်။ လက်တွေ့တွင် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပ ကုန်ပစ္စည်းများက ရုရှားနိုင်ငံသို့ စီးဝင်နေသည်သာဖြစ်သော်လည်း ရုရှားအနေဖြင့် သာမာန်ထက် ကုန်ကျစရိတ်တော့ မြင့်တက်လာသည်သာဖြစ်ပါသည်။ အကယ်၍ BRICS နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံကြုံတွေ့နေရသည့် အခက်အခဲများကို သင်ခန်းစာယူမည်ဆိုပါက ဒေါ်လာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချရန်အတွက် အမှန်တကယ် ဆန္ဒရှိလာပြီး ၎င်းတို့ရည်ရွယ်ချက်အောင်မြင်ရန် စွန့်စားကြည့်ကြမည်ဖြစ်သည်။

BRICS နိုင်ငံများ၏ ဒေါ်လာအရံငွေကို အစားထိုးရန်အတွက် ၎င်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးနှင့်မပတ်သက်သည့် BRICS ငွေကြေး အသားတင်ပိုင်ဆိုင်ထားမှုကတော့ ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ BRICS နိုင်ငံများက ထိုလိုအပ်ချက်ကို ရအောင် ဖြည့်ဆည်းမည်သာဖြစ်ပါသည်။ BRICS အနေဖြင့် ကုန်သွယ်မှုပိုငွေပြနေသည့်အတွက် အခြားနိုင်ငံများ ၎င်း၏ငွေကြေးကို သုံးစွဲလာရန်အတွက် အများကြီး အားစိုက်စရာမလိုအပ်ပါ။ BRICS အစိုးရများက အပျော့အမာ နည်းလမ်းနှစ်သွယ်ကို အချိုးညီညီသုံးလိုက်လျှင် BRICS ငွေကြေးသုံးစွဲသည့် ရပ်ဝန်းတစ်ခုကဖြစ်ပေါ်လာပြီး ထိုဈေးကွက် တည်ငြိမ်နေရန်အတွက်လည်း ထိန်းကျောင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် BRICS ငွေကြေးက အခြားနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည့် အလားအလာများလည်းရှိနေသည်။ ရွှေကို ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုအနေဖြင့် စုဆောင်းထားရန်ကိစ္စမှာ စွန့်စားမှုယူရခြင်းမရှိသော်လည်း အတိုးမရပေ။ သို့သော်လည်း BRICS အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ငွေကြေးအသစ်ကို ရွှေအပြင် အခြားသော မြေရှားသတ္ထုများဖြင့် အာမခံပေးထားရန် အစီအစဉ်ရှိသည့်အတွက် ပိုင်ဆိုင်မှုများကြောင့် ရရှိလာမည့် အတိုးကလည်း ရွှေတိုးရသကဲ့သို့ ဖြစ်လာပေမည်။ ဒါက သိပ်ကိုထူးခြားသည့်အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့၏ငွေကြေးကိုသုံးစွဲလျှင် ငွေပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ရွှေပိုင်ဆိုင်မှုနှစ်ခုစလုံး ရရှိစေမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို စွဲဆောင်နေပေသည်။

ထိုသို့ ရွှေတိုးပါရနိုင်သည့် အစီအစဉ်က BRICS ငွေကြေးကို သုံးစွဲသည့်နိုင်ငံများကို စွန့်စားမှုကို အတော်လေးလျော့နည်းစေသည်။ BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများတွင် ရှိလာနိုင်သည့် အကြွေးကိစ္စများသည်ပင် ပြဿနာပေးနိုင်သည့် အခြေအနေမရှိတော့ပါ။ BRICS ငွေကြေးဖြင့် အကြွေးပေးထားရသည့် နိုင်ငံအနေဖြင့် အကြွေးကာလကြာရှည်မှုကို လျော့ချနိုင်ခြင်းကြောင့် စွန့်စားမှုနည်းသွားရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် တောင်အမေရိက အစိုးရက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို ယခုလမှစ၍ ငွေ ၃၀ ကို အကြွေးပြန်ဆပ်မည်ဆိုပါစို့။ ငွေကြေး၏ ခိုင်မာမှုနှင့် ရွှေပေါင်ရှိမှုကြောင့် ပြန်ဆပ်သည့်ကာလက နှစ်ပေါက်မည်မဟုတ်ဘဲ ရက်ပိုင်း လပိုင်းအတွင်းပင် အကြေဆပ်နိုင်မည်ကို ယုံကြည်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

သုံးစွဲသူများအနေဖြင့် BRICS ငွေကြေးနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဈေးကွက်တွင် ဈေးမြှင့်တင်မည်ဆိုပါကလည်း အလုပ်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထိုဈေးကွက်ခိုင်မာမှုက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ စွန့်စားမှုယူရခြင်းကို လျော့ပါးသွားစေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် BRICS နိုင်ငံများ၏ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးတစ်ခု ဖန်တီးရန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ ဆန္ဒရှိကြမည်သာဖြစ်ပါသည်။

BRICS ငွေကြေးသုံးစွဲမှုတွင် အခက်အခဲတစ်ချို့တော့ရှိနိုင်ပါသည်။ ပထမဦးစွာ ၎င်းငွေကြေးကို ပြည်တွင်းထက် နိုင်ငံတကာရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများတွင် သုံးစွဲမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ BRICS နိုင်ငံများ၏ ဗဟိုဘဏ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများ ရှုပ်ထွေးလာပါမည်။ တစ်နိုင်ငံထက်ပိုသည့် နိုင်ငံများအတွက် အလုပ်လုပ်ရသည့် ဥရောပ ဗဟိုဘဏ်ကဲ့သို့သော ဘဏ်ကြီးတစ်ခု တည်ဆောက်၍ BRICS ငွေကြေးကို စီမံခန့်ခွဲရပေမည်။ သို့သော်လည်း ဒီအခက်အခဲတွေက ကျော်လွှားလို့ မရသည့် အခက်အခဲတွေတော့ မဟုတ်ပါ။

BRICS နိုင်ငံများအကြား ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးတွင်လည်း အခက်အခဲများရှိနိုင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း BRICS ငွေကြေးက အကျိုးစီးပွားတူညီရာ အုပ်စုအလိုက် ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ကူညီပေးသွားပါလိမ့်မည်။ ဥပမာအားဖြင့် BRICS နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် အချင်းချင်း ကတောက်ကဆဖြစ်သည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကျိုးစီးပွားများရှိကြပါသည်။ သို့သော်လည်း ဒီနှစ်နိုင်ငံက ဒေါ်လာလွှမ်းမိုးမှုလျော့ချလိုသည့်နေရာတွင် အကျိုးစီးပွားတူညီနေကြသည်။ ၎င်းနှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြိုင်ဆိုင်လျက်ပင် တူညီရာအကျိုးစီးပွားများအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။

သို့သော်လည်း BRICS ငွေကြေးအနေဖြင့် ဒေါ်လာကို လုံးဝအစားထိုးနိုင်မည်မဟုတ်ဘဲ ဒေါ်လာသုံးစွဲသည့် နိုင်ငံများ လျော့နည်းသွားရန်သာ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါလိမ့်မည်။ ဒေါ်လာ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ပယ်ဖျက်နိုင်သည်ထားဦး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများက ဒေါ်လာကို ဆက်လက်သုံးစွဲနေဦးမည်သာဖြစ်ပါသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ကမ္ဘာကြီး၏ ငွေကြေးမူဘောင်က ဧကမဏ္ဍိုင် (Unipolar) မှ ဗဟုမဏ္ဍိုင်(Multipolar) ပိုဆန်လာပါလိမ့်မည်။

အမေရိကန်တွေကတော့ ဒေါ်လာ၏ ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ နေရာမှ လျော့ကျလာမည့်အခြေအနေကို စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြပါလိမ့်မည်။ သို့သော်လည်း အထူးစိုးရိမ်စရာတော့မလိုလှချေ။ ဒေါ်လာက ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ ဖြစ်နေခြင်းကပင် အမေရိကန်အတွက် အသွားနှစ်ဖက်ပါသည့်ဓား (သို့မဟုတ်) ကောင်းခြင်း ဆိုးခြင်းများ ဒွန်တွဲနေသည်သာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် ဒေါ်လာကြောင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းများကို လက်နက်တစ်ခုအနေဖြင့် သုံးနိုင်သကဲ့သို့ ဒေါ်လာကြောင့်ပင် အမေရိကန်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ဈေးမြင့်တက်ရပြီး ပြည်ပပို့ကုန်များ လျော့ကျပြီး အလုပ်အကိုင်အတွက် ကုန်ကျစရိတ်များ မြင့်တက်ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒေါ်လာကြောင့် ပြည်တွင်းရေးအတွက် အားနည်းချက်များရှိသကဲ့သို့ ပြည်ပရန်သူများကို ရင်ဆိုင်ရန်အတွက် အားသာချက်ရှိပါသည်။

ဒေါ်လာကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ ပြည်ပပို့ကုန် ယှဉ်ပြိုင်မှုနှင့် အလုပ်အကိုင်များ ဆုံးရှုံးရကြောင်းကို နားလည်သည့် Jared Bernstein လို ပညာရှင်များ အိမ်ဖြူတော်တွင် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖြစ် ဦးဆောင်နေပါသည်။ ဒီလို ကန့်သတ်ချက်များကပင် စီးပွားရေးကျုံ့ဝင်နေသည့် အမေရိကန်အတွက် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်လာရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒေါ်လာ၏ အားသာချက်များထဲက အထူးအားသာချက်ကတော့ အမေရိကန်၏ လုံခြုံရေးအကျိုးစီးပွားကို မြှင့်တင်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ယခု ၂၁ ရာစုတွင်လည်း တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့က အမေရိကန်၏လုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားကို ခြိမ်းခြောက်လာသည်ဟု သတ်မှတ်ထားပါသည်။ ထိုသို့ဆိုလျှင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ရုရှားနိုင်ငံကို ချမှတ်ထားသည့် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် ထိရောက်မှုမရှိဖြစ်လာပါလိမ့်မည်။

အကယ်၍ BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ အရံငွေကြေးကို ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးတစ်ရပ်ဖြင့် အမှန်တကယ်သာ တီထွင်အစားထိုးလာမည်ဆိုပါက သမရိုးကျမဟုတ်သည့် တုံ့ပြန်မှု အမျိုးမျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မည်။ ထောက်ခံသူများထဲတွင် BRICS နိုင်ငံများအပါအဝင် အမေရိကန်လွှတ်တော်မှ ရီပါဘလစ်ကန်များနှင့် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ စီးပွားရေးအကြံပေးများအထိ ပါဝင်လာနိုင်ပါသည်။ လှောင်ပြောင်ကန့်ကွက်သူများက သမ္မတဟောင်း ထရန့်နှင့် အမေရိကန်အမျိုးသားလုံခြုံရေး အဝန်းအဝိုင်းများဖြစ်လာပါလိမ့်မည်။ ဒေါ်လာဘုရင်နန်းကျခြင်းက နေ့ချင်းညချင်း ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဟုတ်သော်လည်း BRICS ၏ ငွေကြေးက ၎င်း၏ဩဇာကို တစ်ဖြည်းဖြည်း တိုက်စားသွားလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

(ဆောင်းပါးရှင် Joseph W. Sullivan သည် ယခု Lindsey Group ၏ စီနီယာအကြံပေးဖြစ်သလို ယခင် ထရန့်အစိုးရလက်ထက်က အိမ်ဖြူတော်စီးပွားရေးအကြံပေးကောင်စီကို အစီရင်ခံရသည် အထူးအကြံပေးတစ်းဦးလည်း ဖြစ်ပါသည်။)

Myanmar Aspect

9050123

Great Power အားပြိုင်မှုတွင် အသာစီးရရန်ကြိုးပမ်းနေသည့် တရုတ်၏ မဟာဗျူဟာမြောက် နည်းပညာကဏ္ဍကြီး (၃) ရပ်

 

    တရုတ်ဟာ နည်းပညာအရာမှာ အမေရိကန်ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ဖို့အတွက် နည်းပညာနယ်ပယ်ကြီးသုံးရပ်ကို မဟာဗျူဟာမြောက် ပြင်ဆင်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာ နယ်ပယ်ကြီး သုံးရပ်ကတော့ အာကာသဆိုင်ရာနည်းပညာနယ်ပယ်၊ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနယ်ပယ် နဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေး နည်းပညာနယ်ပယ်တို့ ဖြစ်ပါသတဲ့၊ ဒီနည်းပညာနယ်ပယ်သုံးခုမှာ တရုတ်က ဘယ်လောက်တောင် ခရီးရောက်နေပြီလဲ။

    တရုတ်ဟာ မကြာသေးမီကပဲ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီး သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဆိုင်ရာဗဟိုကော်မရှင်တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါတယ်။ အာဏာစက်ပြင်းလှတဲ့ ဒီကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်တာကတော့ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနကို ကွန်မြူနစ်ပါတီကနေ တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်ထိန်းချုပ်ဖို့ ပါပဲ။ တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီရဲ့ အားပေးထောက်ခံမှုနဲ့ လုပ်ဆောင်လိုက်တဲ့ ဒီလုပ်ဆောင်ချက်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံမှာ အမေရိကန်နဲ့ ပြိုင်ဆိုင်နေရတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာပြိုင်ပွဲကို နိုင်ငံရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့အစည်းက တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာ အသိအမှတ်ပြုလိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

    ဒီအပြောင်းအလဲကို နိုင်ငံရေးရှုထောင့်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီညီလာခံရဲ့ နှစ်စဉ်အစည်းအဝေးတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးအကြံပေးကွန်ဖရင့် (CPPCC) တို့က ဒီအပြောင်းအလဲကို ဆောင်ကျဉ်းပေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစည်းအဝေးတွေကနေ လိုအပ်တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အတည်ပြုဖို့၊ လိုအပ်တဲ့ ဘဏ္ဍာငွေသုံးစွဲပိုင်ခွင့်တွေပေးဖို့တွေ ခွင့်ပြုပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က ဒီအစည်းအဝေးတွေမှာ ပြောကြားခဲ့တာက တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားမဟာဗျူဟာတွေကို မဟာဗျူဟာစွမ်းဆောင်နိုင်မှုတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံအဆင့်ကိုတက်လှမ်းနိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ဩဝါဒစကားနဲ့ အခုလို အပြောင်းအလဲတွေကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

    တရုတ်နိုင်ငံဟာ ၂၀၄၉ ခုနှစ်ရောက်တဲ့အခါ အထက်မှာ တင်ပြခဲ့တဲ့ မဟာဗျူဟာနည်းပညာကြီးသုံးရပ်မှာ ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်နိုင်ငံအဖြစ် ရည်မှန်းထားတယ်လို့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီက ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတော်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ “တရုတ်နိုင်ငံ၏ ခေတ်သစ်အမျိုးသားကာကွယ်ရေး” စက္ကူဖြူစာတမ်းမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ်ရောက်ရှိရေးအတွက် အဓိကကျတဲ့ နည်းပညာရပ်တွေမှာပြိုင်ဆိုင်နိုင်ရေးကိစ္စကို အလေးပေးဖော်ပြခဲ့တဲ့အပြင် ဒီနည်းပညာရပ်တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အလွန်ကိုအရေးပါတဲ့အခြေခံအဆောက်အအုံများအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

    သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေတုန်းက တရုတ်ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖိန်ကလည်း သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာတိုးတက်မှု (Comprehensive National Power – CNP) က တရုတ်နိုင်ငံကို အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရှိစေဖို့ အရေးကြီးတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်သဘောထားမျိုး ရှိနှင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံအတွင်း ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာ အင်အားကောင်းဖို့ လိုတယ်ဆိုတာအထဲမှာ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာက ရှေ့တန်းက အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ညွှန်းဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အထက်က ဆိုခဲ့တဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် နည်းပညာကြီးတွေတစ်ခုချင်းဆီမှာ တရုတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုတွေကို ကြည့်ကြရအောင်ပါ။

အာကာသနည်းပညာ

    တရုတ်ရဲ့ အာကာသနည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ရင် အစိုးရမဟုတ်တဲ့ ပုဂ္ဂလိက အစီအစဉ်တွေနဲ့တင် လုံလောက်နေပြီလို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသနည်းပညာဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၂၀၃၆ ခုနှစ်မှာ လကမ္ဘာမှာ အမြဲတမ်းအခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်ရေး၊ ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဂစ်ဂါဝပ်ပမာဏ ထုတ်လုပ်နိုင်မယ့် အာကာသအခြေပြု နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်ထုတ်စီမံကိန်း၊ ၂၀၃၃ နဲ့ ၂၀၄၉ ကြားမှာ အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို လူအရောက်စေလွှတ်နိုင်ရေး နဲ့ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ကြယ်ကြွေမှုများလေ့လာရေး (အာကာသအတွင်းလွင့်မျောအပိုင်းအစများ လေ့လာရေး) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

    အာကာသအတွင်း တရုတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂြိုဟ်ပတ်လမ်းနိမ့် နိုင်ငံပိုင်အာကာသစခန်း Tiangong ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ မကြာခင်ကပဲ အဲသည် အာကာသစခန်းမှာ အောက်ဆီဂျင်ကို ရာနှုန်းပြည့် ထုတ်လုပ်သုံးစွဲနိုင်ဖို့ စမ်းသပ်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အာကာသစခန်းမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ရေ ရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်လို့ အာကာသလွန်းပျံယာဉ်အနေနဲ့ တစ်နှစ်ကို ရေပမာဏ ခြောက်တန်လောက်သာ ပေးပို့ဖို လိုအပ်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နည်းပညာတိုးတက်မှုတွေဟာ လကမ္ဘာပေါ်မှာ တရုတ်တို့အနေနဲ့ အရင်းအမြစ်တွေ ဘယ်လိုဖန်တီးပြီး နေနိုင်မလဲဆိုတာအတွက် အများကြီး အထောက်အကူဖြစ်တဲ့အပြင် ၂၀၃၆ ခုနှစ် လကမ္ဘာခရီးစဉ်အပြီးမှာ လပေါ်က ဟီလီယမ်-၃ နဲ့ ရေခဲတွေ ဘယ်လိုတူးဖော်အသုံးပြုနိုင်မလဲဆိုတာအတွက်ပါ အရေးပါလှပါတယ်။

    တရုတ်ရဲ့ အာကာသဆိုင်ရာ နောက်ထပ်နည်းပညာတစ်ခုကို ပြောရမယ်ဆိုရင် ဂြိုဟ်တု ၃၅ လုံးနဲ့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ BeiDou တည်နေရာရှာဖွေရေးစနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စစ်ဘက်သုံး ထောက်လှမ်းရေးဂြိုဟ်တု ၂၅၀ နီးပါး ရဲ့ ကင်းထောက်ရေးနဲ့ ပစ်မှတ်ရှာဖွေညွှန်ပြရေးစွမ်းဆောင်ရည်တွေနဲ့ အာကာသအတွင်းက ဂြိုဟ်တုတွေကို ပစ်ချဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေပါ ပိုင်ဆိုင်ထားပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အာကာသအစီအစဉ်များဆိုင်ရာ စက္ကူဖြူစာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားချက်အရ ‘ကမ္ဘာမြေကာကွယ်ရေး’ က အဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြေကမ္ဘာကာကွယ်ရေးမှာ အာကာသအတွင်း လွင့်မျောပျံသန်းနေတဲ့ ဲ့ ဥက္ကာခဲများ ပျံသန်းနေခြင်းကို ခြေရာခံပြီး လမ်းကြောင်းပြောင်းဖို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ တရုတ်တို့ရဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုမှာဆိုရင် 2019VL5 လို့အမည်ပေးထားတဲ့ အချင်း ၁၀၈ ပေလောက်ကြီးပြီး နေကို ၃၆၅ ရက်မှာ တစ်ကြိမ် ပတ်နေတဲ့ ဥက္ကာခဲကြီးကို အာကာသယာဉ် နှစ်စင်းစေလွှတ်ပြီး တစ်စင်းက ဥက္ကာခဲ့ကြီးကို လေ့လာကာ တစ်စင်းက ဥက္ကာခဲကြီးကို ဝင်တိုက်ပြီး လမ်းကြောင်းပြောင်းဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသယာဉ်က ဥက္ကာခဲကြီးကို ဝင်တိုက်လိုက်တဲ့အခါ ဥက္ကာခဲကြီးရဲ့ လမ်းကြောင်းဟာ တစ်လက်မ ကနေ နှစ်လက်မလောက်အထိ ပြောင်းသွားမှာဖြစ်ပြီး သုံးလအကြာမှာတော့ မိုင်ပေါင်း ၆၂၀ လောက် လမ်းကြောင်းပြောင်းသွားဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာနဲ့ဆို အာကာသထဲက ဂြိုဟ်တုတွေကိုပါ လမ်းကြောင်းပြောင်းသွားအောင် လုပ်နိုင်စွမ်းရှိနေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။

    တရုတ်တို့အနေနဲ့ အာကာသထဲကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းလေ့လာနိုင်ဖို့ Chogquing ဒေသမှာ ရေဒါ ၂၅ လုံးပါတဲ့ China Fuyan လို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ လေ့လာရေးဌာကြီးတစ်ခု တည်ဆောက်ပြီး အကွာအဝေး ကီလိုမီတာ ဆယ်သန်းအကွာက ဥက္ကာခဲတွေကိုပါ လေ့လာဖို့လည်း ပြင်ဆင်နေပါတယ်။

ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ

    တရုတ်နိုင်ငံ သတင်းနည်းပညာနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးအကယ်ဒမီက ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ “ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ” အမည်ပေးထားတဲ့ စက္ကူဖြူစာတမ်းတစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာမှာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးပြု ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာထဲမှာဆိုရင် လူမှုရေးဆိုင်ရာစနစ်တွေ၊ မျက်နာမှတ်မိတဲ့စနစ်တွေ၊ မောင်းသူမဲ့ယာဉ်တွေ၊ ကိုယ်ပိုင်အစီအစဉ်နဲ့ ပျံသန်းနိုင်တဲ့ မောင်းသူမဲ့ယာဉ်ပျံတွေ နဲ့ လေယာဉ်တွေ၊ ရုပ်လုံးကြွပုံနှိပ်နည်းပညာတွေအပြင် အာကာသထဲမှာဆိုရင် ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးနည်းပညာ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုထားပြီး ရန်သူကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းထဲက စနစ်တွေ ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်းမှာ တရုတ်တို့ဟာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနယ်ပယ်က စီမံချက်တွေအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၄.၇ ဘီလျံအသုံးပြုဖို့ ရည်မှန်းထားပြီး အဲသည်ပမာဏဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးအသုံးပြုနေတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပါသတဲ့။ ၂၀၂၆ ခုနှစ်ကို ရောက်ရင်တော့ သုံးစွဲမှုပမာဏကို ၂၆ ဘီလျံအထိ တိုးမြှင့်သွားမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို စစ်ဘက်နည်းပညာတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခါ စစ်မြေပြင်သုံးလက်နက်တွေအတွက် နည်းပညာတွေပိုမိုအစွမ်းထက်လာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထူးထူးခြားခြား ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နည်းပညာနှစ်ရပ်ကတော့ အာကာသနည်းပညာနဲ့ ပင်လယ်ရေအောက်နည်းပညာတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

    မကြာသေးခင်ကပဲ တရုတ်တို့ ကြေညာထားတာက သူတို့ဟာ အာကာသထဲ လွင့်မျောနေတဲ့ အပျက်အစီးအလေအလွင့်တွေနဲ့ မတိုးတိုက်မိအောင် ရှောင်နိုင်တိမ်းနိုင်တဲ့ ဂြိုဟ်တုနည်းပညာကို ရရှိထားပြီဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာကာသအတွင်း ဂြိုဟ်တုလမ်းကြောင်းများစီမံခန့်ခွဲရေးလို့ ဆိုနိုင်တဲ့ space traffic management ဆိုတာ အာကာသကို စီးမိုးကြည့်နိုင်လောက်တဲ့ အမြင်နဲ့ ကြည့်ရတာမျိုးလို့ ဆိုပါတယ်။

    နောက်ထပ်အာကာသဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာအသုံးချမှုတစ်ခုကတော့ အာကာသထဲမှာရှိတဲ့ တရုတ်ပိုင်လွှတ်တင်ထားမှုတွေကို တိုက်ခိုက်လာမှုကနေ ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ စီမံချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အဲသည်စနစ်ဟာ ဂြိုဟ်တုတွေ ကာကွယ်ရေးအပြင် အာကာသထဲမှာပဲ လောင်စာဆီပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးတာ၊ ပြင်ဆင်ပေးတာတွေကို လုပ်နိုင်မှာပါ။

    ၂၀၂၅ ခုနှစ်ကို ရောက်တဲ့အခါ Jilin-1 လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ စီမံချက်ကို လုပ်ဆောင်တဲ့အခါ အမေရိကန်လက်ရှိပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ အာကာသအတွင်းဂြိုဟ်တုများ ဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ကိုပါ အလှည့်အပြောင်းဖြစ်သွားစေလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲသည် စီမံချက်မှာ ဂြိုဟ်တု ၁၃၈ လုံး ပါဝင်ပြီး အလုံး ၇၀ လွှတ်တင်ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က မဟာဗျူဟာအထောက်အကူပြုတပ်ဖွဲ့ (PLASSF) ရဲ့ အကူအညီနဲ့ ဒီဂြိုဟ်တုတွေဟာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာသုံးပြီး မြေပြင်ပေါ်က လှုပ်ရှားနေတဲ့အရာတွေကို တိတိကျကျ ခြေရာခံ ထောက်လှမ်းနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

    ဉာဏ်ရည်တု နည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ် ထူးထူးခြားခြား ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နည်းပညာကတော့ ပင်လယ်ရေအောက်သွားလူမဲ့ရေငုပ်ယာဉ်များမှာ ရန်သူကိုထောက်လှမ်းပြီး အမျိုးအစားခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်တဲ့ နည်းပညာဖြစ်ပါတယ်။ ရေအောက် ပေ ၃၀ အနက်မှာ မောင်းနှင်နေတဲ့ လူမဲ့ရေငုပ်သင်္ဘောများဟာ ပုံစံတူပြုလုပ်ထားတဲ့ ရေငုပ်သင်္ဘောများကို တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့တာကို ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းမှာ ထည့်သွင်းလေ့ကျင့်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာ မြင့်တက်လာတဲ့ တင်းမာမှုများအကြား ဒီနည်းပညာကို မဟာဗျူဟာမြောက် အသုံးချလာနိုင်တာ တော်တော်ကိုအရေးကြီးတဲ့ အချက်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။

    တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ “Made in China 2025” နဲ့ တီထွင်ဆန်းသစ်ရေးမဟာဗျူဟာမှာ ဆိုရင်လည်း ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာက အဓိကဖြစ်လာပါတယ်။ တရုတ်ဟာ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်နေရာကို ရရှိဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်းမြင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာစာတမ်းများ (Peer reviewed papers) တွေကို တရုတ်နိုင်ငံက အများဆုံး ထုတ်ဝေနေပြီး ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ မူပိုင်ခွင့်တွေကို ရယူထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေး နှင့် ကွန်ပြူတာနည်းပညာ

    ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာနဲ့ ပတ်သက်ရင် တရုတ်တို့ဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က လွှတ်တင်ခဲ့တဲ့ Micius အမည်ရှိ ဂြိုဟ်တုကနေ ဖိုတွန်ရောင်ခြည်တန်းကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ပထမဆုံး ထုတ်လွှင့်ပြခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်အဆင့်ရှိတယ်ဆိုတာ ပြသခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ စာတမ်းတစ်စောင်မှာဆိုရင်လည်း Micius ဂြိုဟ်တုကနေ ကွမ်တန်နည်းပညာသုံး စာတိုပေးပို့စနစ်ကို လုံခြုံစွာအသုံးပြုနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး အဲသည်နည်းပညာဟာဆိုရင် တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ ကြားဖြတ်ဖမ်းယူပုံဖျက်မရနိုင်တဲ့ ဆက်သွယ်ရေးစွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်ဖို့ ပိုမိုနီးစပ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာတမ်းကို ရေးသားခဲ့သူကတော့ တရုတ်သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာတက္ကသိုလ် ဒုတိယဥက္ကဌလည်းဖြစ်၊ တရုတ်နိုင်ငံရေးအကြံပေးကွန်ဖရင့် (CPPCC) ရဲ့ အမျိုးသားကော်မတီဝင်လည်းဖြစ်တဲ့ Pan Jianwei ဖြစ်ပါတယ်။

    ဒီစာတမ်းထဲမှာ ကွမ်တမ်နည်းပညာသုံး ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်တစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်တဲ့အဆင့်အထိ အစီအစဉ်များကို ဖော်ပြထားပြီး မြေပြင်စခန်းတွေမှာ ကွမ်တမ်ကွန်ပြူတာနည်းပညာသုံး စကားဝှက်နည်းလမ်းကို အသုံးပြုမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာ နဲ့ပတ်သက်ပြီး အလယ်အလတ်ပတ်လမ်းမြင့် ဂြိုဟ်တုနည်းပညာ ဆက်လက်တိုးတက်ရေးအတွက် အမျိုးသားအာကာသသိပ္ပံစင်တာ နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပြီး ပတ်လမ်းမြင့် နဲ့ ပတ်လမ်းနိမ့်ဂြိုဟ်တုတွေပေါင်းစပ်ကာ ကျယ်ပျံ့တဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်ကို တည်ဆောက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကွမ်တမ်နည်းပညာဆိုင်ရာ ပထမဆုံးဂြိုဟ်တုကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်က လွှတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆယ့်ငါးနှစ်အကြာ ၂၀၃၈ ခုနှစ် ရောက်တဲ့အခါ ကွမ်တမ်ကွန်ပြူတာဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို နားလည်သဘောပေါက်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ကွန်ပြူတာနည်းပညာက တရုတ်တို့အတွက် အလွန့်အလွန်ကို အရေးကြီးတဲ့ နည်းပညာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာကြောင့် ဒီနည်းပညာကို ခြေခြေမြစ်မြစ် ပိုင်ဆိုင်သွားနိုင်ခြေကတော့ အလွန်ကို မြင့်မားပါတယ်။

    အာကာသနည်းပညာ၊ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ နဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာတို့ ပေါင်းစပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကြီးမားတဲ့ စွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်လာနိုင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကလည်း မဟာ‌ဗျူဟာနည်းပညာတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ ၂၁ ရာစုနိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်ငံဖြစ်လာဖို့ နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးမောင်းနှင်အားကို ပိုမိုစွမ်းအားတက်စေဖို့အတွက် အထောက်အကူပြုမှာဖြစ်ကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀ ကြိမ်မြောက်ပါတီညီလာခံမှာ ပြောကြားခဲ့တာရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အရင်က ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖိန် ရဲ့ အဂ္ဂမဟာဗျူဟာ အတွေးအခေါ်ကိုဆက်ခံထားတာဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်စေဖို့နဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များမှာ အမေရိကန်နေရာကို အစားထိုးယူနိုင်ဖို့ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အဓိကအချက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ပြသနေတာဖြစ်ပါတယ်။

    လက်ရှိ အင်အားကြီးထွားလာတဲ့တရုတ်နဲ့ အင်အားကျဆင်းနေတဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ တစ်ယောက်ယောက် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရစေမယ့် ပြိုင်ပွဲ မဟုတ်ဘူးဆိုရင်တောင် ဘယ်သူက ပိုသာမလဲဆိုတာကို ယှဉ်ပြိုင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအပေါ်မူတည်ပြီး ရေရှည်မှာ နိုင်ငံတကာအခင်းအကျင်းက ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲဆိုတာအပေါ် သက်ရောက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသ၊ ဉာဏ်ရည်တုနဲ့ ကွမ်တန်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာတွေမှာ တိုးတက်လာမှုတွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကြီးစိုးသူနေရာကို ရောက်လာမှာ ထင်ရှားစေတဲ့အချက်တွေဖြစ်ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Myanmar Aspect
8042823