အမေရိကန်၏ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ အလွန်အကျွံလုပ်ဆောင်ခြင်းက ဒေါ်လာအစားထိုးနည်းလမ်းများ ပိုမိုအသက်ဝင်လာနိုင်သည့် အလားအလာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ဒေါ်လာတန်ဖိုးနှင့် ဒေါ်လာဈေးလဲလှယ်မှုသည် လက်ရှိ ကာလများတွင် လျော့ကျလာခဲ့ပါသည်။ ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် လုပ်ငန်းကုမ္ပဏီများအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ လုပ်ဆောင်နေခြင်းသည် ၎င်း၏ ဒေါ်လာတန်ဖိုးကို ကျဆင်းစေနိုင်သည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုဖြစ်နေပြီး နိုင်ငံများအကြား ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးဖြင့် ဖလှယ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းလာမှုသည်လည်း အမေရိကန်ဒေါ်လာကဏ္ဍအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ် ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်လာသည့် ကိစ္စရပ်များကို သုံးသပ်ဖော်ပြပေးပါမည်။

ဖော်ပြချက်

အမေရိကန်နှင့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများက ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုအသစ်များ ထပ်မံချမှတ်ခဲ့ပြီးနောက် ထို့သို့ အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများ အလွန်အကျွံလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ဒေါ်လာ၏ အခန်းကဏ္ဍအပေါ် သက်ရောက် နိုင်မည်လားဟူသည့် အငြင်းပွားမှုများ ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ပိတ်ဆို့မှုများအလွန်အကျွံဆောင်ရွက်ခြင်းသည် အတ္တစွဲကင်းသလော၊ မကောင်းသလော ဟူသည့်အချက်နှင့် စီးပွားရေးကဏ္ဍထက် နိုင်ငံရေးကို ဦးစားပေးလွန်းနေသလော ဟူသည့်အချက်များမှာ အတိအကျဖြေဆိုရန် ခက်ခဲပါသည်။ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ အလွန်အကျွံလုပ်ဆောင်ခြင်းမြင့်တက်နေသည့်အချိန်တွင်ပင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဒေါ်လာစနစ်ကို အစားထိုးရန်ဆောင်ရွက်လာနိုင်သည့် တန်ပြန်ဆိုးကျိုးများကို စဉ်းစားသုံးသပ်ခြင်းမရှိကြသေးပါ။ ထို့ပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ထိုင်ဝမ်အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများ ထပ်မံချမှတ်မည်ဆိုပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာစနစ်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြား ရွေးချယ်ရမှု ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ် ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအနေဖြင့် အဆိုပါရွေးချယ်မှုများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာစနစ်အစား အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုကို အစားထိုးဖော်ဆောင်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကုမ္ပဏီအများစုမှာအနေဖြင့် အဆိုပါပိတ်ဆို့မှုကို ရှောင်ရှားနိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေလာကြပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ချမှတ်ခဲ့သော အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများ အများအပြားချမှတ်ခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာ့ဒေါ်လာစနစ်ကို ထင်သလောက်မထိခိုက်ခဲ့ပါ။ အမေရိကန် ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာ့ငွေကြေးလဲလှယ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ထိပ်ဆုံးကဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ရာခိုင်နှုန်း အားဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေကြေးလဲလှယ်မှု၏ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် ပြီးခဲ့သည့် ၃ နှစ်တာကာလအတွင်းတွင် တရုတ်ငွေကြေး(RMB) ငွေကြေးလဲလှယ်မှုများ သည်လည်း ၄ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါအချက် များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ယခုအချိန်တွင် ဒေါ်လာစနစ်ကို မထိခိုက်သေးသော်လည်း အခြားငွေကြေးအသုံးပြုလာမှုများပြားလာသည်ကို တွေ့ရှိနေရပါသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံးစုဆောင်းထားသည့် အရန်ငွေကြေးများ၏ ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြစ်ပြီး ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခမတိုင်ခင် ပမာဏခန့်ပင်ရှိပါသည်။ အုပ်စုနှစ်ခုစလုံး၏ အားပြိုင်မှုများက ဒေါ်လာကို အရန်ငွေကြေးအတွက် အပြိုင်အဆိုင်စုဆောင်းကြမှုများနှင့် ဒေါ်လာအသုံးပြု၍ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်မှုများက ဒေါ်လာ၏ အခန်းကဏ္ဍကိုမြင့်တက်လာစေခဲ့ပါသည်။ ဒေါ်လာ၏အားသာချက်မှာ ပြည်တွင်းတွင်ကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ အရင်းအနှီးဈေးကွက်အဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ (ဥပမာအားဖြင့် ဒေါ်လာဖြင့် မည်သည့်ကုန်ပစ္စည်းမဆိုဝယ်ယူနိုင်ခြင်း၊ မည်သည့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမဆိုဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းနှင့် ငွေပေးခြေမှုပြုနိုင်ခြင်းကို ဆိုလိုပါသည်။) အမေရိကန်တွင် Debt ceiling ကဲ့သို့သော ပြဿနာရပ်များရှိနေသော်လည်း အထက်ပါအခြေအနေကို ထိန်းထားနိုင်ဆဲဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပါမည်။ တရုတ်နိုင်ငံကမူ ၎င်း၏ ယွမ်ငွေကြေးအရင်းအနှီးများကို ပြည်တွင်း၌သာ ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်ခြင်းကြောင့် မှီခိုအားထားနိုင်မှု နည်းနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုဟူသည်မှာ ငွေကြေးနှင့် စီးပွားရေးကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အပြန်အလှန်မှီခိုနေရမှုကိုအမြတ်ထုတ်ခြင်း (weaponised interdependence) ပင်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိုပိတ်ဆို့မှုများ၏

ထိရောက်မှုမှာ မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်ရာဖြစ်ပြီး အမျိုးမျိုးအထွေထွေ ကွဲပြားခြားနားလျက်ရှိနေပါသည်။ အကျိုးဆက်မှု အမေရိကန်နှင့်အနောက်အုပ်စုအတွင်းမှာပင် ပွတ်တိုက်မှုများဖြစ်နေပြီး ဒေါ်လာအသုံးပြုမှုကို မေးခွန်းထုတ်ခံရမှု ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မြောက်ကိုရီးယားနှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့သည့် နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်များအတိုင်း လိုက်ပါဆောင်ရွက်ကြသော်လည်း အမေရိကန်၏ တစ်ဖက်သက်အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များအတွင်း၌ပင် ပွတ်တိုက်မှုများဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အီရန်ကိစ္စရပ်တွင်လည်း ဥရောပနိုင်ငံများက အမေရိကန်နောက်လိုက်၍ ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ရပ်တန့်ရန် သဘောမတွေ့ခဲ့ကြပါ။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံရေးစိတ်ဆန္ဒရှိကြသော်လည်း အီရန်ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ အရာမရောက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး အီရန်ကဲ့သို့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုခံထားရသည့် အခြားအစိုးရများသည်လည်း လက်တွေ့တွင် ဒေါ်လာကို မှီခိုနေနိုင်ဆဲဖြစ်သည်ဟု ပညာရှင်များမှတ်ချက်ပြုကြပါသည်။ (ပိတ်ဆို့ထားသော်လည်း အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် ရှောင်ရှားပြီး ဒေါ်လာကိုပင်ဆက်လက်သုံးစွဲနေနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။)

ပညာရှင်များ၏လေ့လာချက်အရ နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏အရန်ငွေကြေးအတွက် ဒေါ်လာအစား အခြားနည်းလမ်းများဖြင့်ဆောင်ရွက်လာသော်လည်း တရုတ် RMB ကိုစုဆောင်းမှုမှာ လျော့နည်းနေဆဲဖြစ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဗဟိုဘဏ်မှ ဒီဂျစ်တယ်ငွေကြေးဖြင့် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေသော်လည်း လိုအပ်ချက်များရှိနေပါသေးသည်။ ယခုအခါ အာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့အချင်းချင်းကုန်သွယ်ရာတွင် ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးများကို အသုံးပြုနေကြသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများဆောင်ရွက်သည့် ထိရောက်မှုမှာ အတော်လေး မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်ရာဖြစ်နေပါသည်။ ယခုအခါ အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ ပြည်တွင်း ငွေကြေးဆိုင်ရာမူဝါဒများ လှုပ်ခတ်မှုဖြစ်နေခြင်းကလည်း ဒေါ်လာအစားထိုး ငွေကြေးသုံးစွဲမှုကို မြင့်တက်စေပြီး အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့မှုများကို အရာမထင်ဖြစ်စေပါသည်။

ထို့ပြင် SWIFT ကဲ့သို့သော စာတိုပေးပို့သည့်စနစ်များသည်လည်း အမေရိကန်၏ပြင်ပတွင်တည်ရှိနေသော်လည်း ၎င်း၏ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို လိုက်နာနေသောကြောင့် ဒေါ်လာအစားပြောင်းလဲအသုံးပြုသည့် နည်းလမ်းဖြစ်မလာနိုင်သေးဘဲ တရုတ်၏ Cross-Border Interbank Payment System သည်လည်း SWIFT ကိုအစားထိုးနိုင်သည့် စနစ်တစ်ခုမဖြစ်သေးဟု ဆိုပါသည်။ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးစနစ်အတွက် အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုမှာ အမေရိကန်က တရုတ်ကို ပိတ်ဆို့မှုများချမှတ်လာနိုင်ချေ ရှိနေမှုဖြစ်ပါသည်။ ထိုကိစ္စရပ်က အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် နည်းပညာစစ်ပွဲကို များစွာသက်ရောက်နိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကိုပါထိ ခိုက်လာနိုင်ပါသည်။ အဓိကအချက်မှာ အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအား တစ်ဖက်သတ်ပိတ်ဆို့အရေးယူမည်ဆိုပါက ဒေါ်လာအစားထိုးသုံးစွဲမည့် နည်းလမ်းတစ်ခု အမှန်တကယ်ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ချေရှိနေပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအား ပိတ်ဆို့ခြင်းသည် ရုရှားကို ပိတ်ဆို့ခြင်းလောက် ထောက်ခံမှုရမည်မဟုတ်ဘဲ ပေးဆပ်ရမှုများ ပိုမိုများပြားနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဒေါ်လာအပေါ် သက်ရောက်လာနိုင်သည့်ကိစ္စကို အမေရိကန် မူဝါဒချမှတ်သူများအနေဖြင့် အထူးဂရုပြု၍ စဉ်းစားချင့်ချိန်သင့်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုဟူသည်မှာ နိုင်ငံတစ်ခုအား ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ငွေကြေးကွင်းဆက်မှ ဖြတ်တောက်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးဈေးကွက်ကို လွှမ်းမိုးထားနိုင်သည့် ဒေါ်လာကို လက်နက်တစ်ခုအနေဖြင့် အသုံးချဆောင်ရွက်ခြင်းတစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူခံရသော ပြည်သူများအနေဖြင့် ဆင်းရဲကြပ်တည်းလာပြီး အစိုးရအား ဆူပူအုံကြွလာမည့် အခြေအနေတစ်ရပ်ကို မရောက်ရောက်အောင် ဖန်တီးယူခြင်းလည်းဖြစ်ပါသည်။ ယခင်ကာလများက အမေရိကန်နိုင်ငံက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု ခံရသောနိုင်ငံများအနေဖြင့် ထိခိုက်မှုများခဲ့သော်လည်း ကာလရှည်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ထိုပိတ်ဆို့မှုများကို ရှောင်လွှဲနိုင်သည့် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေဆောင်ရွက်လာကြသည်သာဖြစ်ပါသည်။ ထိုနည်းလမ်းများထဲမှ ဒေါ်လာအစားထိုးငွေကြေးနှင့် နိုင်ငံအချင်းချင်းကုန်သွယ်ရေးတွင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံပိုင်ငွေကြေးဖြင့်သာ ကုန်သွယ်ခြင်း နည်းလမ်းများမှာ အထူးထိရောက်မှုရှိလာသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

ထိုအချိန်တွင် အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအား အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ဆောင်ရွက်လာဦးမည်ဆိုပါက ဒေါ်လာအစားထိုးစနစ်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်ရန် ပိုမိုတွန်းအားပေးသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်လာနိုင်ကြောင်း သတိပေးအကြံပြုလာကြသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ BRICS နှင့် SCO အဖွဲ့တို့မှ ဆောင်ရွက်နေသည့် ဒေါ်လာအစားထိုးငွေကြေးကိစ္စရပ်မှာ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အရှိန်မြှင့်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအရ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများစွာခံနေ ရသော မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေါ်လာအစားထိုးမူဝါဒများကို မည်သို့ရေရှည်ရည်မှန်း၍ အကောင်အထည်ဖော်မည်ဆိုသည့်အချက်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

57070623