အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် AI နည်းပညာကို လက်နက်သဖွယ်အသုံးချနေခြင်းအပါဝင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်အကြား နည်းပညာအားပြိုင်မှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် နည်းပညာကဏ္ဍကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် ဉာဏ်ရည်တု(Artificial Intelligence -AI) နည်းပညာကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးပြု နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ သုံးသပ်ဖော်ပြပေးပါမည်။

ဖော်ပြချက်

ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ (UN Security Council) အစည်းအဝေးတွင် ဉာဏ်ရည်တု (Artificial Intelligence -AI) နည်းပညာများနှင့်ပတ်သက်သည့် အန္တရာယ်သည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှု ဖြစ်လာခြင်းကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။ လတ်တလောဖြစ်ပွားနေသည့် သက်သေအထောက်အထားများအရ AI နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ထိန်းညှိ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုဖြစ်လာနေပါသည်။ AI ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အတွက် လိုအပ်သည့်စံနှုန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ရန် လိုအပ်နေ သော်လည်း အမေရိကန်လွှတ်တော်အမတ်များ၏ ဆွေးနွေးမှုများတွင် AI နည်းပညာကို လက်နက်အဖြစ်အသုံးပြုရန် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးနေမှုများက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံများအတွက် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်နေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Chuck Schumer က Algorithms များကို ၎င်းတို့၏ စံနှုန်းများနှင့်အညီ ထိန်းညှိဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းမရှိပါက အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီအခြေခံအုတ်မြစ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ AI နည်းပညာကဏ္ဍသည် အမေရိကန်နိုင်ငံထက် သာလွန်သွားနိုင်ပြီး AI လောကကို လွှမ်းမိုးသွားနိုင်ကြောင်းနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်သည်လည်း အကျဘက်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင် သည်ဟု ပြောကြားထားပါသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးသမားများသည် အချို့သောကိစ္စရပ် များကို စံနှုန်းများနှင့် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်သည့်အခါတိုင်း အပြုသဘောမဆောင်သည့် (Zero-Sum Game)ပုံစံများဖြင့် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်လေ့ရှိပြီး မသေချာမရေရာမှုများနှင့် ပရမ်းပတာအခြေအနေများကိုသာ ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ကိစ္စရပ်များလည်း ရှိခဲ့ဖူးသည်ဟုဆိုပါသည်။ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ တရုတ်နိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်သည့် နည်းပညာစစ်ပွဲတွင် AI သည်စစ်မျက်နှာစာသစ်တစ်ရပ်အနေဖြင့် ပါဝင်လာလာပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် AI ကဏ္ဍ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဈေးကွက်များနှင့် အကျိုးအမြတ်များကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆက်လက်၍ အမေရိကန်လွှတ်တော်၏ ဥပဒေပြုရေးကြိုးပမ်းချက်များအပြင် Biden အစိုးရအဖွဲ့သည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ Cloud-Computing ဝန်ဆောင်မှုများ အတွင်းသို့ တရုတ်ကုမ္ပဏီများ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်းကို The Wall Street ဂျာနယ်က ယခုလအစောပိုင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများထံမှ AI နှင့်ပတ်သက်သည့် ဝန်ဆောင်မှုများကို တရုတ်ဝယ်လက်များ အသုံးချမှုမှ ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ AI နည်းပညာကဏ္ဍသည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ နည်းပညာယှဉ်ပြိုင်မှုများမှ လွတ်ကင်းနိုင်မည်မဟုတ်ဘဲ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အဆင့်မြင့်နည်းပညာနယ်ပယ်တိုင်းတွင် လွှမ်းမိုးနိုင်ရန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံကို Chip War ဆင်နွှဲခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ပြီး နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုများကို ထိန်းချုပ်ရန် ဆန္ဒရှိနေပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရန်လိုမုန်းထားမှုကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ အစိုးရများအနေဖြင့် AI နည်းပညာကို စည်းကမ်းတကျအသုံးချနိုင်ရေး စိန်ခေါ်မှုများနှင့် တွေ့ကြုံရနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် Chip နှင့် ပတ်သက်သည့် လုပ်ဆောင်မှုများကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် Biden အစိုးရ၏ နိုင်ငံရေးတွင် ဆောင်ရွက်လာနိုင်သော စံနှုန်းများနှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို နားလည်ရန် မခက်ခဲကြောင်းနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံသည် နည်းပညာကဏ္ဍကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်နိုင်ရန်အတွက် AI ကို အရေးပါသည့် လက်နက်အဖြစ်ယူဆနေသည်ဟုဆိုသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် AI အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် စည်းမျဉ်းဥပဒေများ ထုတ်ပြန်ခြင်း(Rule-Making)အစီအစဉ်များအား တရုတ်နိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်အဖြစ် လွဲမှားစွာအသုံးပြုခဲ့ပါက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ AI ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအစီအစဉ်များအတွက် ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာကဏ္ဍကို ထိန်းချုပ်ထားမှုကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ အဆင့်မြင့်နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လွှမ်းမိုးခြယ်လှယ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိ သွားနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ အချုပ်အားဖြင့် AI ကဲ့သို့ အဆင့်မြင့်နည်းပညာကဏ္ဍများတွင် အချို့သောနိုင်ငံ များသည် အခြားသောနိုင်ငံများ၏ နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖျက်လိုဖျက်ဆီးပြုခြင်း၊ အဟန့်အတားပြုခြင်းနှင့် မလိုလားအပ်ဘဲ နည်းပညာဆိုင်ရာ ပိတ်ပင်တားဆီးမှုများ ပြုလုပ် နေမည်ဆိုပါက ပွင့်လင်းစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို ယုတ်လျော့သွားစေနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါအခင်းအကျင်းကိုကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ AI အုပ်ချုပ်မှုစည်းမျဉ်းများတွင် တရားမျှတမှုရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် UNSC အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် Zhang Jun က AI နှင့်ပတ်သက်သည့် လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်း ၅ ခုကို အဆိုပြုခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါအချက်များက အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ သဘောထားမဟုတ်ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းအနေဖြင့်တရုတ်နိုင်ငံက အဆိုပြုခဲ့သည့်စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရန်လိုအပ်ကြောင်းရေးသားဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရ ပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုများ၌ AI နည်းပညာ သည်လည်း အခန်းကဏ္ဍတစ်ရပ်မှပါဝင်လာပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ AI နည်းပညာနှင့် ပတ်သက်သည့် သဘောထားများက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ လုံခြုံရေးနှင့် အမျိုးသား အကျိုး စီးပွားအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ဝေဖန်ရေးသားထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြားတွင် ဆက်ဆံရေး ပြန်လည်ကောင်းမွန်ရန် အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးများ၊ ကိုယ်စားလှယ်များ စေလွှတ်၍ ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း နည်းပညာယှဉ်ပြိုင်မှုနယ်ပယ်တွင် အားသာလျက်ရှိသော အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာနှင့် ကုမ္ပဏီများအား အစိုးရအထောက်အပံ့ဖြင့် AI ကဏ္ဍကို ဖွံ့ဖြိုးရန်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံအား ဟန့်တားရန် ကြိုးစားမှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိနေပါသည်။ ထို့သို့ နိုင်ငံကြီးများအကြား နည်းပညာအားပြိုင်မှုက ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက်လည်း ခြိမ်းခြောက်မှုများ အဟန့်အတားများ ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ယူဆရသည့်အတွက် မိမိတို့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ နည်းပညာတိုးတက်မှုများနှင့်အတူ လိုက်ပါစီးမျောနိုင်ရန် ကြိုတင်မျှော်တွေး ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ခြင်းမှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများ၏ ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myamar Aspect

71072623

ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ(India’s Diaspora)၏ အခန်းကဏ္ဍ ကြီးထွားလာမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

နိဒါန်း

လက်ရှိအချိန်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လူဦးရေသည် ၁.၄ ဘီလီယံကျော်ရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏လူဦးရေထက် အနည်းငယ်ပိုများပါသည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိ နေသော အိန္ဒိယနိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံသားမဟုတ်သူများအပါအဝင် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ (India’s Diaspora)၏ လူဦးရေသည် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိနေသော တရုတ် နွယ်ဖွားများ၏ လူဦးရေထက် ပိုမိုများပြားပြီး အဆိုပါ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အောင်မြင်မှု အခန်းကဏ္ဍသည်လည်း တဖြည်းဖြည်းနှင့် ကြီးမားလျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံအတွက် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်တွင် ရောက်ရှိနေသော အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အလွန်အရေးပါကြောင်းကို သိသင့်သည့် အချက် ၅ ချက်ဖြင့် သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

ပထမအချက်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံသားများ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ စတင်အခြေချ နေထိုင်မှုနှင့် ကြီးထွားလာမှုတို့ကို ဖော်ပြထားပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့သည့် ၁၉၄၇ ခုနှစ်ကတည်းက အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ(Migrants) အများစုသည် ချမ်းသာသည့် နိုင်ငံများ(အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ကနေဒါစသည်)သို့ သွားရောက် အခြေချနေထိုင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။ ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဥပဒေများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ် ခဲ့ပြီး အဆိုပါဥပဒေထဲတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ လာရောက်မည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများဆိုင်ရာ ခွဲတမ်းချမှတ်ထားမှုကို ဖယ်ရှား၍ ပညာရည်ထူးချွန်သူများနှင့် အရည်အချင်းရှိသူများကို ဆွဲဆောင်စည်းရုံးသည့်အချက်များကို ထည့်သွင်းခဲ့ပါသည်။ အလားတူပင် ဩစတြေးလျ၊ ကနေဒါနိုင်ငံတို့သည်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံကဲ့သို့ပင် ၎င်းတို့၏ဥပဒေများကို ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အရေအတွက် ပိုမိုများပြားလာပြီး ၎င်းတို့၏ အခန်းကဏ္ဍ သည်လည်း တဖြည်းဖြည်းကြီးထွားလာကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်၊။

ဒုတိယအချက်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အရည်အချင်းရှိသူများ နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ အခြေချ နေထိုင်မှု ပိုမိုများပြားလာခြင်းကို ဖော်ပြထားပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဘွဲ့ရပညာတတ် အများစု နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေချနေထိုင်ရခြင်းမှာ အခြားသောနိုင်ငံများမှ ပေးအပ်သည့် မက်မောဖွယ်ကောင်းသော အလုပ်အကိုင်၊ လုပ်ခလစာကြောင့် ဖြစ်သည့် အပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပူပြင်းသောရာသီဥတုကိုပါ ရှောင်နိုင်ရန်ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ အရည်အချင်းရှိသောပညာရှင်များ (ဥပမာ ကွန်ပျူတာ သိပ္ပံပညာရှင်၊ ဆေးပညာရှင်စသည်)ကိုသာ ပေးအပ်သည့် “H-1B” ဗီဇာထုတ်ပေးမှု၏ ၇၃ ရာခိုင်နှုန်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသားများမှ ရရှိထားပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အတော်ဆုံးနှင့် ထူးချွန်သောပညာရှင်အများစုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံထက် အခြားသောနိုင်ငံများတွင်သာ အခြေချနေထိုင်ရန် စိတ်ထားထက်သန်သည်ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရ၏ စီးပွားရေးအကြံပေး Arvind Subramanian က ဆိုထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ပြင် Journal of Development Economics ၏ အဆိုအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏နာမည်ကြီးနည်းပညာတက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့် Indian Institute of Technology ဘွဲ့ရ အများစုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ခြင်းထက် အခြားသောနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ရန် ပို၍စိတ်ဝင်စားကြောင်း၊ ပါဝါအပျော့(Soft Power) ဆိုသည့် စကားစုကို တီထွင်ခဲ့သော Harvard တက္ကသိုလ်၏ ပါမောက္ခ Joseph Nye က နိုင်ငံတစ်ခုအနေဖြင့် ပါဝါအပျော့ကို တည်ဆောက်ရာ၌ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်တွင် ရောက်ရှိ အခြေချနေထိုင်သော ၎င်း၏ နိုင်ငံသားများရှိနေရုံဖြင့် နိုင်ငံ၏ “ပါဝါအပျော့”ကို တည်ဆောက်ရန် မဖြစ်နိုင်သော်လည်း အဆိုပါနိုင်ငံသားများကသာ နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် အောင်မြင်သောသူများ၊ အရည်အချင်းရှိသောသူများ ဖြစ်လာပါက မိခင်နိုင်ငံအတွက် များစွာ အထောက်အကူပြုမည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ လက်ရှိအချိန်၌ အိန္ဒိယနွယ်ဖွား အမေရိကန် နိုင်ငံသားများ၏ တစ်နှစ်ဝင်ငွေသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅၀,၀၀၀ ရှိပြီး တရုတ်နွယ်ဖွား အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ၏ တစ်နှစ်ဝင်ငွေသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၅,၀၀၀ ကျော်သာ ရှိပါသည်။ အဆိုပါအိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ငွေလွှဲပေးပို့မှုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ GDP ၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည့်အပြင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ အိန္ဒိယ နွယ်ဖွားများအနေဖြင့် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ ကုမ္ပဏီအများစုတွင် အကြီးဆုံးရာထူးနေရာများ ရယူထားပြီး အချို့သောနိုင်ငံများ၏ အစိုးရကဏ္ဍများတွင်ပါ ရာထူးကြီးကြီးတာဝန်များ ထမ်းဆောင်နေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တတိယအချက်၌ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အောင်မြင်မှု ပိုမိုရရှိလာခြင်းကို ဖော်ပြထားပါသည်။ လက်ရှိအချိန်၌ နည်းပညာကုမ္ပဏီများဖြစ်သည့် Adobe ၊ Alphabet ၊ IBM နှင့် Microsoft ကုမ္ပဏီတို့၏ အကြီးဆုံးရာထူးနေများ၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများမှာ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများသာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး စီးပွားရေးကျောင်း ၅ ကျောင်းအနက် ၃ ကျောင်း (Harvard Business School အပါအဝင်)၏ ဌာနမှူးနေရာတွင် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်တွင်လည်း ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ House of Commons တွင် အိန္ဒိယနွယ်ဖွား ၁၉ ဦး(လက်ရှိ ဗြိတိန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Rishi Sunak အပါအဝင်)၊ ဩစတြေးလျနိုင်ငံပါလီမန်တွင် ၆ ဦး၊ အမေရိကန်နိုင်ငံကွန်ဂရက်တွင် ၅ ဦး အသီးသီး တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိကြပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံကဲ့သို့ပင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိ နေသည့် တရုတ်နွယ်ဖွားများသည်လည်း အောင်မြင်မှုများရှိကြသော်လည်း ဥရောပနှင့် မြောက်အမေရိကတိုက်တွင်မူ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများလောက် အောင်မြင်မှုမရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

စတုတ္ထအချက်၌ အနောက်အုပ်စုနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လက်ရှိဆက်ဆံရေးတွင် အိန္ဒိယဖွယ်ဖွားများ၏ အရေးပါပုံကို ဖော်ပြထားပါသည်။ လက်ရှိအချိန်၌ တရုတ်-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ရန်သူနိုင်ငံအဖြစ် ပိုမိုရှုမြင်လာသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် လစ်ဘရယ်စံနှုန်းများကို အလေးထားသည့် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့်အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံထက် အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ပိုမိုနှစ်သက်ပါသည်။ ထို့ပြင် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံ များသို့ ရောက်ရှိနေသည့် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများကြောင့် လက်ရှိအချိန်ထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၏ ဆက်ဆံရေးသည် ပိုမိုခိုင်မာလျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါ အိန္ဒိယ နွယ်ဖွားများသည် နိုင်ငံ၏ ပြည်ပဆက်ဆံရေးတွင်သာမက ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအပေါ် တွင်ပါ သက်ရောက်မှုများစွာရှိသောကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်အများစု အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်များတွင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများသို့ ရောက်ရှိနေသည့် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများနှင့် တွေ့ဆုံပွဲများ ပုံမှန်ပြုလုပ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာပုံရိပ် တက်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

နောက်ဆုံးအချက်၌ လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် Modi နှင့် ၎င်း၏ BJP ပါတီမှ Hindu အမျိုးသားရေးဝါဒကို ပုံဖော်နေမှုသည် နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် Harvard တက္ကသိုလ်၏ ပါမောက္ခ Joseph Nye က အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အဆိုပါအမျိုးသားရေးဝါဒကို ပုံဖော်နေမှုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်ပဆက်ဆံရေးကဏ္ဍ အပေါ် များစွာထိခိုက်စေသည့်အပြင် နိုင်ငံ၏ပုံရိပ်ကိုပါ ကျဆင်းစေနိုင်ကြောင်း၊ ထိုမှတစ်ဆင့် လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲတွင် လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပါဝါအပျော့ကဏ္ဍကိုပါ ထိခိုက်လာနိုင်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ကမ္ဘာ အရပ်ရပ်ရှိ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏နိုင်ငံတကာပုံရိပ်ကျဆင်းမှုကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများ ကျဆင်း နေသော်လည်း တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးတင်းမာနေမှုကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ဦးဆောင်သော အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများအနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့်ဆက်ဆံရေးကို ပိုမို ခိုင်မာအောင် ဆောင်ရွက်သွားဖွယ်ရှိသည့်အပြင် အနာဂတ်တွင်လည်း ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိနေသည့် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည်လည်း ပိုမိုကြီးထွားလာဖွယ် ရှိကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင်ဖော်ပြထားချက်များအရ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိနေသော အိန္ဒိယ နိုင်ငံသားများနှင့် နိုင်ငံသားမဟုတ်သူများအပါအဝင် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၊ အထူးသဖြင့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများသို့ ရောက်ရှိနေသည့် အိန္ဒိယနွယ်ဖွားများ၏ အောင်မြင်မှု၊ ထူးချွန်ထက်မြက်မှုတို့သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်း/ပြည်ပနိုင်ငံရေးကဏ္ဍများ အထိပါ လွှမ်းမိုး သက်ရောက်မှုရှိပြီး ၎င်းတို့၏ အခန်းကဏ္ဍပိုမိုကြီးမားလှသည်ကို ထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတစ်ခုမှ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် စွန့်ခွာခဲ့သည့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ၏ ခံယူချက်နှင့် အတွေးအခေါ်ကို တည့်မတ်ပေးနိုင်ပါက၊ ထိုသူများ၏ ကြိုးစားအားထုတ်မှုနှင့် ပင်ကိုယ်အရည်အချင်းမြင့်မားပါက မိခင်နိုင်ငံအတွက် များစွာအကျိုးဖြစ်ထွန်းကြောင်း ဖော်ထုတ်ရရှိပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း အိန္ဒိယ နွယ်ဖွားများ အခြေချနေထိုင်မှုများရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ၎င်းတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ဘာသာရေးတို့တွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုများ ရှိသော်လည်း အခြားကမ္ဘာ့နိုင်ငံများမှာကဲ့သို့ ထဲထဲဝင်ဝင်မဟုတ်ဘဲ စီးပွားရေးကဏ္ဍ၌ သီးသန့်အုပ်စုဖွဲ့ဆောင်ရွက်သည့် အလေ့အထရှိသည်ဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ မည်သည့်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင်မဆို အခြားနိုင်ငံမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်လာသော ဌာနေတိုင်းရင်းသားမဟုတ်သူများ၏ ခံယူချက်၊ ယုံကြည်ချက်၊ နိုင်ငံသားစိတ်ဓာတ်တို့ကို တည့်မတ်ပေးနိုင်ရန် လိုအပ်သည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေများဖြင့် ထိန်းကျောင်းနိုင်ရန်မှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအစိုးရများ၏ တာဝန်သာဖြစ်ပါသည်။

အိန္ဒိယနှင့် တရုတ် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကဲ့သို့ပင် အခြားနိုင်ငံကြီးများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ များစွာရှိနေပြီး ထိုသူတို့၏ အင်အားသည် မြန်မာနိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးတွင် အဖျက်အားဖြစ်နေသလော တွန်းအားဖြစ်နေသလောဆိုသည်အချက်မှာလည်း တွေးဆဆင်ခြင်ဖွယ်ရာကိစ္စတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ အခြားနိုင်ငံများတွင် အခြေချနေထိုင်သော မြန်မာနွယ်ဖွားများ၊ ပညာတတ်များ၏ အားကို မှန်ကန်သည့်နည်းလမ်းဖြင့် ရယူနိုင်ရန် ကျယ်ပြန့်စွာတွေးခေါ်နိုင်မည်ဆိုပါက အနာဂတ်နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးအတွက် အထောက်အပံ့ကောင်းဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

70072523

အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာတွင် ဗဟိုအာရှ၏ ကုန်းမြေရှုထောင့်ဘက်သို့ အားဖြည့်လာမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းများတွင် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ ဩဇာ လွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ် မဟာဗျူဟာ၊ ၎င်းမဟာဗျူဟာ၏ လိုအပ်ချက်များ၊ ဗဟိုအာရှဒေသ၏ အရေးပါမှု များနှင့် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့အား ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ဗဟိုအာရှဒေသတွင် ဖော်ဆောင် နေသောနည်းလမ်းများအား သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

တရုတ်နိုင်ငံသည် Global Superpower လမ်းစဉ်ကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင် ချိန်တွင် နိုင်ငံ၏ ဩဇာအာဏာကို အခိုင်အမာဖော်ပြရန် ပိုမိုခိုင်မာသည့် အစီအမံများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ ၎င်းအစီအမံများတွင် အရှေ့နှင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ် အတွင်း ပိုက်နက်အငြင်းပွားမှုများ၊ ထိုင်ဝမ်ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ပိုးလမ်းမစီမံကိန်း(Belt and Road Initiative-BRI)နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအစီအစဉ်(Global Development Initiative -GDI)တို့ ပါဝင်ပါသည်။ အဆိုပါ အစီအမံများနှင့်ပတ်သက်၍ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုများ ပိုမိုတည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေမှုနှင့် လက်ရှိကမ္ဘာ့စနစ်အား အာဏာရှင် စနစ်ဖြင့် ပြောင်းလဲသွားရန် ကြိုးပမ်းနေမှုများကို စိုးရိမ်ပူပန်လျက်ရှိကြပါသည်။ ထို့ပြင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ လုပ်ရပ်များသည် ရုရှားနိုင်ငံကဲ့သို့ အာဏာရှင်နိုင်ငံများကို ပိုမိုအားကောင်းစေပြီး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို စိန်ခေါ်လျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ကြောင့် G-7 နှင့် အခြား ဒီမိုကရေစီထိပ်တန်းနိုင်ငံများသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းချုပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အခွင့်အာဏာကို ပြန်လည်အားကောင်း စေရန်အတွက် "အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာ" ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် EU ၏ Indo-Pacific သဘောတူညီမှု၊ အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ အိန္ဒိယနှင့် သြစတြေးလျ နိုင်ငံတို့ ပါဝင်သော QUAD မဟာမိတ်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ Belt and Road Initiative ကို တန်ပြန်ရန်အတွက် အမေရိကန်၊ ဂျပန်နှင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံတို့ ဦးဆောင်သော Blue Dot Network တို့ကိုလည်း အလေးထားလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါသည်။ ဒီမိုကရက်တစ် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာတွင် ရေကြောင်းကိစ္စရပ်များကိုသာ အဓိကထား လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး ဒေသအတွင်း ပူးတွဲရေတပ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများနှင့် ရေကြောင်း လုံခြုံမှုများကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကုန်းတွင်းရှုထောင့် မဟာဗျူဟာအပေါ် တန်ပြန်ဆောင်ရွက်ရန် လစ်ဟာလျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများသည် ဗဟိုအာရှဒေသနှင့် ဆက်ဆံရေးခိုင်မာစေရန် EU- ဗဟိုအာရှမဟာဗျူဟာ၊ ဂျပန်အပေါင်းဗဟိုအာရှနိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုများနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံ၏ C5+1 အစရှိသည့် အစီအမံများဖြင့် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ယခု အချိန်အထိ အောင်မြင်မှုမရှိသေးပါ။ ထိုအစီအစဉ်များသည် ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများ မြှင့်တင်သည့် အစီအစဉ်များဖြစ်သော်လည်း အင်ဒို-ပစိဖိတ် ဒေသရှိ ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အကန့်အသတ်ရှိနေပါသေးသည်။ ထို့ပြင် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ ဗဟိုအာရှဒေသတွင်းရှိ Eurasian Economic Union ၊ Belt and Road Initiative နှင့် Shanghai Cooperation Organization အစီအစဉ်များသည် ၎င်းတို့ထက် ပိုမိုလွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဗဟိုအာရှဒေသသည် စီးပွားရေးအရ မဟာဗျူဟာကျကျ အရေးပါသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ လမ်းဆုံလမ်းခွအဖြစ်တည်ရှိနေသည့် ဗဟိုအာရှ၏ မဗျူဟာမြောက် တည်နေရာသည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုကို ပြောင်းလဲစေနိုင်ပြီး ၎င်း၏ပေါများသော တွင်းထွက် သယံဇာတများနှင့် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်များကြောင့် အရေးပါလာရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် တာ့ခ်မင်နစ္စတန်-အာဖဂန်-ပါကစ္စတန်-အိန္ဒိယ(TAPI) ပိုက်လိုင်းစီမံကိန်း အပါအဝင် တောင်အာရှနှင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ချိတ်ဆက်မှုလိုအပ်နေပါသည်။ ဗဟိုအာရှနှင့် တောင်အာရှအကြား နက်ရှိုင်းစွာ ပေါင်းစည်းမှုသည် စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး ရေကြောင်းအခြေပြုနိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှု လမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် ဒေသနှစ်ခုလုံးအတွက် အရေးကြီးပြီး အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရှိ တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ ကြီးစိုးမှုကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည့်အပြင် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံကဲ့သို့ တောင်အာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှ၊ အနောက်အာရှနှင့် ဥရောပတို့အထိ ဈေးကွက်စီးပွားရေး ချဲ့ထွင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံအား တာလီဘန်သူပုန်များ သိမ်းပိုက်ခြင်းနှင့် ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခများသည် အနောက်အုပ်စုဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ် မဟာဗျူဟာ၌ ကုန်းမြေရှုထောင့်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားစေသည့် အချက်ဖြစ်လာ ခဲ့ပါသည်။ လက်ရှိတွင် ဗဟိုအာရှဒေသတွင်း အစိုးရများသည် ဒုက္ခသည်များစီးဆင်းမှု၊ အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်နှင့် ဒေသတွင်းစီမံကိန်းများကို ကာကွယ်ရန်ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို ရှောင်ရှားရန်နှင့် ရုရှား နိုင်ငံမှ နောက်ထပ်ကျူးကျော်မှုကို စိုးရိမ်ကြသဖြင့် မိတ်ဖက်များတိုးချဲ့ရန် လုပ်ဆောင် လာခဲ့ကြပါသည်။ ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခများကြောင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင် မလုံခြုံမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ အစားထိုးစွမ်းအင်လမ်းကြောင်းများ မရှိမဖြစ် လိုအပ်လာခဲ့ပြီး ဗဟိုအာရှ၊ တူကီယဲနှင့် ကော့ကေးဆပ်နိုင်ငံတို့ပါဝင်သော ကက်စ်ပီယံအခြေစိုက် စွမ်းအင်ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းများသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက် များကို ဖြည့်ဆည်းရာတွင် အရေးပါလာခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ပြင် Trans-Caspian International Transport Route ကဲ့သို့ ဗဟိုအာရှ၏ စွမ်းအင်နှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကွန်ရက်များသည် ရုရှားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့ကို ကျော်လွန်၍ ကုန်သွယ်မှုကို လွယ်ကူချောမွေ့စေနိုင်ပါသည်။ ဗဟိုအာရှဒေသသည် Eurasia ဒေသနှင့် အခြားနိုင်ငံများရှိ လိုအပ်သော ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများအတွက် အာမခံချက်တစ်ခုဖြစ်လာနေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရက်တစ်နိုင်ငံများအနေဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသနှင့် ဆက်ဆံကောင်းမွန်စေရန် ပိုမိုအလေးထားလုပ်ဆောင်သင့်ပြီး လက်ရှိရေကြောင်းဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအပေါ် အာရုံမှုကို ချိန်ညှိကာ ဒေသတွင်းကုန်းကြောင်းနှင့် ပင်လယ်ရေကြောင်း ဆက်သွယ်မှုအပေါ် အာရုံစိုက်ခြင်းဖြင့် ချိန်ညှိသင့်ကြောင်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရန်နှင့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများအနေဖြင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများနှင့် အတူတကွ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း အကြံပြုထားပါသည်။

ထိုသို့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ကောင်းမွန်သည့် အကျိုးကျေးဇူးကို ရရှိနိုင်ပြီး ကုန်သွယ်မှုကွန်ရက် တိုးချဲ့မှုသည် ဒေသဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ လုံခြုံရေးနှင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုလျှော့ချရေးကို မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဗဟိုအာရှဒေသတွင်း မဟာမိတ်များအင်အားတောင့်တင်း လာခြင်းဖြင့် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ ဒေသတွင်း ဩဇာလွှမ်းမျိုးမှုကို လျှော့ချ နိုင်ပြီး ယူကရိန်းနှင့် ထိုင်ဝမ်တို့အပြင် နယ်မြေချဲ့ထွင်လာနိုင်သည့် ပိုင်နက်ဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများကို ကာကွယ်နိုင်မည့် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ အာရှအလယ်ပိုင်း ဒေသတွင်း ကုန်းမြေဆက်နွှယ်မှုသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာကို ခိုင်မာစေပြီး အရေးပါသော Euraisa ဒေသရှိ စံနှုန်းကို အခြေခံသည့် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းကို မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် အနောက်အုပ်စုဒီမိုကရေစီထိပ်တန်းနိုင်ငံများ ကျင့်သုံးနေသည့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်မဟာဗျူဟာ၏ လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်စွက်အကြံပြုရေးသားပြီး တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့အား ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် လိုအပ်သည့် ကုန်းတွင်းမဟာဗျူဟာ နည်းလမ်းများနှင့် ဗဟိုအာရှဒေသ၏ အရေးပါပုံတို့ကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါသည်။ ဒီမိုကရေစီဦးဆောင်နိုင်ငံဟု ခံယူထားသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ယခင်က အရှေ့အလယ်ပိုင်းပြဿနာအများစုတွင်သာ အလေးထားလုပ်ဆောင်လျက် ရှိရာမှ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင်း စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးအရ လွှမ်းမိုးလာသည့် တရုတ်နိုင်ငံကို တန်ပြန်ရန်အတွက် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် Back to Asia မူဝါဒဖြင့် ပြန်လည်လုပ်ဆောင်လာခဲ့ပါသည်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသသည် ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းကဏ္ဍတွင် အရေးပါသည့် ဒေသ တစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေးအစရှိသည့် အရေးပါသောကဏ္ဍများ ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။

ထိုသို့ အရေးပါသည့် ရေကြောင်းကဏ္ဍများကို အမေရိကန်နိုင်ငံမှ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် တစ်ဖက်၌ ကုန်းတွင်း ရှုထောင့်မဟာဗျူဟာအပေါ် လစ်ဟာမှုရှိလာခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံ အနေဖြင့်ပြည်တွင်းရေးပဋိပက္ခကြောင့် မူဝါဒများပြောင်းလဲလာခဲ့ရပြီး ဗဟိုအာရှကို ဝန်းရံထားနိုင်သော ၎င်း၏မဟာမိတ် ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ပါကစ္စတန်၊ တူကီယဲစသည့် နိုင်ငံ တို့နှင့် ဆက်ဆံရေးတင်းမာမှုများသည် ဗဟိုအာရှကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် ဩဇာကျဆင်းလာခဲ့ရသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

ထို့ပြင် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ကာဇက်စတန်၊ ကာဂျစ္စတန်၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်၊ တာ့ခ်မင်နစ္စတန်နှင့် ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံတို့အနက် ၄ နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ဆက်စပ်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် ထိုဒေသများတွင် ပြည်တွင်းရေးမတည်ငြိမ်မှုများ၊ နိုင်ငံရေးလှုပ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်းတွင်း နယ်နိမိတ်ထိစပ်နေသော မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ကုန်းတွင်းရှုထောင့်မဟာဗျူဟာအရွေ့ကို မျက်ခြေမပြတ်ခြင်းသည် အကျိုးမယုတ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

69072423

အာဆီယံဖိုရမ်၌ ဆွေးနွေးခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာကိစ္စများအပါအဝင် အခြားဆွေးနွေးချက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ ဂျာကာတာမြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် အာဆီယံဒေသတွင်းဖိုရမ်၊ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအဆင့် အစည်းအဝေးနှင့် ဆက်စပ်အစည်းအဝေး များတွင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့်ဆက်နွှယ်နေသည့် စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်းအပေါ် အဓိကအချက် ၅ ချက်အား သုံးသပ်ဖော်ပြပေးပါမည်။

ဖော်ပြချက်

ပထမအချက်ဖြစ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော မတူ ကွဲပြားသည့်ပဋိပက္ခများဟူသော ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Don Pramudwinai နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို တွေ့ဆုံရန် မြန်မာ့တပ်မတော် အကြီးအကဲများက ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းသည် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအဆင့် အစည်း အဝေးအတွင်း အများအာရုံစိုက်စရာကိစ္စရပ်ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၏ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် သံတမန်ရေး ဆိုင်ရာ ဦးစီးဆောင်ရွက်နေမှုများ၏သာဓကဖြစ်ပြီး အာဆီယံအဖွဲ့က လုပ်ဆောင်နေသည့် မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းမှုနည်းလမ်းများဖြင့် ဆန့်ကျင်လျက်ရှိသည်ဟုဆိုသည်။ ထို့ပြင် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအဆင့် အစည်းအဝေးနှင့်ပတ်သက်သည့် ထုတ်ပြန်ချက်များ ထုတ်ပြန်ရန် နှောင့်နှေးခဲ့ခြင်းက အချို့သောအဖွဲ့ဝင်များအကြားတွင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများရှိနေသည်ကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံများက အပြုသဘောဆောင်သည့် တိုးတက်မှုဟု ရှုမြင်ထားသည့် မြန်မာ့အရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ လတ်တလောလုပ်ဆောင်နေမှုများကို ထိုင်းနိုင်ငံက တင်ပြပြီးနောက်တွင် ဒေသတွင်းထိပ်တန်းသံတမန်များက ၎င်းတို့အနေဖြင့် အာဆီယံ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကိုသာ ထပ်လောင်းအတည်ပြု “Reaffirmed ASEAN Unity” ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် စက်တင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်မည့် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီးညီလာခံမတိုင်မီတွင် မြန်မာနိုင်ငံအရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် အာဆီယံတူညီဆန္ဒ ၅ ရပ်အကောင်အထည်ဖော်နေမှုများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြန်လည်သုံးသပ်သွားမည်ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် အာဆီယံအဖွဲ့၏ ရပ်တည်ချက်များကို ဂရုတစိုက်ဆောင်ရွက်သင့်သည်ဟူသည့် ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့အနေဖြင့် လာမည့်စက်တင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်မည့် ထိပ်သီးညီလာခံ၌ စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် အစပြုဖော်ဆောင်နေကြောင်းကို ကြေညာနိုင်ရန်အတွက်ရုရှားနိုင်ငံ၏ အထောက်အပံ့များရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေပါသည်။ အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများစုသည် ရုရှားနိုင်ငံ၏ ယူကရိန်းနိုင်ငံအပေါ် အပြုအမူ များကို ရှုတ်ချနေသော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ၎င်းတို့၏ ဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားဆဲဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများနှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့၏ စားရေရိက္ခာနှင့် စွမ်းအင်ဖူလုံရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးခြင်းများက ယူကရိန်းအရေးကြောင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ ရင်ဆိုင်နေရသည့် ဖိအားများကို အဓိကစီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်များ မထိခိုက်စေဘဲ ထိန်းညှိဆောင်ရွက်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ရုရှားနိုင်ငံသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ ကောက်ပဲသီးနှံများတင်ပို့နေသည့် Black Sea Grain အစီအစဉ်ကို ရပ်တန့်ရန် ခြိမ်းခြောက်နေသည်ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Antony Blinken က အာဆီယံကို အသိပေးပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အကယ်၍ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် အဆိုပါခြိမ်းခြောက်မှုအတိုင်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါက အာဆီယံဒေသတွင်းအပါအဝင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုအပါအဝင် စားရေရိက္ခာရှားပါးမှု နောက်ဆက်တွဲအကျိုးဆက်များကို ဆက်လက် ခံစားရမည်ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergey Lavrov က အာဆီယံ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် ဒေါ်လာအသုံးပြုခြင်းအစား ဒေသတွင်းငွေကြေးများကို အသုံးပြုရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး ဆက်လက်၍ Lavrov ၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Retno Marsudi နှင့် တရုတ်နိုင်ငံထိပ်တန်းသံတမန် Wang Yi တို့ ၃ ဦးအနေဖြင့် အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်အကုန်ပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ရုရှားနိုင်ငံ အကြီးအကဲများ တွေ့ဆုံမှုပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားမှုကို တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ ပြောကြား ထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တတိယအချက်အနေဖြင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်၏ ရေပိုင်နက် တောင်းခံခြင်းနှင့် ပတ်သက်သည့် ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့်တင်းမာမှုများကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် Code of Conduct ဖြင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု အစီအစဉ်များကို အရှိန်မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရန် အာဆီယံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့က သဘောတူညီထားကြပါသည်။ အဆိုပါအစီအစဉ်များကို အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး များနှင့် Wang Yi ၏ တွေ့ဆုံမှုအတွင်းတွင် ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုအစီအစဉ်များကြောင့် ယခုနှစ်သည် တရုတ်-အာဆီယံ ဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးပါသည့် မှတ်တိုင်တစ်ခုဖော်ဆောင်နိုင်သည်ဟု ဆိုနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် အမေရိကန်-တရုတ် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးသည် အပြုသဘောဆောင်သည့် အနေအထားတွင်ရှိနေသည်ဟူသည့် ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အာဆီယံဆက်စပ်အစည်းအဝေးများအတွင်း Blinken နှင့် Wang Yi ၏ တွေ့ဆုံမှုသည်နှစ်နိုင်ငံအကြားရှိ တင်းမာမှုများကို လျှော့ချသည့် လတ်တလော ဆောင်ရွက်ချက် ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ ဇွန်လအတွင်းက ၎င်းတို့နှစ်ဦးသည် တွေ့ဆုံမှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံအကြား ပွင့်လင်းသည့် ဆက်ဆံရေးဖော်ဆောင်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော် ယခု တစ်ကြိမ် ဂျာကာတာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် နှစ်နိုင်ငံ၏ တွေ့ဆုံမှုများတွင် တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားမှုမရှိခဲ့ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Matthew Miller က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

နောက်ဆုံးအချက်အနေဖြင့် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံအနေဖြင့် ရန်လိုမုန်းထားမှုများ ပိုမိုပြုလုပ်လေ ပိုမိုအထီးကျန်လေဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများသည် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်စမ်းသပ်ခြင်းကို ဝေဖန် ခဲ့ကြပါသည်။ အာဆီယံဒေသတွင်းဖိုရမ်သည် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံက ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့် ရှားပါးသည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ မကြာသေးမီက အစည်းအဝေးများတွင် ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တက်ရောက်ရန်အတွက် မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Choe Son Hui အစား အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြောက်ကိုရီးယား သံအမတ်ကြီး An Kwang il ကို ရွေးချယ်ခဲ့ပါသည်။ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့သည် ၃ နိုင်ငံတွေ့ဆုံမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ရန်လိုသော အပြုအမူများအပေါ် ရှုတ်ချမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင်တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲမှု ဖော်ဆောင်ပေးရန်အတွက် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ၏ ပူးတွဲကြေညာချက်တွင် သံတမန်ရေးအရ ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဇူလိုင်လ ၈ ရက်မှ ၁၄ ရက်အထိ ကျင်းပခဲ့သည့် အာဆီယံဆက်စပ်အစည်းအဝေးများတွင် လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ကိစ္စရပ်များအပါအဝင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသော်လည်း ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ မျှော်မှန်းထားသည့် ရည်မှန်းချက်များကို ရောက်ရှိနိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသေးသည်ကို ထောက်ပြထားကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ လတ်တလောဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးတွင် ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်နေသော ကိစ္စရပ်များကြောင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းတွင် အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း သဘောထားမတိုက်ဆိုင်မှုများ ဖြစ်ပေါ် နေကြောင်းနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များသည် အာဆီယံ၏ သဘောတူညီချက် များနှင့် သွေဖည်နေကြောင်း ဝေဖန်မှုများရှိနေပါသည်။

ထို့ပြင် ဆောင်းပါးတွင် အာဆီယံအဖွဲ့၏ ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးကို သတိထားဆောင်ရွက်ရန် ထောက်ပြထားသည်ကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ အနေဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း မိတ်ဖက်နိုင်ငံခွဲခြားဆက်ဆံမှုများရှိနေပြီး လက်တွေ့တွင် ၎င်းတို့၏ဩဇာခံနိုင်ငံများ တိုးပွားလာရေးအတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး နည်းလမ်းများဖြင့် မိတ်ဖက်နိုင်ငံစည်းရုံးခြင်းများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လာနိုင်ရန်သာ ကြိုးစားနေကြပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့၏ ထိတ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုကို ရှောင်ရှားလာကြပြီး အင်ဒို-ပစိဖိတ်နိုင်ငံများ၏ အာရုံစိုက်မှုများသည် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ လက်နက်ထုတ်လုပ်စမ်းသပ်မှုများဆီသို့ အာရုံလွှဲနေသည်ကိုလည်းတွေ့ရသည်။

အာဆီယံဒေသတွင်း အစည်းအဝေးတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံများနှင့် သဘောထားတင်းမာသော ရုရှား၊ တရုတ်၊ မြန်မာနှင့် မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံတို့၏အရေးများကိုသာ အဓိကထားထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့ပြီး အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ လုံခြုံရေးအပေါ် ခြိမ်းခြောက်လာနေသည့် ဒေသအတွင်း NATO အဖွဲ့တိုးချဲ့ရန် ဆောင်ရွက် နေမှု၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၊ ထိုင်ဝမ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့တွင် ဒေသတွင်း မဟုတ်သော နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်လာမှု၊ AUKUS အဖွဲ့ဝင် ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နျူကလီးယားရေငုပ်သင်္ဘောပိုင်ဆိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေမှုစသည်တို့ကို ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရသောကြောင့် ဘက်မညီ၊ လက်ရည်မညီသည့် ဆွေးနွေးပွဲကြီးတစ်ခုအဖြစ်သာ သုံးသပ်မိပါကြောင်း ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

68072123

ဘာကြောင့် လူအများစုက သတင်းအတု/သတင်းအမှားတွေကို ယုံကြည်နေကြသလဲ

 

နိဒါန်း

ယနေ့ခေတ်ကာလတွင် အင်တာနက် စာမျက်နှာများ၌ သတင်း အတု/သတင်းအမှား ပျံ့နှံ့မှုနှုန်း တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး အချို့သော ကိစ္စရပ်များအား အမှား/အမှန်ခွဲခြားရန် လွယ်ကူသော်လည်း အချို့သောကိစ္စရပ်များကိုမူ ခွဲခြားရန်မလွယ်ကူကြပါ။ ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး DW ၏ အချက်အလက်စစ်ဆေးခြင်း (Fact Check) ကဏ္ဍမှ သတင်းအတု/သတင်းအမှားများကို ယုံလွယ်ရခြင်းနောက်ကွယ်က အကြောင်းအရာ များနှင့် သတိပြုသင့်သည့်အချက်များကို သုတေသနပြုရေးသားထားချက်များကို သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

လိုရာဆွဲတွေးခြင်း။ လူသားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့သိချင်၊ ကြားချင်နေသော ကိစ္စရပ်တစ်ခုအား ၎င်းတို့သိချင်၊ ကြားချင်သည့် ပုံစံအတိုင်း ကြားသိရသောအခါ ၎င်းတို့၏ အဆိုပါကိစ္စရပ်အပေါ် ယုံကြည်မှုသည် ပိုမိုမြင့်တက်သွားတတ်ကြပါသည်။ လူသားများ၏ အမှားနှင့်အမှန်ကိုမခွဲခြားဘဲ တစ်ဖက်သတ် ယုံကြည်ထောက်ခံနေမှု (Partisanship or Confirmation Bias)သည်လည်း သတင်းအတု/ သတင်းအမှားအပေါ် အယုံလွယ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ထို့ပြင် အင်တာနက်စာမျက်နှာ များ၌ အကြောင်းအရာတစ်ခုကို ပြန်လည်စစ်ဆေးခြင်းမပြုဘဲ လူသားများသည် စိတ်ထဲတွင် အမှန်ဟုယူဆကာ ချက်ချင်းတုံ့ပြန်မှု ပြုလုပ်၍ Like ပေးခြင်း၊ Comment ပေးခြင်း၊ Share ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ခြင်းသည်လည်း သတင်းအတု/ သတင်းအမှားများ အပေါ် အယုံလွယ်မှုအား ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အပျက်သဘောဆောင်သည့်အကြောင်းအရာများ။ လူသားများသည် အင်တာနက် စာမျက်နှာများ၌ ၎င်းတို့ ထင်မြင်ယူဆချက်များကို ပုံဖော်ရေးသားခြင်းထက် တခြားသော သူများ၏ ထင်မြင်ယူဆချက်များကိုသာ မှားသည်/မှန်သည် သေချာမခွဲခြားဘဲ ထောက်ခံခြင်း/ မထောက်ခံခြင်းကို ပြုလုပ်လေ့ရှိသောကြောင့် သတင်းအတု/သတင်းအမှားအပေါ် အယုံလွယ်မှုပိုမိုဖြစ်စေပါသည်။ သာဓကနောက်တစ်ခုအနေဖြင့် Facebook စာမျက်နှာတွင် လူအများစုမှ ပိုစ့်တစ်ခုအား Like ၊ Comment ၊ Share အများဆုံးပေးထားခြင်းသည် မှားယွင်းသည့် သတင်းတစ်ခုမဖြစ်နိုင်ဟု ယူဆထားကာ ယုံကြည်မိတတ်ကြပါသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် တကယ့်သတင်းအမှန်အား ပြန်လည်ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည့်တိုင်အောင် အဆိုပါလူအများစု၏ စိတ်ထဲတွင်မူ ယခင်သတင်းအမှားကိုသာ အမှန်ဟု စွဲကျန်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် သတင်းအတု/သတင်းအမှားများသည် လူအများစု၏ စိတ်ခံစားချက်ကို ပိုမို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်သည့်အတွက် အယုံလွယ်မှုကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေခြင်းဖြစ်သည်။ သတင်းအတု/သတင်း အမှား ပျံ့နှံ့မှုနှုန်းသည် သတင်းမှန်ပျံ့နှံ့မှုနှုန်းထက် ၆ ဆမြန်ပြီး လူသားများ၏ စိတ်ခံစားချက်ကိုပါ လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ခြင်းကြောင့် ပျံ့နှံ့မှုသည် အလွန်မြန်ဆန်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ကိုယ်ကျိုးစီးပွားဦးတည်သော ယုံကြည်မှုမျိုး။ Wurzburg တက္ကသိုလ်မှ လူပေါင်း ၆၀၀ ကို စုစည်းပြုလုပ်ထားသော စစ်တမ်းအရ လူသားများ၏ ကိုယ်ကျိုး ကြည့်မှု၊ မကောင်းသောစိတ်အခံနှင့် မိမိလိုရာကိုဆွဲ၍ တွေးတောမှုတို့ကြောင့် သတင်း အတု/သတင်းအမှားများအပေါ် အယုံလွယ်မှု ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အထူးသဖြင့် မကောင်းသောစိတ်အခံရှိသောသူများသည် အခြားသူများ ထိခိုက်သည်/ မထိခိုက်သည်ကို ပဓာနမထားဘဲ မိမိကိုယ်ကျိုးကိုသာကြည့်၍ ဆောင်ရွက်တတ်သည့် အတွက် သတင်းမှားသည်/မှန်သည် ပဓာနမထားဘဲ ၎င်းတို့အကျိုးရှိမည်ဆိုပါက သတင်းအမှားကိုလည်း ထောက်ခံကြမည်သာဖြစ်သသည်ဟုဖော်ပြထားပါသည်။

လူအများစု၏ စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် ထောက်ခံမှုကို လိုချင်တတ်မက်မှု။ California တက္ကသိုလ်၏ The Center for Inform - ation Technology and Society ၏ ဒါရိုက်တာ Joe Walther မှ သတင်းအမှားတစ်ခုဖြစ်သည့် “အရပ်ပုသောသူများသည် အရပ်ရှည်သောသူများထက် သတင်းအတု/သတင်းအမှားများကို ပိုမိုယုံကြည်သည်” ဟူသော ခပ်ဆန်းဆန်း သုတေသနရလာဒ်တစ်ခု ဖော်ထုတ်ရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ပို့စ်တစ်ခုရေးသား၍ စမ်းသပ်မှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါပို့စ်၌ လူအများစုမှ Like ၊ Comment ၊ Share ပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းသည် လူအများစုအနေဖြင့် သတင်းအတု/ သတင်းအမှားကို ခွဲခြားခြင်းထက် အဆိုပါပို့စ်အား ၎င်းတို့အတွက် ဖျော်ဖြေမှုတစ်ရပ် (Entertainment) အနေဖြင့်သာ အသုံးပြုနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်ဟုဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် အချို့သောသူများသည် လူအများစု၏ စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် ထောက်ခံမှုကို လိုချင်သောကြောင့် သတင်းအတု/ သတင်း အမှားများကို ဖြန့်ဝေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆောင်းပါးတွင် သတင်းအတု/သတင်းအမှား စိစစ်ဖော်ထုတ်နိုင်ရန်အတွက် အချက် ၅ ချက်ဖော်ပြထားပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ ပထမအချက်အနေဖြင့် သတင်း အတု/သတင်းအမှားများသည် စိတ်ခံစားချက်ကို လှုံ့ဆော်ရေးသားထားသောကြောင့် လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာ အသုံးပြုသူများအနေဖြင့် မိမိတို့၏ Newsfeed တွင် ဘာကြောင့် ထိုသတင်းများ ထပ်တလဲလဲ ပေါ်လာသည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ခြင်း၊ ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် မူလသတင်းအရင်းမြစ်ကို ရှာဖွေ၍ အမှား၊ အမှန် ခွဲခြားရန် လိုအပ်ခြင်း၊ တတိယအချက်အနေဖြင့် အင်တာနက်သတင်းစာမျက်နှာတွင် ရေးသားသူ၊ သို့မဟုတ် ဝက်ဘ်ဆိုက်တို့၏ ယုံကြည်မှုအဆင့်အတန်း မည်မျှရှိသည်ကို စစ်ဆေးရန် လိုအပ်ခြင်း၊ စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် သတင်းများတွင် စကားလုံးအမှားများ၊ စိတ်ခံစားချက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးသော စကားလုံးများပါဝင်ပါက သေချာစိစစ်၍ ဖတ်ရှုရန် လိုအပ်ခြင်းနှင့် နောက်ဆုံးအချက်အနေဖြင့် ဖတ်ရှုသည့် သတင်းခေါင်းစဉ်၊သို့မဟုတ် ကိစ္စရပ်တစ်ခုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အခြားသူများ၏ ထင်မြင်ရှုဆချက်၊ ရေးသားချက်များကို ရှာဖွေ၍ နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းအပြင် Cross-Check ပါ ပြုလုပ်သင့်ခြင်းတို့ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

သတင်းအတု/သတင်းအမှား အယုံလွယ်ခြင်းသည် လူများ၏ အတ္တနောမတိနှင့် သက်ဆိုင်နေပြီး အလွန်ရှုပ်ထွေးသော ကိစ္စရပ် တစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ အသိပညာနှင့် အချက်အလက်အပေါ် ရှုမြင်ထားမှု၊ စိတ်နေသဘောထား(လူ့သဘောသဘာဝ)တို့အပေါ်တွင် များစွာမူတည်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ပြင် သတင်းအတု/သတင်းအမှားယုံလွယ်မှုကို အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိ ကာကွယ်နိုင်ရန် လူသားတစ်ဦးချင်းစီ၏ ပညာအရည်အချင်း၊ လူနေမှုအဆင့်အတန်း တို့နှင့် များစွာဆက်နွှယ်နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းအတု/သတင်း အမှားများကို စိစစ်ရန် ဆောင်းပါးတွင် ဖော်ပြထားသောအချက် ၅ ချက်ကို အသုံးပြုခြင်းသည် အလိမ်မခံရစေရန် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အသုံးဝင်သောအချက်များဖြစ်ပါသည်။ သတင်းလိမ်များမှာ လူ့သဘော သဘာဝဖြစ်သော လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ များကို အဓိကလှုံ့ဆော်တည်ဆောက်ထားခြင်းသာဖြစ်ခြင်းကြောင့် သတင်းဖတ်ရှုသူများအနေဖြင့် မိမိ၏စိတ်ကို သာမာန်ထက်ပို၍လှုံ့ဆော်သည်ဟု ယူဆရသော သတင်းအချက်အလက်များကို သတိကပ်၍ စိစစ်ကြည့်လျှင် ရာခိုင်နှုန်းအတော်များများ အဆင်ပြေမည်ဟု မှတ်ယူနိုင်ပါသည်။

ယခုအခါ AI ကဲ့သို့ နည်းပညာမြင့်မားလာခြင်းသည်လည်း စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးအတွက် သတင်းအတု/ သတင်းအမှားများကိုအသုံးချ၍ နိုင်ငံတစ်ခု၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ အခြားနိုင်ငံနှင့် အဖွဲ့အစည်းများကို မီဒီယာနည်းလမ်းဖြင့် လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ရန် ပိုမိုလွယ်ကူလျက်ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းအချက်အလက်နှင့်စပ်လျဉ်းသော အနာဂတ်စစ်ပွဲများတွင် ကိုယ်ခံအားနည်းသောလူ့အဖွဲ့အစည်းများထက် နည်းပညာနှင့် ပညာရေချိန်မြင့်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းများက ပိုမိုအသာရနေမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လက်ရှိအချိန်၌ မိမိတို့လူ့အဖွဲ့အစည်း မည်သည့်နေရာတွင်ရှိနေသည်၊ မည်သို့ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်မည်ကို တွေးဆရန်မှာ ပညာခန်းပင်ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

67072023

ယူကရိန်း၊ ဆွီဒင်၊ဂျပန်နိုင်ငံတို့နှင့်ပတ်သက်၍ NATO အဖွဲ့၏ မရေမရာသဘောထားများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

 

နိဒါန်း

NATO အဖွဲ့အတွင်းရေးမှူးချုပ် Jens Stoltenberg အနေဖြင့် NATO အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ယူကရိန်းနှင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံတို့အား ဖိတ်ကြားရန်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့တွင် ဆက်ဆံရေးရုံးဖွင့်လှစ်ရန်တို့အတွက် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ သို့သော် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့က ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သည့် ကန့်ကွက်မှုများရှိနေကြောင်းနှင့် လက်ရှိတွင် သေချာရှင်းလင်းပြတ်သားသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်မချနိုင်သေးသည့် ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြသွားပါမည်။

ဖော်ပြချက်

NATO အဖွဲ့ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမတိုင်မီ NATO အဖွဲ့အတွင်းရေးမှူးချုပ် Jens Stoltenberg က “လာမည့်ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအနေဖြင့် သမိုင်းဝင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲ တစ်ခုဖြစ်သည်” ဟု ပြောကြားထားပါသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံကို NATO မဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံမည့်ကိစ္စရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ တူကီယဲနိုင်ငံသမ္မတ Recep Tayyip Erdogan ၏ ပိတ်ပင်မှုများကို အဆုံးသတ်နိုင်ရန် စည်းရုံးနိုင်ခဲ့သည်ဟုလည်း ဆိုသည်။ သို့သော် နှစ်ရက်ကြာ NATO အဖွဲ့ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအပြီးတွင် မျှော်မှန်းထားသည့်အတိုင်း အပြုသဘောဆောင်သည့်ရလဒ်မျိုး မရရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ ဆွေးနွေးပွဲတွင် တူကီယဲနိုင်ငံသည် လွှတ်တော်လုပ်ငန်းစဉ်များကို နွေရာသီရုံးပိတ်ရက်များပြီးမှသာ ပြန်လည်စတင်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့ရာ ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ NATO အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်မည့် မျှော်လင့်ချက်မှာ မသေချာသည့်အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ပြင် Jens Stoltenberg သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံနှင့် NATO အဖွဲ့တို့အကြား ကောင်းမွန်သည့် ဆက်ဆံရေးတစ်ခုတည်ဆောက်နိုင်ရန် အချက်သုံးချက် Three Part Package ကို အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသော်လည်း အဆိုပါကိစ္စရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ယူကရိန်းနိုင်ငံသမ္မတ Volodymyr Zelenskyy ၏ စိတ်အားထက်သန်သည့် တုံ့ပြန်မှုကို မရရှိခဲ့ချေ။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ပြီး NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံခြင်းသည် NATO အဖွဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံ ၃၁ နိုင်ငံနှင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တူကီယဲနိုင်ငံသမ္မတ Tayyip Erdogan၊ ဆွီဒင်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Ulf Kristersson နှင့် NATO အဖွဲ့အတွင်းရေးမှူးချုပ် Jens Stoltenberg တို့သည် ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဆွေးနွေးပွဲအတွင်းတွင် တူကီယဲနိုင်ငံသမ္မတသည် ဆွီဒင်နိုင်ငံက NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ရန် တောင်းဆိုချက်များကို ၎င်း၏ လွှတ်တော်သို့ အတည်ပြုချက်ရယူသွားမည်ဟု သဘောတူညီခဲ့ကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံ NATO အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်မည့် လုပ်ငန်းစဉ်သည် လာမည့်သီတင်းပတ်အတွင်း အပြီးသတ် နိုင်သည်ဟူသော ထင်ကြေးများရှိနေပါသည်။ သို့သော် တူကီယဲနိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ အကြံပေးအရာရှိချုပ် Akif Cagatay Kilic က ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ NATO အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ရေးသည် လွှတ်တော်အတွင်း လွယ်ကူသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်မချမီ လွှတ်တော်လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် လာမည့်သီတင်းပတ်အတွင်း အပြီးသတ်နိုင်မည်မဟုတ်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်တွင် တူကီယဲနိုင်ငံသမ္မတသည် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးကို ၂ လကြာ ရပ်တန့်ထားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၎င်းနောက် လွှတ်တော်အစည်းအဝေး ပြန်လည် ခေါ်ယူရာတွင် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တောင်းဆိုမှုကို နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်တစ်ရပ်အဖြစ် တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အတည်ပြုချက် ရယူရန်အတွက် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးက အရေးပါလျက်ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ထားပါသည်။

တူကီယဲနိုင်ငံသမ္မတ၏ ပြောကြားချက်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံ NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးသည် အာမခံချက်မရှိသေးဘဲ လွှတ်တော်အစည်းအဝေး ရပ်နားထားစဉ်အတွင်း ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ် မူတည်လျက်ရှိပါသည်။ ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပူးတွဲကြေညာချက်တွင် ဆွီဒင်နိုင်ငံအနေဖြင့် NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်နှင့်ပတ်သက်သည့် လာမည့်ကာလများအတွင်း ဆောင်ရွက်ရန်အချက်များ ထည့်သွင်းဖော်ပြထားပါသည်။ ပထမဦးစွာ ဆွီဒင်နိုင်ငံအနေဖြင့် တူကီယဲနိုင်ငံက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ဟု သတ်မှတ် ထားသည့် အဖွဲ့အစည်းအပေါ် မည်ကဲ့သို ထိရောက်စွာ နှိမ်နင်းမည်ဆိုသည့် လုပ်ငန်း အစီအမံများနှင့် ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂ(EU)သို့ ပူးပေါင်းရန် တူကီယဲ နိုင်ငံ၏ ကြိုးပမ်းမှုများကို ဆွီဒင်နိုင်ငံမှ မည်ကဲ့သို့ တက်ကြွစွာ ထောက်ခံမှုများ ရှိသည်တို့အပေါ် မူတည်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ အဆိုပါကိစ္စရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ်မူတည်ပြီး NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ယူကရိန်းအရေးတွင် သတင်းထောက်များ မီဒီယာစင်တာသို့ ခေါ်ဆောင်မည့် ဘတ်စ်ကားပေါ်တွင် ကြော်ငြာတစ်ခုထားရှိပြီး အဆိုပါကြော်ငြာတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ အလံ၏ အပြာနှင့် အဝါရောင်များပါရှိကြောင်း၊ အဆိုပါကြော်ငြာသည် NATO အဖွဲ့ဝင်များ အနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခတွင် F-16 တိုက်လေယာဉ်များနှင့် အခြား လက်နက်များပေးအပ်ကူညီရန် တိုက်တွန်းထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ အတွင်းတွင် Jens Stoltenberg သည် အရေးကြီးသော ကိစ္စရပ်များတွင် တန်းတူညီမျှ ဆွေးနွေးခွင့်ရှိသည့် နေတိုး-ယူကရိန်း ကောင်စီကို ထူထောင်ခြင်း၊ ရေရှည်ကူညီ ထောက်ပံ့ခြင်းနှင့် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ပါဝင်ရန် လိုအပ်သည့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး ရည်မှန်းချက်များကို ဖယ်ရှားပေးမည့် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်အစီအစဉ် (MAP)ဖယ်ရှားခြင်းအစရှိသည့် Three-part package အစီအစဉ်ကို ထုတ်ဖော်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို NATO အဖွဲ့သို့ဝင်ရောက်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရန် တုံ့ဆိုင်းနေခဲ့ပါသည်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို NATO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်ရန် ဖိတ်ခေါ်မှုသည် NATO အဖွဲ့မဟာမိတ်များအားလုံး သဘောတူညီပြီးအခြေအနေအချို့ ပြည့်မီသည့်အခါမှသာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကျင်းပမည်ဟု ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ဂျပန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Fumio Kishida အပါအဝင် G-7 ခေါင်းဆောင် ၇ ဦးတို့သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ထောက်ခံခဲ့ပြီး ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွက် ရေရှည်လုံခြုံရေး ကတိကဝတ်များ ပေးအပ်ကာ G-7 နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့နှင့်အတူ ဆက်လက် ရပ်တည်သွားမည် ဖြစ်ပြီး မယိမ်းယိုင်သော စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ထောက်ခံမှုကို ထိန်းသိမ်းသွားမည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံ၏ NATO အဖွဲ့ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသဘောထားနှင့်ပတ်သက်၍ဂျပန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Fumio Kishida သည် NATO နှင့် ၄ နှစ်ကြာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူညီချက်အသစ်ကိုရရှိရန် မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး တိုကျိုမြို့ရှိ နေတိုးဆက်ဆံရေးရုံးကို ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်နှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ ဆန့်ကျင်မှုကြောင့် အဆိုပါကိစ္စသည် ကြေညာချက်တွင် ပါဝင်လာခြင်းမရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ တိုကျိုမြို့တွင် ဆက်ဆံရေးရုံး တည်ထောင်ခြင်းသည် ဂျပန်နိုင်ငံဘက်မှ တွန်းအားပေး ခဲ့သည့်အရာ မဟုတ်သော်လည်း ထိုသို့သော ရုံးထားရှိခြင်းသည် NATO အဖွဲ့၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထားအမြင်များ အပေါ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ လွှမ်းမိုးမှုများ သက်ရောက်နိုင်သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Kishida က NATO အဖွဲ့ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး မတိုင်မီ တိုကျိုဆက်ဆံရေးရုံးနှင့်ပတ်သက်၍ တိကျသည့် ရလဒ်များ မျှော်လင့်လျက်ရှိမှုအား ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိပ်သီးအစည်းအဝေးအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံအတွက် တစ်ခုတည်းသော ခိုင်မာသည့် အောင်မြင်မှုမှာ NATOအဖွဲ့နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့အကြား တစ်ဦးချင်း အံဝင်ခွင်ကျသော မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးအစီအစဉ်(ITPP)၏ ကြေညာချက်သာ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ သိုသော်လည်းNATO အဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Stoltenberg ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တိုကျိုဆက်ဆံရေးရုံးကိစ္စရပ်များကို အနာဂတ်၌ ထည့်သွင်း စဉ်းစားသွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး NATO အဖွဲ့နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့အကြား ခိုင်မာသော မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး၊ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် အလေးထားလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် မှန်ကန်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်ကြောင်း၊ အပြုသဘောဆောင်သော ဆက်ဆံရေးများ တည်ဆောက်ခြင်းအပေါ် အလေးထား ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ NATO အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်မှု၊ ဆွီဒင်နိုင်ငံ၏ NATO မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့တွင် ဆက်ဆံရေးရုံးဖွင့်လှစ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ NATO အဖွဲ့ဝင်များ၏ ရှင်းလင်းပြတ်သားမှုမရှိသည့် ကိစ္စရပ်များကို သုံးသပ်ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ်အဖွဲ့ (The North Atlantic Treaty Organization-NATO)သည် အမေရိကန်၊ ကနေဒါ၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်အစရှိသည့် နိုင်ငံများအပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၂ နိုင်ငံဖြင့် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် စစ်ရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့အဖြစ် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့်အဖွဲ့ဖြစ်ပါသည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တိုက်ခိုက်ခံရလျှင် အခြားအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ကူညီပေးကြမည်ဟူ၍ သဘောတူညီ ခဲ့ကြပါသည်။ ၎င်းတို့၏ ကနဦးရည်ရွယ်ချက်မှာ စစ်ပြီးကာလများတွင် ဥရောပကို ချဲ့ထွင်လာသည့် ဆိုဗီယက်ရုရှားနိုင်ငံ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကို တန်ပြန်ရန်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် NATO အဖွဲ့ဝင် ၃၁ နိုင်ငံရှိနေပြီဖြစ်ပါသည်။

NATO အဖွဲ့ ချဲ့ထွင်မှုနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ NATO တပ်ဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ လုံခြုံရေးအတွက်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ၎င်းတို့၏ စစ်သည်များကို အရှေ့ဥရောပရှိ NATO တပ်ဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေခြင်းသည် ပြဿနာရပ် တစ်ခုဖြစ်လာ ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် ဆွီဒင်နှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့၏ တည်နေရာသည် ရုရှားနိုင်ငံကိုသာမက ဥရောပဒေသကိုပါ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ရန် အခရာကျသောနေရာများ၌ တည်ရှိနေသောကြောင့် အနောက်အုပ်စုအနေဖြင့်လည်း နိုင်ဖဲတစ်ချပ်အနေဖြင့် ကိုင်ကစားနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ရုရှားနိုင်ငံက ၎င်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနောက်ဆုံးစည်း (Red Line) အဖြစ်သတ်မှတ်ထားသည့်ယူကရိန်းနိုင်ငံကို NATO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ကမ်းလှမ်းလိုက်ခြင်းနှင့် အနောက်အုပ်စုနောက်စွဲ အစိုးရကိုနန်းတင်လိုက်နိုင်ခြင်းသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာအစတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးချိန်ခွင်လျှာနှင့် စစ်အေးကာလနှင့်မတူညီသော အခြေအနေများကြောင့် NATO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့ အဖွဲ့ဝင်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မည့်နိုင်ငံများနှင့်ပတ်သက်၍ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြားတွင် သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဂျပန်နိုင်ငံတွင် NATO အဖွဲ့ဆက်ဆံရေးရုံးဖွင့်လှစ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍လည်း ထင်သလောက် အခြေအနေမပေးသေးဘဲ ရွှေ့ဆိုင်းထားရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ အင်အားကြီးအုပ်စုများအချင်းချင်း အားပြိုင်မှုကြောင့် NATO အဖွဲ့၏ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသကို ချဲ့ထွင်ခြင်းသည် ဒေသအတွင်း အကျပ်အတည်းများနှင့် မတည်ငြိမ်မှုများကိုသာ ယူဆောင်လာမည်သာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို ရေးရှုသည့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည်သာ တည်ငြိမ်သည့် အနာဂတ်နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးအတွက် အဓိကကျသည်ဟု ယူဆမိကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

Myanmar Aspect

66071923

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် နောက်ဆုံးအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်သလဲ

နိဒါန်း

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲတွင် Move Forward Party ခေါင်းဆောင် Pita Limjaroenrat ရှုံးနိမ့်ခဲ့မှု၊ ၎င်းပါတီ၏လမ်းစဉ်နှင့် မူဝါဒများကြောင့် ကြုံတွေ့ ရနိုင်သည့် အခက်အခဲများ၊ ပီတာကို မလိုလားသည့်အုပ်စုများဘက်မှ နိုင်ငံရေးအရပါးနပ်စွာဆောင်ရွက်နေမှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ဖော်ပြပေးပါမည်။

ဖော်ပြချက်

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်က ကျင်းပခဲ့သည့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ် တင်မြှောက်ပွဲ၌ Move Forward Party ခေါင်းဆောင် Pita Limjaroenrat ၏ ကနဦး ကြိုးပမ်းမှုများတွင် ထိုင်းလွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံး၏ ထောက်ခံမဲ ထက်ဝက်ကျော် မရရှိ ခဲ့သည့်အတွက် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပါသည်။ Pita သည် မေလ ၁၄ ရက်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး မိတ်ဖက်ပါတီ ၇ ပါတီနှင့် ညွန့်ပေါင်းဖွဲ့ခဲ့ရာတွင် အောက်လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၅၀၀ အနက်မှ ၎င်းကိုထောက်ခံသည့် မဲအရေအတွက်ဖြစ်လာမည့် လွှတ်တော်နေရာ ၃၁၂ နေရာကိုရရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးထမ်းဆောင်နိုင်ရန်အတွက် လွှတ်တော်အမတ်များဆီမှ အနည်းဆုံး ထောက်ခံမဲ ၃၇၅ မဲလိုအပ်သော်လည်း ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့ ရွေးချယ်ပွဲတွင် ထောက်ခံမဲ ၃၂၄ မဲသာ ရရှိခဲ့ပါသည်။ ရွေးချယ်ပွဲတွင် ဆန္ဒမဲထည့်ဝင်သူ စုစုပေါင်း ၇၀၅ ဦး ရှိခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက်မှ လွှတ်တော်အမတ် ၁၈၂ ဦးသည် Pita ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း မဲပေးခဲ့ကြပြီး ကြားနေမဲပေးသူ ၁၉၉ ဦးရှိခဲ့ပါသည်။

ဆန္ဒမဲထည့်ဝင်မှုအပြီးတွင် Pita က ရရှိခဲ့သည့် မဲရလဒ်များနှင့် ပတ်သက်၍ လက်ခံနိုင်ကြောင်း၊ အရှုံးပေးသွားမည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် နောက်တစ်ကြိမ်တွင် ဆန္ဒမဲများ ပိုမိုရရှိရန် ဗျူဟာကျကျ အချိန်ပေးဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးရွေးချယ်ခြင်းအတွက် ဆန္ဒမဲပေးခြင်းကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒေသစံတော်ချိန် ၄ နာရီတွင် စတင်ခဲ့ကာ နှစ်နာရီကျော်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ထိုင်းတော်ဝင်မိသားစုကို အသရေဖျက်မှုမှ ကာကွယ်သည့်ဥပဒေ(Royal Defamation Law)ပြင်ဆင်ခြင်းကို အဓိကထား၍ နာရီပေါင်း များစွာကြာ စကားစစ်ထိုးပွဲ ပြုလုပ်ပြီးနောက်တွင် ဆန္ဒမဲပေးခြင်းအား ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ Pita အနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့ Royal Defamation Law ပြင်ဆင်ရန် မူဝါဒချမှတ်ထားခြင်းသည် ဥပဒေကို နိုင်ငံရေးလက်နက်သဖွယ်အသုံးပြုနေခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်အတွက်ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Lese-Majeste Law ဟု အသိများသည့် ထိုင်းနိုင်ငံပြစ်မှုဆိုင်ရာဥပဒေ (Criminal Code)၏ ပုဒ်မ ၁၁၂ တွင် ထိုင်းဘုရင်၊ မိဖုရား၊ နန်းမွေဆက်ခံသူ၊ သို့မဟုတ် ဘုရင့်ကိုယ်စား အုပ်ချုပ်သူကို အသရေဖျက်ခြင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ သို့မဟုတ် ခြိမ်းခြောက်ခြင်းပြုလုပ်သူ မည်သူ့ကိုမဆို ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်ပြီး ဆန္ဒမပါဘဲလူသေစေမှု (Involuntary Manslaughter)ပြစ်ဒဏ်နှင့်တူညီနေပါသည်။ ကလေးသူငယ်များ အပါအဝင် ရာနှင့်ချီသော နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက အဆိုပါ ဥပဒေဖြင့် တရားစွဲဆိုထားပါသည်။ Pita ၏ အဆိုအရ ၎င်း၏ပါတီအနေဖြင့် အဆိုပါ ဥပဒေကိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမည့့််မူဝါဒအား ပြောင်းလဲသွားမည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် ပြည်သူများကို ပေးထားသည့်ကတိအတိုင်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဆက်လက်၍ ယခုတစ်ကြိမ်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်မှု မအောင်မြင်ခဲ့သည့် အတွက်ကြောင့် နောက်ထပ်မဲပေးခြင်းအတွက် အောက်လွှတ်တော်နှင့် အထက် လွှတ်တော်ကို ထပ်မံခေါ်ယူရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အကယ်၍ ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်း ပွားမှုများရှိနေပါက အနည်းဆုံး လွှတ်တော်အဖွဲ့ဝင်များ၏ ထက်ဝက်အနည်းဆုံး ၃၇၅ ဦးက အခြားသော လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်မဟုတ်သည့်(Outsider Prime Minister)ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏အမည်ကို လွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဆန္ဒမဲပေးခြင်းသည် Pita ၏ မိတ်ဖက်နိုင်ငံရေး ပါတီများနှင့် အတိုက်အခံအင်အားစုများအကြား နိုင်ငံရေးအရ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုကို အကဲစမ်းခြင်းဖြစ်သည့်အပြင် စစ်တပ်အား ထိုင်နိုင်ငံရေးမှဖယ်ထုတ်ရန်နှင့် စီးပွားရေး လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုများမှ ဖယ်ရှားနိုင်ရန်အတွက် အားစမ်းခြင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့် ယခုတစ်ကြိမ်ဆန္ဒမဲပေးခြင်းတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့မှုသည် Pita အတွက် အကြီးမားဆုံး ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၎င်းအား ဝန်ကြီးချုပ်အရည်အချင်းနှင့် မညီညွတ်ကြောင်း အဆိုတင်သွင်း၍ ဖြုတ်ချနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းချက်များကလည်း Pita ကို ထောက်ခံသည့်လူအုပ်စုများအား လွှတ်တော်အနီးတွင် စုဝေးဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်စေခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် Pita အနေဖြင့် ၎င်းပါတီ၏ အစီအစဉ်များကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံရေးအပေါ် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ စိုးမိုးထားသည့် ရှေးရိုးစွဲ ဝါဒီများ၊ တော်ဝင်မိသားစုအပါအဝင် လူကုံထံအသိုင်းအဝိုင်း(Old-Money Families)ကို ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်စေပြီး ထိုအင်အားစုများမှ Pita ၏ ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ် ရွေးချယ်ခံမှုအား နှောင့်ယှက်ရန် ကြိုးပမ်းလာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

တွေ့ရှိသုံးသပ်ချက်

ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့ ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲ၏ ရလဒ်များကြောင့် Move Forward Party ခေါင်းဆောင် Pita Limjaroenrat အနေဖြင့် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာရန် အလားအလာကို ပျက်ပြားစေခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းလွှတ်တော်ဖွဲ့စည်းပုံတွင် အောက်လွှတ်တော် (Parliament)တွင် ထိုင်ခုံအရေအတွက် ၅၀၀ နှင့် အထက်လွှတ်တော်(Senate)တွင် ၂၅၀ ရှိပြီး လွှတ်တော် ၂ ရပ်ပေါင်း ၇၅၀ တွင် အနည်းဆုံး ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ၃၇၆ ဦးထောက်ခံမဲ ရရှိမှသာ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ Pita ၏ ပါတီသည် ၁၅၁ နေရာသာ ရရှိခဲ့ပြီး မိတ်ဖက် ၇ ပါတီနှင့် ပေါင်းမှသာ ၃၁၂ သာရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် တိုက်ရိုက် ခန့်အပ်သော အထက်လွှတ်တော်မှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၅၀ မပါဝင်သည့်တိုင်အောင်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရရန်မှာ မလွယ်ကူသေးကြောင်း ထင်ရှားလျက်ရှိပါသည်။

ယခု လက်တွေ့တွင်လည်း Pita အား အတိုက်အခံအင်အားစု၊ သို့မဟုတ် ကြားနေများဘက်မှ ၁၂ မဲသာရရှိခဲ့သောကြောင့် စုစုပေါင်း ၃၂၄ မဲရရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ သို့ရာတွင် အနောက်အုပ်စုမီဒီယာများအနေဖြင့် Pita ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာနိုင်ခြေကို ဖြစ်သင့်သည်ထက် ပိုပိုသာသာဖော်ပြခြင်းဖြင့် နိုင်ငံရေးအရအသာစီးရယူပေးနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။

Pita သည် မေလ ၁၄ ရက် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့သော်လည်း ပိုင်ဆိုင်မှုစာရင်းများကို တိတိကျကျမဖော်ပြခဲ့သည့်ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်သို့ တိုင်ကြားမှုများသည် အပြီးသတ်အမိန့်မချရသေးသည့်အတွက်ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသည့်တိုင်အောင် ၎င်းပြစ်မှုများဖြင့် နိုင်ငံရေးမှဖယ်ရှား ခံရပြီး ထောင်ချအပြစ်ပေးနိုင်သည်အထိ ဥပဒေအရသက်ရောက်မှုရှိနေသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်းစစ်တပ်နှင့် Pita ကို မထောက်ခံသူများဘက်မှလည်း Pita အား ဝန်ကြီးချုပ်မဖြစ်စေရေးနည်းလမ်းများဖြင့် Safe-Site အပြည့်ယူထားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ထူးခြားချက်တစ်ခုမှာ Pita ကို မထောက်ခံသည့် ထိုင်းစစ်တပ်နှင့် အခြားသော နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၏ နိုင်ငံရေးလိမ္မာပါးနပ်မှုဖြစ်ပါသည်။ ယခုလက်ရှိအစိုးရကို ဦးဆောင်နေသည့် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Prayut Chan-o-cha သည် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်သည့် နေ့ရက်မတိုင်မီ ၂ ရက်အလိုတွင် နိုင်ငံရေးမှ အနားယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး ထိုင်းတပ်မတော်မှ ထိပ်ပိုင်းအရာရှိကြီး ၄ ဦးအနေဖြင့် အခြား လုံခြုံရေးတာဝန်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲသို့ တက်ရောက်မည် မဟုတ်ကြောင်း ကြေညာထားခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲတွင်လည်း အထက် လွှတ်တော်မှ ကိုယ်စားလှယ် ၁၉၉ ဦးမှာ မဲမပေးဘဲနေခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ထိုအချက်သည် လက်ရှိအစိုးရနှင့် ထိုင်းတပ်မတော်အနေဖြင့် Pita ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပါဝင်ပတ်သက်မှုမရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးအရ နိုင်ငံတကာသို့ သတင်းစကားပါးခြင်းဖြစ်ပြီး တပ်မတော်ထိပ်ပိုင်းအရာရှိကြီးများအနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်ပွဲတွင်ရှိမနေခြင်းကြောင့် အခြားနိုင်ငံရေးပြင်ဆင်မှုများ ဆောင်ရွက်နေနိုင်သည် ဟူသောအချက်ကို ပါးနပ်စွာသတင်းစကားပါးခြင်းလည်းဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။

ထို့ပြင် Pita ၏ အတိုက်အခံပါတီများဘက်မှ ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို အဆို တင်သွင်းခြင်းမပြုလုပ်သေးဘဲ Pita ၏ နိုင်ငံရေးရလဒ်ကို အခြေအနေစောင့်ကြည့် နေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်ကို Pita နှင့် ယှဉ်ပြိုင်စေပြီး Pita ကိုထောက်ခံသူ များနှင့် အနောက်အုပ်စု၏ နိုင်ငံရေးအရထိုးနှက်စရာပစ်မှတ်ဖြစ်လာမည်ကို ရှောင်ရှားခြင်း၊ လွှတ်တော်အတွင်း Pita တစ်ဦးတည်း၏ နိုင်ငံရေးလွှမ်းမိုးမှု မည်မျှရှိသည်ကို တွက်ဆ နိုင်ခြင်း၊ နောက်ထပ်ကျင်းပမည့် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲတွင် ၎င်းတို့တင်သွင်းလာမည့် ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းအပေါ် Pita ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချနိုင်ခြင်းစသည့် အကျိုးကျေးဇူး များကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ ယခုအခါလာမည့် ၁၉ ရက်နေ့တွင် ထပ်မံကျင်းပမည့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်ပွဲ၌ Pita ၏ မိတ်ဖက်နိုင်ငံရေးအဖွဲ့များအနေဖြင့်လည်း ၎င်းကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ် ထပ်မံတင်သွင်းရန် စဉ်းစားရမည့်အခြေအနေဖြစ်သွားပါသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် MFP ပါတီအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံသူများမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများ၊ ဆူပူအုံကြွမှုများဖန်တီးရန် ပြင်ဆင်နေကြပြီး ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုင်ရာ ဥပဒေများနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏ တရားဥပဒေလမ်းကြောင်းများကြောင့် အနိုင်/အရှုံးရလဒ်များ အပြီးသတ်ထွက်ပေါ်လာသည့်အချိန်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ၊ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများ ထပ်မံပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည်ဟု ယူဆရ ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးသာမက နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး အတွက်ပါ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှု အခြေအနေများနှင့် ထပ်မံ ဆောင်ရွက်မည့် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ပွဲများမှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

Myanmar Aspect

65071823