သီအိုရီများကို မဆွေးနွေးခင်မှာ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး သီအိုရီများသည် ဘယ်လို ကမ္ဘာနိုင်ငံရေးနောက်ခံအခြေအနေမှာ ဖြစ်ပေါ်လာရတယ်ဆိုတာကို အနည်းငယ်သိထားလို့လိုအပ်ပါတယ်။ အတိုဆုံးပြောရရင်တော့ World War II ကရလာခဲ့ကြတဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာနဲ့ စစ်အေးတိုက်ပွဲ”Cold War” ကြောင့်လို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။ Huntington ရဲ့အယူအဆမှာ အရပ် ဘက် -စစ် ဘက် ဆက် ဆံ ရေးကို တွန်းအား(၂) ခုက ပုံဖော်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီအချက်တွေကတော့
(၁) လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ လုံခြုံရေးကိုခြိမ်းခြောက်လာမှုတွေကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ လက်တွေ့မရှိမဖြစ်လိုအပ်ချက် (a functional imperative stemming from the threats to the society’s security) နဲ့
(၂) လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို လွှမ်းမိုးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တွေးခေါ်ယူဆချက်တွေနဲ့ လူမှုစွမ်းပကားကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာမရှိမဖြစ် ( a societal imperative arising from the social forces, ideologies, and institutions dominant within the society) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အေးတိုက်ပွဲကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဆိုဗီယက်ကိုတန်ပြန်ဖို့ မိမိရဲ့စစ်အင်အား၊ လက်နက်အင်အားစတဲ့ စစ်ဘက်အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရမယ်ဆိုတဲ့ လက်တွေ့မလုပ်မဖြစ်လုပ်ရမယ့် (functional imperative) နဲ့ အမေရိကန်လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစဉ်အလာစစ်ဘက်မလိုလားမှု လစ်ဘရယ်အတွေးအခေါ် (traditional liberal anti-military ideology) တို့တွန်းတိုက်မိကြရာကနေဖြစ်လာတဲ့ ပဋိပက္ခကြောင့် ပညာရှင်များ ဦးနှောက်ခြောက်ခဲ့ကြရပါတယ်။ အဲ့ဒီ့တော့ ဒီကိစ္စကို ပြေလည်စေမယ့် theoretical framework ရေးဆွဲဖို့ တွန်းအားဖြစ်လာခဲ့ရတော့တာပါပဲ။ ဒါကတော့ Huntington ရဲ့ ယူဆချက်ပါ။
ကြားဖြတ်ပြောရရင် Harold D. Lasswell ဆိုသူက Huntington ထက် စောပြီး “garrison state” concept ကို ၁၉၃၇ ခုနှစ်မှာရေးသားခဲ့တဲ့ ” Sino-Japanese Crisis: The garrison state versus the civilian state” ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးမှာ ပြောခဲ့ပါသေးတယ်။ ၁၉၄၁ မှာ “The Garrison State” ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါး ထပ်ရေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည့်စုံလုံလောက်တဲ့ theoretical framework တစ်ခုတော့မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။ Lasswell ယူဆချက်ကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံကိုပဲ အခြေခံလာခဲ့တာပါ။ သူက “…..garrison state-a world in which the specialists on violence are the most powerful group in society. From this point of view the trend of our time is away from the dominance of the specialist on bargaining, who is the businessman, and toward the supremacy of the soldier”
“တပ်နိုင်ငံဆိုတာက အကြမ်းပတမ်းနေရာမှာ ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ အာဏာပါဝါအရှိဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ညှိနှိုင်းစျေးဆစ်တဲ့နေရာမှာ ထူးချွန်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေနေရာမှာ စစ်သားတွေရဲ့ သာလွန်ကြီးစိုးမှု လားရာကိုသွားနေတဲ့ အချိန်ဖြစ်တယ်” လို့ဆိုခဲ့တယ်။ သူ့ယူဆချက်က အဲ့ဒီ့အချိန်ကာလအတွက်မှန်သင့်သလောက်မှန်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးထဖြစ်ခဲ့တာပဲလေ။ စစ်အေးကာလစတင်တော့မှ သူ့အယူအဆက အမေရိကန်နဲ့ နိုင်ငံရေးဓလေ့ရင့်ကျက်ပြီးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာမမှန်ခဲ့ပေမယ့် “Third World countries” တွေနဲ့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးစ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ စစ်ဘောင်ကျယ်ခဲ့တာပဲလေ။ ၁၉၆၀ နဲ့ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်အလွန် ကမ္ဘာနိုင်ငံရေးကို လေ့လာရင် ရှင်းကနဲ မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံက Huntington တို့လို့ပညာရှင်များအနေနဲ့ စစ်အေးကာလအတွက် ဆိုဗီယက်ကိုတန်ပြန်ဖို့ စစ်ဘက်အခန်းကဏ္ဍကိုလည်းမြှင့်တင်ဖို့လိုအပ်သလို၊ ကမ္ဘာစစ်ကြီး နှစ်ခုကရလာတဲ့ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တွေကြောင့် စစ်ဝါဒကို ကန့်သတ်ချင်တဲ့ လိုအပ်ချက်နှစ်ခုကြားမှာ “Objective civilian control which maximized the military security” ဆိုပြီး အသည်းအသန် သီအိုရီ ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြဟန်တူတယ်။
သီအိုရီတွေအကြောင်းပြောနေတော့ စာရေးသူအနေနဲ့ ဒီသီအိုရီတွေကို ယုံကြည်လက်ခံမှန်ကန်ပါတယ်လို့ယူဆထားခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ကိုတင်အသိပေးဖို့လိုလာပါတယ်။ စာရေးသူတို့လို နိုင်ငံမျိုးတွေအတွက် ကိုက်ညီမှုရှိတယ်လို့ ယူဆထားတဲ့ Rebecca L. Schiff ရဲ့ “Concordance theory” ကိုပင် အနည်းငယ် စိတ်ကူးယဉ်ဆန်နေပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ဆိုရင် ပြည့်စုံမှုမရှိဘူးလို့ (ယခုအချိန်ထိ) ယူဆထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ သီအိုရီတစ်ခုချင်းဆီအပေါ်မှာ စာရေးသူရဲ့အမြင်ကိုအသေးစိတ်ဆွးနွေးနေရင် ဘွဲ့လွန်စာတမ်း တစ်ခုစာဖြစ်သွားနိုင်လို့ ချန်လှပ်ထားခဲ့ပါရစေ။
Huntington ရဲ႕အယူအဆကဘာလဲ?
စစ်ဘက်အနေနဲ့ အတတ်ပညာလုပ်ငန်း (professional) တစ်ခုပီသလာရင် အရပ်ဘက်နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေဖြစ်လာပြီး ဝင်ရောက်ပတ်သက်မှုမရှိတော့ဘူးပဲ (တရားဝင်ဖြစ်တဲ့ အရပ်ဘက်အာဏာပိုင်) legitimate civilian authority ရဲ့ ဆန္ဒအတိုင်းလိုက်ပါလုပ်ဆောင်လိမ့်မယ်လို့ယူဆတယ်။ သူ့အလိုအရ Profession တစ်ခုရဲ့ မွေးရာပါအချက်တွေက ကျွမ်းကျင်မှု (expertise), တာဝန်သိပြီးတာဝန်ယူမှု (responsibility) နဲ့ ပေါင် းစည် းညီညွတ် မှု (corporateness) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ Huntington ရဲ့ professionalism အယူအဆက အားနည်းချက်တွေများစွာနဲ့ မေးခွန်းထုတ်ခံခဲ့ရတယ်။
ဂျပန်နဲ့ ဂျာမဏီတို့လို စစ်တပ်တွေ professional ကျလွန်းလှပေမယ့် ဘာကြောင့် နိုင်ငံရေးမှာ ရှေ့ရောက်လွန်းခဲ့ရတာလဲ၊ professional ဖြစ်တိုင်း နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေရမယ်လို့ ဘာကြောင့်ပြောနိုင်တာလဲ စသဖြင့် မေးခွန်းပေါင်းများစွာနဲ့ သူ့ရဲ့ယူဆချက်သည် သဘာဝမကျဖြစ်နေတယ်။ စာရေးသူအမြင်တစ်ခုကို တိုတိုပြောရရင် စွန့်လွှတ်မှု၊ စွန့်စားမှု၊ အနစ်နာခံမှု (sacrifice) ဆိုတာကိုလျစ်လျူရှုထားတယ်။ နိုင်ငံရေး ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်မပါဘဲ သေတမ်း၊ပြတ်တမ်းကစားတဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဆိုတာ ရှိလို့လား။ တခြားအချက်တွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့်လို့ ” No theory can explain all the facts, and, at times, the reader of this book may feel that its concepts and distinctions are drawn too sharply and precisely and are too far removed from reality” “ဘယ်သီအိုရီကမှတော့ အချိန်တိုင်းအတွက် အမှန်တရားတွေမဖြစ်နိုင်ဘူး..ဒီစာအုပ်ကိုဖတ်နေသူတွေအနေနဲ့ ဒီအယူအဆတွေ၊ ထူးခြားချက်တွေက အရမ်း ချွန်လွန်းနေတာ၊ တိကျလွန်းနေတာ အဖြစ်မှန်နဲ့ဝေးကွာလွန်းနေတယ် လို့ ခံစားမိနိုင်တယ်” လို့ သူကိုယ်တိုင်ပြောခဲ့တော့ လေးစားရတုန်းပါပဲ။
ဒီနေရာမှာ သူရဲ့ “Objective civilian control which maximized the military security” ဆိုတာကတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပါတယ်။ စာရေးသူတို့ နိုင်ငံမှာ လိုရာဆွဲပြောနေကြတာလည်း ဒီအချက်ကို သဘောမပေါက်လို့ပါ။ (ဆက်ရန်)
မောင်ကျော်
၇၅၁၇၂၂၂၈
(၁) လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ လုံခြုံရေးကိုခြိမ်းခြောက်လာမှုတွေကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ လက်တွေ့မရှိမဖြစ်လိုအပ်ချက် (a functional imperative stemming from the threats to the society’s security) နဲ့
(၂) လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို လွှမ်းမိုးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တွေးခေါ်ယူဆချက်တွေနဲ့ လူမှုစွမ်းပကားကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာမရှိမဖြစ် ( a societal imperative arising from the social forces, ideologies, and institutions dominant within the society) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အေးတိုက်ပွဲကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဆိုဗီယက်ကိုတန်ပြန်ဖို့ မိမိရဲ့စစ်အင်အား၊ လက်နက်အင်အားစတဲ့ စစ်ဘက်အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရမယ်ဆိုတဲ့ လက်တွေ့မလုပ်မဖြစ်လုပ်ရမယ့် (functional imperative) နဲ့ အမေရိကန်လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစဉ်အလာစစ်ဘက်မလိုလားမှု လစ်ဘရယ်အတွေးအခေါ် (traditional liberal anti-military ideology) တို့တွန်းတိုက်မိကြရာကနေဖြစ်လာတဲ့ ပဋိပက္ခကြောင့် ပညာရှင်များ ဦးနှောက်ခြောက်ခဲ့ကြရပါတယ်။ အဲ့ဒီ့တော့ ဒီကိစ္စကို ပြေလည်စေမယ့် theoretical framework ရေးဆွဲဖို့ တွန်းအားဖြစ်လာခဲ့ရတော့တာပါပဲ။ ဒါကတော့ Huntington ရဲ့ ယူဆချက်ပါ။
ကြားဖြတ်ပြောရရင် Harold D. Lasswell ဆိုသူက Huntington ထက် စောပြီး “garrison state” concept ကို ၁၉၃၇ ခုနှစ်မှာရေးသားခဲ့တဲ့ ” Sino-Japanese Crisis: The garrison state versus the civilian state” ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးမှာ ပြောခဲ့ပါသေးတယ်။ ၁၉၄၁ မှာ “The Garrison State” ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါး ထပ်ရေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည့်စုံလုံလောက်တဲ့ theoretical framework တစ်ခုတော့မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။ Lasswell ယူဆချက်ကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံကိုပဲ အခြေခံလာခဲ့တာပါ။ သူက “…..garrison state-a world in which the specialists on violence are the most powerful group in society. From this point of view the trend of our time is away from the dominance of the specialist on bargaining, who is the businessman, and toward the supremacy of the soldier”
“တပ်နိုင်ငံဆိုတာက အကြမ်းပတမ်းနေရာမှာ ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ အာဏာပါဝါအရှိဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ညှိနှိုင်းစျေးဆစ်တဲ့နေရာမှာ ထူးချွန်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေနေရာမှာ စစ်သားတွေရဲ့ သာလွန်ကြီးစိုးမှု လားရာကိုသွားနေတဲ့ အချိန်ဖြစ်တယ်” လို့ဆိုခဲ့တယ်။ သူ့ယူဆချက်က အဲ့ဒီ့အချိန်ကာလအတွက်မှန်သင့်သလောက်မှန်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးထဖြစ်ခဲ့တာပဲလေ။ စစ်အေးကာလစတင်တော့မှ သူ့အယူအဆက အမေရိကန်နဲ့ နိုင်ငံရေးဓလေ့ရင့်ကျက်ပြီးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာမမှန်ခဲ့ပေမယ့် “Third World countries” တွေနဲ့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးစ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ စစ်ဘောင်ကျယ်ခဲ့တာပဲလေ။ ၁၉၆၀ နဲ့ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်အလွန် ကမ္ဘာနိုင်ငံရေးကို လေ့လာရင် ရှင်းကနဲ မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံက Huntington တို့လို့ပညာရှင်များအနေနဲ့ စစ်အေးကာလအတွက် ဆိုဗီယက်ကိုတန်ပြန်ဖို့ စစ်ဘက်အခန်းကဏ္ဍကိုလည်းမြှင့်တင်ဖို့လိုအပ်သလို၊ ကမ္ဘာစစ်ကြီး နှစ်ခုကရလာတဲ့ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တွေကြောင့် စစ်ဝါဒကို ကန့်သတ်ချင်တဲ့ လိုအပ်ချက်နှစ်ခုကြားမှာ “Objective civilian control which maximized the military security” ဆိုပြီး အသည်းအသန် သီအိုရီ ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြဟန်တူတယ်။
သီအိုရီတွေအကြောင်းပြောနေတော့ စာရေးသူအနေနဲ့ ဒီသီအိုရီတွေကို ယုံကြည်လက်ခံမှန်ကန်ပါတယ်လို့ယူဆထားခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ကိုတင်အသိပေးဖို့လိုလာပါတယ်။ စာရေးသူတို့လို နိုင်ငံမျိုးတွေအတွက် ကိုက်ညီမှုရှိတယ်လို့ ယူဆထားတဲ့ Rebecca L. Schiff ရဲ့ “Concordance theory” ကိုပင် အနည်းငယ် စိတ်ကူးယဉ်ဆန်နေပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ဆိုရင် ပြည့်စုံမှုမရှိဘူးလို့ (ယခုအချိန်ထိ) ယူဆထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ သီအိုရီတစ်ခုချင်းဆီအပေါ်မှာ စာရေးသူရဲ့အမြင်ကိုအသေးစိတ်ဆွးနွေးနေရင် ဘွဲ့လွန်စာတမ်း တစ်ခုစာဖြစ်သွားနိုင်လို့ ချန်လှပ်ထားခဲ့ပါရစေ။
Huntington ရဲ႕အယူအဆကဘာလဲ?
စစ်ဘက်အနေနဲ့ အတတ်ပညာလုပ်ငန်း (professional) တစ်ခုပီသလာရင် အရပ်ဘက်နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေဖြစ်လာပြီး ဝင်ရောက်ပတ်သက်မှုမရှိတော့ဘူးပဲ (တရားဝင်ဖြစ်တဲ့ အရပ်ဘက်အာဏာပိုင်) legitimate civilian authority ရဲ့ ဆန္ဒအတိုင်းလိုက်ပါလုပ်ဆောင်လိမ့်မယ်လို့ယူဆတယ်။ သူ့အလိုအရ Profession တစ်ခုရဲ့ မွေးရာပါအချက်တွေက ကျွမ်းကျင်မှု (expertise), တာဝန်သိပြီးတာဝန်ယူမှု (responsibility) နဲ့ ပေါင် းစည် းညီညွတ် မှု (corporateness) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ Huntington ရဲ့ professionalism အယူအဆက အားနည်းချက်တွေများစွာနဲ့ မေးခွန်းထုတ်ခံခဲ့ရတယ်။
ဂျပန်နဲ့ ဂျာမဏီတို့လို စစ်တပ်တွေ professional ကျလွန်းလှပေမယ့် ဘာကြောင့် နိုင်ငံရေးမှာ ရှေ့ရောက်လွန်းခဲ့ရတာလဲ၊ professional ဖြစ်တိုင်း နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေရမယ်လို့ ဘာကြောင့်ပြောနိုင်တာလဲ စသဖြင့် မေးခွန်းပေါင်းများစွာနဲ့ သူ့ရဲ့ယူဆချက်သည် သဘာဝမကျဖြစ်နေတယ်။ စာရေးသူအမြင်တစ်ခုကို တိုတိုပြောရရင် စွန့်လွှတ်မှု၊ စွန့်စားမှု၊ အနစ်နာခံမှု (sacrifice) ဆိုတာကိုလျစ်လျူရှုထားတယ်။ နိုင်ငံရေး ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်မပါဘဲ သေတမ်း၊ပြတ်တမ်းကစားတဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဆိုတာ ရှိလို့လား။ တခြားအချက်တွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့်လို့ ” No theory can explain all the facts, and, at times, the reader of this book may feel that its concepts and distinctions are drawn too sharply and precisely and are too far removed from reality” “ဘယ်သီအိုရီကမှတော့ အချိန်တိုင်းအတွက် အမှန်တရားတွေမဖြစ်နိုင်ဘူး..ဒီစာအုပ်ကိုဖတ်နေသူတွေအနေနဲ့ ဒီအယူအဆတွေ၊ ထူးခြားချက်တွေက အရမ်း ချွန်လွန်းနေတာ၊ တိကျလွန်းနေတာ အဖြစ်မှန်နဲ့ဝေးကွာလွန်းနေတယ် လို့ ခံစားမိနိုင်တယ်” လို့ သူကိုယ်တိုင်ပြောခဲ့တော့ လေးစားရတုန်းပါပဲ။
ဒီနေရာမှာ သူရဲ့ “Objective civilian control which maximized the military security” ဆိုတာကတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပါတယ်။ စာရေးသူတို့ နိုင်ငံမှာ လိုရာဆွဲပြောနေကြတာလည်း ဒီအချက်ကို သဘောမပေါက်လို့ပါ။ (ဆက်ရန်)
မောင်ကျော်
၇၅၁၇၂၂၂၈
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.